Çalikuşu reşat Nuri Güntekin’in Eserleri

DÖRDÜNCÜ KISIM
İzmir, 20 Eylül
ÜÇ aya yakın bir zamandan beri İzmir’deyim, işlerim iyi gitmiyor. Son bir ümidim kaldı. Yarın,
onu da kaybedersem, bilmem ne olacağım? Düşünmeye bile cesaret edemiyorum. Ç.’deki müdirenin
beni tavsiye ettiği adam, ben gelmeden bir ay evvel hastalanmış, altı ay tebdilihavayla İstanbul’a
gitmiş. Çaresiz kendi kendime Maarif Müdürlüğü’ne gittim. Karşıma kim çıksa beğenirsiniz? B.’deki
o uyur gibi oturan, sayıklar gibi söyleyen battal zat değil mi? Kudretin, bakmaktan ziyade uyumak için
yarattığı o güzelim mahmur gözler, beni bittabi tanımadı: “Birkaç gün sonra uğrayın da bakalım, bir
şey buluruz” dedi. “Birkaç gün” onun lisanında bir iki ay demekti. Nitekim öyle oldu.
Bugün tekrar uğramıştım. Lütfen bir parça iltifat gösterdi. O halim masum sesiyle,
-Kızım, buraya iki saatlik bir mesafede bir nahiye mektebi var. Abuhavası latif; manzarası
ferahfeza, diye başladı.
Bu nutuk, beni Zeyniler’e gönderdiği vakit verdiği nutkun aynı idi. Birdenbire deliliğim tuttu,
gülerek sözünü ağzından aldım:
-Yorulmayınız beyefendi, sizin yerine ben söyleyeyim, dedim, idare birçok himmet ve masrafı
ihtiyar ederek yeni bir mektep vücuda getirdi. Yalnız, benim gibi genç bir muallimin himmet ve
fedakârlığına muhtaç değil mi? Mersi, beyefendi. Bu lütfunuzu bir kere B.’de Zeyniler’e giderken
görmüştüm.
Tabii ben, bunları söylerken kovulmayı göze almıştım. Fakat tuhaf değil mi? O, hiç kızmadı.
Bilakis, kahkahalarla güldü, gayet filozof bir tavırla:
-Ne yaparsın kızım? idarenin icapları. Sen gitme, o gitmesin... Maarif müdürlerinin odalarında
misafir eksik olmuyor. Köşedeki koltuktan çatlak bir ses geldi:
-Ay, bu ne çıtıdık çıtıdık fındıkkurdu böyle!
Fındıkkurdu mu? Benim İpekböceği ve Gülbeşeker’den zaten canım yanmış, burada da fındıkkurdu
ha!
Şiddetle döndüm. Bana türlü isimler -hem de inatlarına böyle tatlı ve böcek isimler- veren
saygısızlardan birini nihayet yakalamıştım.
Ona güzel bir ders verecek, bütün ötekilerinin acısını bu beyden çıkaracaktım.
Müdür, hürmetle cevap verdi:
-Emredersiniz Reşit Beyefendi, fakat bugün cidden münhalim yok. Yalnız Rüştiye’nin Fransızca
muallimliği var. Tabii hanımın işine gelmez.
-Niçin gelmesin efendim? dedim. Zaten cariyeniz B.’de Darülmuallimat Fransızca muallimesiydi.
Müdür, tereddüt ediyordu:

---

-Evet, fakat müsabaka ilan ettik. Yarın imtihan var.
-Pekâlâ küçükhanımda imtihana giriverir, ne çıkar? Ben de zaten imtihanda bulunacağım. Allah
kerim. Ben gelmeden sakın imtihan başlamasın ha...
Bu Reşit Bey, herhalde mühim bir adam olacak. Fakat, ne o tasavvura sığmaz çirkinlikti Yarabim!
Yüzüne bakarken kahkahalarla gülmemek için dudaklarımı ısırıyordum.
İnsan, ya esmer olur, ya beyaz değil mi? Bu beyefendinin yüzünde yeni kapanmış yaraların nazik
beyazından kömür karasına kadar bin çeşit renk vardı. Öyle kirli bir esmerlik ki, yakalığını nasıl
kirletmediğine hayret edilirdi. Sanki birisi, eğlenmek için elini kömür tozuna sokmuş da bu yüzü
şöyle karmakarışık karalayıvermiş.
Yara gibi kırmızı, kirpiksiz gözkapakları içinde birbirine gayet yakın iki şebek gözü. Beyaz
bıyıklarının üstünde ta dudaklarının ucuna sarkan bir acayip burun. Hele öyle avurtları var ki,
görülecek şey. Hani, maymunların ağzında fıstık falan sakladıkları keseler vardır, tıpkı onlar gibi,
yüzünün iki tarafından sarkıyor.
Mamafih, ben de ileri gidiyordum. Bana birkaç sözle ettiği iyilik, doğrusu az şey değil. Herhalde
kudret, bu beyefendinin yüzünü yarattıktan sonra fazla ileri gittiğini görmüş, haksızlığını güzelce bir
kalbe tazmin etmiş olacak.
Bence, gönül güzelliği göz, yüz güzelliğinden daha iyi bir şey.
Kalpsiz bir güzelliğin, fakir teyze kızlarının hayatını kırmaktan, gönlünü söndürmekten başka neye
faydası var ki?..