Buxoro muhandilik-texnologiya instituti yuldasheva saida nem atovna sanoat korxonalarida

B o sh q a r u v ja r a y o n la r i - 
bu jarayonlarda qarorlar ishlab chiqilib qabul 
qilinadi,ishlab chiqarish jarayoni nazorat qilinib tartibga solinadi, ishlab chiqarish 
dasturi bajarilishining nazorati, qilingan ishlar tahlili va hisobi olib boriladi.
6 .2 . Ish la b c h iq a r is h o p e r a tsiy a si v a u n in g g u r u h la n ish i.
Ishlab chiqarish jarayonlari tarkibiy b o ’lim larga, y a ’ni operatsiyalarga 
b o ’linadi. Ishlab chiqarish operatsiyasi deb bir yoki bir nechta ishchilar tom onidan 
bir ish jo y id a bir xil m ehnat predm etlari ustida va bir xil m ehnat qurollari bilan 
bajarilgan ishlab chiqarish jarayonining qism iga tushuniladi. Ish kuchi, m ehnat 
vositasi v a m ehnat predm etining o ’zaro birlashuvi bir operatsiyani bajarishni 
bildiradi. Bu elem entlardan birining o ’zgarishi esa boshqa operatsiyaning 
boshlanishidan darak beradi. M ehnat predm etining bir sifatiy holatdan ikkinchi 
sifatiy holatga o ’tishida qatnashadigan b ir yoki b ir nechta operatsiyalarning 
birlashm asi ishlab chiqarish bosqichi deb aytiladi.
88
Ishlab chiqarish jarayoni tarkibini quyidagi shaklda k o ’rsatsa b o ’ladi:
7-chizm a. Ish lab c h iq a rish ja ra y o n in in g ta rk ib i.
B osqichlar bir necha operatsiyalardan tashkil topgan b o ’lib, operatsiyalar 
o ’zgarm as ishlab chiqarish m ehnat predm etlari va ish jo y id a am alga oshiriladi.
Ishlab chiqarish jarayoni turli xildagi operatsiyalardan tuzilgan b o ’lib, bu 
operatsiyalar 2 ta belgisi orqali y a ’ni, vazifasi va bajarilish usuli b o ’yicha 
guruhlanishi mum kin.
O peratsiyalarning bajarilishiga k o ’ra 3 ga b o ’linadi:
1. M ashinada bajariladigan operatsiyalar - bu operatsiyalar m ashina va 
m exanizm lar orqali bajariladi, ishchilar esa m ashinalam ing ishlashini nazorat 
qiladi;
2. M ashina - q o ’lda bajariladigan operatsiyalar - bu guruhga m ashinalar 
orqali ishchilar bevosita qatnashishi bilan bajariladigan operatsiyalar kiradi;
3. Q o ’lda bajariladigan operatsiyalar - bu operatsiyalarni ishchilar 
m ashinasiz faqat q o ’lda bajaradilar. Q o ’l bilan bajariladigan operatsiyalar ish 
usullari va m ehnat harakatlariga b o ’linadi. U sul - bu operatsiyaning bir b o ’lagi 
bo lib bir-biri bilan b o g ’liq b o ’lgan ishchi harakatlaridan tashkil topgan.
Ishlab 
chiqarish jaray o n id a 
operatsiyalar 
vazifasi 
b o ’yicha