Buxoro muxandislik texnologiya instituti

AMALIY MASHG‟ULOTNI BAJARISH TARTIBI 
Nazariy ma’lumotlar bilan tanishib chiqing. Belgilangan vazifalarni ketma-
ket bajaring va natijalarni tahlil qiling. 
AMALIY MASHG`ULOTNI TOPSHIRISH TARTIBI 
Taxminiy sonlarni generatsiyalaydigan va ularni ostsillografda grafik 
asklantiradigan VUni yaratish texnologiyasini tushuntiring. 
2-AMALIY MASHG`ULOT 
Mavzu: TAHRIRLASH AMALIYOTI (Boshqarish elementlari)  
Ishdan maqsad: Tahrirlash usullari bilan tanishish va ularni o’rganish. 
Nazariy qism: 
Boshqarish elementlari, indikatorlar va ularning imkoniyatlari 
LabVIEW muhitida digramma bloki oynasi faol bo’lganda faqat “Funktsiya” 
palitrasi ko’rinadi va aksincha yuzadagi panel faol bo’lganda esa boshqaruv 
elementi(Controls) paneli ko’rinadi.  
LabVIEW da 4 turdagi oddiy boshqarish elementlari va indikatorlar mavjud: 
sonli(numberic), mantiqiy(Boolean), qatorli(String) va yo`l(Path). Bundan tashqari 
LabVIEW da massivlar, guruhlar, jadvallar diagrammalar va grafiklar singari 

---

11 
murakkab tiplar ham mavjud, lekin ularni biz keyingi mashg`ulotlarda ko`rib 
o`tamiz. 
Sonli boshqarish elementlari va indikatorlar 
Sonli boshqarish elementlari VU ga sonli qiymatlarni kiritish imkonini 
beradi; sonli indikatorlar esa sonli qiymatlarni aks ettirish uchun xizmat qiladi. 
LabVIEW da turli ko`rinishdagi sonli ob`ektlar mavjud: aylana boshqarish 
qo`lchasi, yurgich, rezervuarlar, termometrlar va odatiy sonli maydonlar. Bu 
elementlar Boshqarish elementlari (controls) palitrasining Modern>> Numberic 
ichki palitrasida joylashgan. Bu palitradagi elementlar boshqarish elemeneti yoki 
indikator sifatida xizmat qilishi mumkin, lekin odatda har bir ob`ekt uchun aniq tip 
belgilangan. Masalan, termometr indikator deyiladi, chunki termometr odatda shu 
maqsadda foydalaniladi. Aksincha tugma ob`ekti odatda yuzadagi panelda 
boshqarish elementi sifatida qo’llaniladi, chunki u asosan ma`lumotlar yoki 
buyruqni kiritish uchun xizmat qiladi. 
Diagrammalar blokida sonli boshqarish elementlari va indikatorlarning 
terminallarining ko`rinishlari ma`lumotlarni aks ettirilishiga bog`liq. Turli 
ma`lumotlar tipi ularni xotirada turlicha saqlashni taqozo etadi, bu esa xotirani 
effektli ishlatish imkonini beradi, chunki turli tipdagi sonli ma`lumotlar xotirada 
turlicha joy egallaydi. Bundan tashqari sonli ma`lumotlarni aks etishda, sonlarni 
ishorasi bilan aks etish (manfiy sonlarni ham olishi mumkin) yoki ishorasiz (faqat 
nol va musbat sonlarni olish mumkin) aks etishni ham bildiradi. Terminallar bir 
necha harflardan iborat belgilanishlarni saqlaydi, bu harflar zanjiri ulardagi sonlar 
tipini ifodalaydi, masalan, DBL ikkilangan aniqlikdagi kasr sonlarni belgisi 
hisoblanadi.

---

12 
1-rasm. Boshqarish elementlarining (Controls) Modern >> Numberic ichki 
palitrasi elementlari 
Quyidagi jadvalda LabVIEW da sonli ma`lumotlarni aks etish tiplari 
keltirilgan. Bu jadvalda sonli ma`lumotlarning xotirada egallaydigan hajmlari va 
sonli terminal sifatida tasvirlari ikonka ko`rinishda keltirilgan: