CamScanner

_{21-m e v z u:} S P IRT L I ICH I ftt LI KLAR
_{IST E’î¥tOL Q I LUVCH I} O‘Sht ^IRLAR _{BI LA N}

_{O LI B} BO RI LAD I GAN U ^{T IMOIY- P EDA} GO G I y FAOL I YAT

Rcja:
1. Spirtli ichimliklar isîe mol qllish muammosl

’2. Bolalarning spirtli ichimliklar iclıishinlng sabah va oçi- batlari

3. Bolalardagi spirtli ichimlikka munosabat darajasi va har
bir darajada ijtimoiy pedagogning yordam berish shakllari


Ta9anch so’zfnr: Spirtli ichimlib, deviant pnfo/ogi# mju,
adaptaUion, profilaktik, uositachilik, reabilitalxioıt.

Bolalar ichkilikbozligi, ayniqsa uning yoshlar o‘rtasida keng tarqalishi eng jiddiy ijtimoiy pedagogik muammolardan biri hisoblanadi. Ichkilikbozlik tushunchasi ikki o‘rinda aniqla- ^{nadi. Tibbiy nuqtai nazardan ichkilikbozlik spirtli i}chimliklar ^{iste’mol qilishga yengib bo’lmas ehtiyoj tug‘ilishida} namoyon bo‘ladigan surunkali kasallikdir. ijtimoiy pedagogik nuqtai ^{nazardan ichkilikbozlik spirtli ichimlikka deviant} pa^tologik ruju qo‘yish bilan xarakterlanadigan deviant _xulq-a ^ts'or shaxs- laridan biridir.

^{Bolalik davrlda ichkilikbozlik muammosi} s^{haxs ijtinloİl}

^{lashuvi j}arayoni bilan bevosita bog‘liq. _C ^lıunki,

irıllcJti l• ı'•

^{u aniq} ijtimoiy

QSlXOlOgik sabahlar tufayli keith

chiqaıli. 1

^kinchldân

^{odatda deviant} xulq-atvor kahi g^{‘qyr1 ijtimoiy'}

latlarning kelilj
cltitıisı›ibi› olis kcli›di. lcl›kilikl)'›'l'

^bo‘lishining
ijt moiy ]3Sixolo ik oItli lilri iJ’ xi ‹ “- ^{Ular iC h!}

_,p;kroijt imoiy va shaxsiy
^OlTl İllilrn _{i aj rats al}
^bo'ladi. ^sl,_axsiy

,gxifasiıti shaxsiy
_va ^xarakter_eo
xusu _{siya tlar}
haja-

Mikro ijtimoiy

omillar _ga

alkog_Ollashuv
^ko‘rsat-

_{liv J›} ^lari ₍^{İchkilik iste’mol} qilish yoshi, _{S£tbablarl), O ila tarkibi va}
„„,j;, allogollashuv darajasi kahi _{ijtimOÎy va ijtimoiy psixologik}

^{J»l¿ilar kiradi. Ijtimoiy psixolog}ik
ol_nillar shartli
^ravishdagi -

„, ilkiga ajratiladi. ^Alkogollash _uv
^jarayonig _a ta’_{sir l o’rsatar}

^{,'1:tu, ular yaxlit va komple}ks
^tarzda
^o‘rganilishi
^lozim.Yu _qorl-

d« _al ^{kogollashuv darajasiga} (bir oyda

kamida bir marta
ⁱste’mol

çilish) cga o‘smirlar guruhida _ijobiy

ijtimoiy mikro _muhitda

^{ilıaxsıting ijtimoiy adaptatsiyas}ini ^ta’_{minlovchi shaxsiy xusu-}
^{siyatlar tizimi yaxshi rivojlanga} n.

^{Bolalar ichkilikbozlig}i ^{bir qator xususiyatlarga}

1. 
   spirtli ichimliklarga tez ko‘nikish.
   
2. 
   ichkilikbozlikning tez rivojlanishi.
   
3. 
   davolashning samaradorligi.
   
4. 
   organizmning tez buzilishi jarayoni.
   

ega:

Bolalarning spirtli ichimliklarga ko‘nikishlari asosan 3 davrda: bolalikning ilk davri, maktabgacha yoshda va kichik maktab davri, o’smirlik davrida jadal kechadi.
^Birinchi ^{davr-bolalikning ilk davri bo‘lib, unda bolalarning al kogolla}shu vi _ixtiyorsiz xa^{rakterga ega. Bu bir necha sabab-}

^{larga ko‘ra ro’y} berad^{i-homilad orlik}
va emizish davrida spirtli

^ichimlik

iste'mol qilish, mast
_holatda h^omilador bo‘^{lish. Ichki}

^{organ va} a’zolarning jadal ^{shakllanishi jarayoni kechayotga nda}

^homila _ning
^zaharlanishi rivojlanish ^{ning turli}
anomaliyala ^riga

^{olib ke}ladi;

oyoq va qo‘llarning

r^{ivojlanmasligi,}
_barmoqlarning

birl_{uh ib}
ketishi,

jinsiy a'zolardagi

_nuqsonlar^, bosh
hajminii^ıg

^{ki chiklas}lıishi
^{va boshqalar.} Ho^{mila alkogol}
old^ida
_himoyasiz

^{O h ani Sabab} _li u alkogolning miyaga ^kirishini
_bartara^{f eta ol-}

^{va buning} _natijasida ^istisqo, aql^{i norasolikni kuza tS8d}

°'ladi.
hunday
bolalar garchi
bolalikla ^rida
hayot bİl°**
vido-

ash _masalar

ham
^{butun umr aqli} n^{oraso bo’lib o‘tadi1a r.}

'‹›ıp‹ıp ‹ıt1:ıtlilI i, ‹ il‹ tl' Ü V ıriy:ı ^{lıiıl •Pluvc lıi alıamiyat ka JJ}

_{i :}( .} a‹iİJı.^{İ l)( il} _,i ^{lıfdoslı ho lalarning xususiyatlaridan k}clib

t“lıiqilı ota—olsalar <ı i
^csda tutislı^{lari lozimki, spirtli ichinı-}

liklilr iste'II1ol t i1islıg•ı
nisbatan _s^albiy munosabatlarni slıall-

_{liİÎltirislıııiı} ıg ^{x ıruriy sharli bola shaxsiyatiga ehtiyotkorli}k ^bi- _lilİJ Iııuııosabat ^{Ûa lıo‘1ish, uning maktab lıayotiga doimiy e’tibor} _qar:ıtish, ıuakt.lb ^{da va oilada gigiyeııik normalarga amal qilish-}
Agar oilada hech kim bolaning maktab hayoti bilan qizi- qislınıasa yoki nomiga qiziqsa (baholarni nazorat qilish surun- kali tarzda ortda qolayotgan bola to'liqsizlik xissini boshdan og‘ir kcchiradi) maktabga nisbatan qiziqishi neytrallashadi, so‘ngra bolada ta’lim olishga nisbatan salbiy munosabat shak1- lanadi.u o‘zini namoyon qilishning boshqa usullarini qidira boshlaydi. Odatda bu bola ko‘cha guruhlariga qo‘shilib qoladi ta u ycrda spirtli ichimliklar iste’mol qilishga o‘rganadi. Agar bola spirtli ichimlil bilan tanish bo‘lsa va bu “tanishuv” oilada sodir bo‘1gan bo'lsa, bu o‘rganish jarayoni nihoyatda oson ke- clıadi. Natijada maktab, maktab hayotiga nisbatan salbiy mu- ^nosabat shal‹11anadi va bola o’ziga o‘xshagan bolalarning ko‘cha ŞUFUlJlni afZal ko‘ra boshlaydi.
^{Uclıinchi bosq}ich-o‘spirinli _k va o‘smirlik davri. Bu davr-

dagi asosiy
yon qilish,
^sabablarga oiladagi nomaqbul holat, o‘zini naıoo- ^OAVlari dagi ^{reklama, muammolardan qocllislı,}

slıaxsııing
^{psixologik xu susiya} tlari,
iclıkililbozlik ot ib• J•

haqida¿i

^{lıilimlarni ng y}o‘qligi ^{kiradi.
Bu davrda} iclı ^{kilil k‹ı ruju}

,¡,)'¡'isls ro‘v ^bCra$i. ijtimoiy' ^ad abiyo _tlarda

j ) t)‘xiga yuqori baho bergan _bolalar
^İchkilikkã ^{lTląy}¡ Ę}_O^ę

^{ÿ) SÎlaft]ã(SlZ Viì} _ãgressiv xulq-_{iltV orli bOliàlar}
'4) iiinaliy llayoìga ko‘nikm_{ílğílll, Sh axsiy t l«ltabbus çubi}¡-}
y;,tid;iit judo bo‘lgan bolalar
?i) turg‘unlikka tushgan _bolalar

l3o^{lularnin g spirtli ichimli} k is _te’mol
1ill.wining bir nechta darajalari _mavjud:

1. 
   Nolga teng daraja-juda _{kamdan -kam}
   

qilishİga ^tor£ilgilR-

iste'mol qilish.

^{ź. Ëț›ir.odik iste'mol da}rajasi-turli spirtli icliimliklar _£urlari
bilan tanishlik.
3. Yuqori daraja-1 oyda ikki martadan ortiq iste’mol qilish.
*i. Namoyon bo‘lgan ruhiy ìobelik darajasi-mast bo'lishning ruhiy holatning istalgan holatga aylanishi, ichimlikka ruhiy qa- ram bo‘lishning yuzaga kelishi.

5. 
   lcltimlikka jism tobe bo'lish darajasi-spirtli ^ichimlikni
   

nazoratsiz iste’mol qilish.
_Shaxsning alkogo^{llashuvi-a roqxo‘ rga aylanishi.}

^Ijtimoiy pedag^ogikaning
ichiml^ik iste'mol
qilishga
mayli

bor bolalar bilan faoliyat olib
_{borishning asosiy yo‘n}alishla^ri:

1. 
   Ad aptalsi^on-bolaning
   

s^{haxsiy ijobiy}
xislatlar _rivojlan^ti-

risla orqali bolaning
adaptat^iv
_xususiyatlariⁿⁱ to‘g‘ ^irlilsh.

2. 
   ^Pro^{filaktik-bolalarda}
   

sp^irtli
ichimlik ^{iste'mol qilishga}

Sälbiy munosabat _shakllaflti^{rish.
Š. Vositachilik-bola va} ja^miyat
_{o‘ rtasidagi} inu^{nosabatlč***}

^tãf tib_ga solish.
^{4. R}eabilitatsion-alk
rcabilitatsiya qilish.
o^{gol tobe}
_holatİdagⁱ bola ^l i »‹› ^l•^O y

^{O'z faoliyatida} ijt^imoiy
ped^{agog quyldagi}

^{ã OS}hİradi. _Ijtimoiy pctlag^O
_faoliyaŁinrng
ruji•

*^^ ' S 9o'yislt bo‘lib, bolaninß
üțiirtli
øJ›imlik

^{qo‘ yishini oldini} olishga qa^{y9tilgan, ßu}

_l)),lj j OF _b^ola haqida ^axliorot to‘pla:sl„ _uninb›
t*‘ğ‘risitli, t,)-ş,j,„ , ț,pțaga .salbiș' ta’sir ko‘rsataș'otgan n,øø. _{iclik il}ik bozl^ikning yctakcliilarini ^aniq_lasli,