Candidate / examimnation details

Literature review

Kreditning qayta taqsimlash funksiyasini amal qilishida kredit foizlarinig bevosita va bilvosita ta’siri mavjud. Ushbu masalaga klassik va neoklassik maktab vakillari alohida e’tibor qaratishgan. Xususan, A.Marshall (2001 “ Money, Credit and Commerce”) «insonlar banklardagi foiz stafkalari pastligi sababli kredit olishga bo’lgan extiyoji oshadi », deydi. Ko‘rinib turibdiki, ushbu e’tirof Sey qonunini tolig’icha inkor etmaydi. Ularning ta’kidlashicha, bu vaqtda kapital bozoridagi talab va taklifning muvozanati foiz stavkasining barqarorligi hisobiga yuz beradi. Ushbu holat o‘rtasidagi o‘zaro muvozanat jamg‘arma va kreditning foiz stavkasi asosida tartibga solinadi. Agar klassik maktab vakillari kredit olishga foiz stavkasining ta’sirini asosiy omil qilib ko‘rsatsalar, keynschilar esa ishsizlikni kredit olishga bo’lgan talabni yuqori deb ta’kidlaydilar.
Qashshoqlik har bir davlat oldida turgan muommolardan biri va biz o’z izlanishlarimiz natijasida Xitoylik olim Xuang o'zining (1978-2010 y) "qashshoqlikka qarshi kurash va Moliya tizimini tartibga solish bo'yicha tadqiqotlar" maqolasida Qashshoqlikni kamaytirishdagi muhim omil deb bank kredit resurslarini to’gri taqsimlashga alohida urg’u berib o’tadi. De Gregorio va Sturzenegger (1994)”Bank kreditlari va inflatsiya” maqolasida, Aholining banklardan olayotgan kreditlarining miqdori oshganda. Bank resurslarining kamayishiga olib keladi va pul massasining ortishi inflatsiyaning vujudga kelishiga sabab bo’ladi degan fikrni keltirib o’tishgan.
AQSHlik olim R.J. Arnould o’zining “Journal of Economics and Business” (1985) maqolasida Insonlarning harajatining oshishi bankdan kredit olishga bo’lgan talabni oshiradi deb aytib o’tgan Biz bilamizki harajatlarining ko’payishi pulga bo’lgan extiyojni oshiradi insonlar pulga extiyoj sezishganda banklardan kredit olishga harakat qilishadi.

Metadalogiya

Ushbu tadqiqot uchun Jahon banki ko'rsatkichlaridan olingan ikkilamchi ma'lumotlardan foydalaniladi. Namuna Rossiya federatsiyasi 1980 yildan 2021 yilgacha bo‘lgan davrni qamrab oladi. Ma'lumotlar bilan ishlash jarayonida olingan ma'lumotlar bog'liq bo'lgan kredit tanlash yo'li bilan saralangan bo'lsa, mustaqil o'zgaruvchilar sifatida to'g'ridan-to'g'ri kambag’allik, bank zaxirasi, GDP, ijtimoiy banklar, kridit berish foiz stavkasi, ishsizlik, inflatsiya, umumiy daromat va xarajatlar. Ushbu tahlil uchun quyidagi OLS modeli tuzilgan:
KREDIT = α+β₁poverty+β₂bank_reserve+β₃ln_GDP+β₄ln_con_bank+β₅lending _interest_rate+ β₆unemploy+ β₇inflat+ β₈wage_total+ β₉expense + ε
Table 1. Descriptive statistics

Variable	Obs	Mean	Std. Dev.	Min	Max
kredit	42	25.658	18.903	4.5	59.773
poverty	42	21.007	7.616	10.7	34.4
bank reserve	42	19.62	10.657	5.546	39.838
ln GDP	42	27.002	4.699	2.485	38.469
ln com bank	41	22.968	1.703	18.063	25.314
lending intrest rate	42	16.737	7.107	6.73	31.013
unemploy	42	11.556	5.811	4.5	21.103
inflat	42	20.717	11.834	.608	42.204
wage total	42	84.72	8.839	63.294	92.44
expense	42	14.374	6.304	6.439	28.928
Umumiy statistika shuni ko’rsatadiki 1980 – 2021 -yillar oralig’ida kredit olishga tasir qiluvchi omillarning minimun va maksimum qiymatlari ko’rsatilgan. Rossiya Federatsiyasida kambag’allik darasjasi 10.7 va 34.4 foizda bo’lgan va o’rtacha 21 foizni tashkil etgan.Bank zaxirasi Rossiya Federatsiyasida o’rtacha 19 fozini tashkil etgan. Yalpi Ichki Mahsulot ko’rsatgichlari minimum 2.5 va maksimum 38 foizni tashkil etgan. Aholi omonatlarini qoyishda foydalanadigan ijtimoiy banklarning o’rtacha ko’rsatgichi 23 foizni tashkil etadi. Kredit olishda inobatga olinishi kerak bo’lgan foiz stavkasining ko’rsatgichlario’rtacah 16 foiz va maksimal qiymati 31 foizni tashkil qiladi. Kredit olishda inobatga olinishi kerak bo’lgan yana bir omil bu inflatsiya. Inflatsiya ko’rsatgichining eng kichik qiymati 0.6 foizni va maksimal qiymati 42 fozini tashkil etadi.Ayol va Erkakning umumiy daromadi o’rtacha 84 ming rublni tashkil etadi. Oilalarning xarajat qilish ko’rsatgichlari o’rtacha 14 fozini tashkil etadi.

Result

Ushbu qismda biz OLS regressiya analiz o`tkazamiz chunki bu analiz bizga tanlab olingan mustqail o`zgaruvchilarni Credit resorcega ko`rsatgan ta`sirini ko`rishimiz mumkin.