Case texnologiyasi

Case texnologiyasi

CASE TEXNOLOGIYASI

1. Keys texnologiyalarini ishlab chiqish. Case-study metodining g’oyalari.

2. Case Study metodi. Keys bilan ishlash texnologiyasi.
3. Case Study metodi. Pedagogik loyihalash haqida tushuncha.
Reja:
O'zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturida, uning amalga oshirilayotgan uchinchi bosqichida har tomonlama barkamol mutaxassislarni tayyorlashga aloxida e'tibor berilgan. Bozor iqtisodiy sharoitida kadrlarni mustaqil ijodiy fikrlash qobilyatini rivojlantirish ta'limning asosiy sifat ko'rsatkichlaridan biri bo'lib hisoblanadi. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov takidlaganlaridek: “Agar bolalar fikrlashga o'rganmasa, ta'lim samarasi past bo'lishi muqarrar. Albatta bilim ham kerak. Ammo bilim o'z yo'liga, mustaqil fikrlash ham katta boylikdir”. Talabalarni ana shu boylikning egasi qilib tayyorlash ta'lim tizimining asosiy vazifasini tashkil qiladi. Chunki, bozor iqtisodiyoti sharoitida mustaqil - ijodiy fikrlash qobilyatiga ega bo'lgan shaxsgina o'ziga ham, jamiyatga ham foydali bo'ladi-o'z muammolarini o'zi hal qilish qobilyatiga ega bo'ladi.
Jahon pedagogikasida keng miqyosda samarali qo'llanayotgan keyslardan foydalanish, birinchidan, talabalarning fikrlash qobilyatini rivojlantiradi, ikkinchidan, o’quv jarayonini bevosita ishlab chiqish (bizning misolimizda kasb-hunar kollejlaridagi ta'lim jarayoni) bilan bog’laydi. Gerbert Spenser ta'kidlaganidek: “Ta'limning buyuk maqsadi bilim berish emas, balki hatti-harakatlarga o'rgatishdir”. Yohud, mavjud ta'lim tizimida aksariyat hollarda o’qitishdan maqsad, talabalarga bilim berish yakuniy natija sifatida qaralsa, jahon miqyosida esa, o'zlashtirilgan bilimlarni amalda qo’llash ta'limning yakuniy natijasi deb qaralishini e'tirof etish lozim. Garvard (AQSH) universiteti moliyaviy menejmenti mutaxassisligi bo'yicha tahsil olayotgan magistrantlar o’qish davrida, banklarda sodir bo'lishi mumkin bo'lgan 2,5 mingta keysga javob topgandan so'nggina, diplom olish huquqiga ega bo'lishi fikrimizning dalilidir.
Keyslardan ta'lim jarayonida foydalanish talabalarda quyidagi zaruriy sifatlarni shakllantiradi:
kritik fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi;
haqqoniy (ob'ektiv) bo'lishga o'rgatadi;
nazariya va amaliyot o'rtasida uzviy bog’liqlikni shakllantiradi;
muammoli vaziyatni yangicha shakllantirishga yordam beradi;
vaziyatlarni hal etishda, unga ta'sir etuvchi omillarning mavjudligi va ularning ta'sirini e'tiborga olishga imkon beradi;
boshqalar fikrini ham qabul qila olish malakasini shakllantiradi;
savol berish madaniyatini o'rgatadi;
qabul qilingan qaror uchun ma'sullik hissini tarbiyalaydi.
Case Study texnologiyasi zamonaviy ta'limda faol qo'llanilmoqda va o'quv takliflarining xilma-xilligi va o'zgaruvchanligiga, maktab sharoitini engib o'tishga, o'quvchilarga ta'lim marshrutini tanlashda imkoniyatlar muxlisini beradigan ta'lim maydonini yaratishga yo'naltirilgan ochiq ta'lim texnologiyalari qatoriga kirishi mumkin.
Ochiq ta'limda "Case study" texnologiyasi
Biz tushunamizki, bugungi kunda maktabning vazifasi nafaqat o'quvchilarning funktsional kompetensiyalarini shakllantirish, balki o'quvchilarga ta'lim traektoriyasini aniqlash va kasb tanlashiga imkon beradigan shunday fazilatlar va qobiliyatlarda tarbiyalashdir. Shu bilan birga, ta'lim tizimi yosh avlodning o'z ta'limi va kelajagi uchun shaxsiy javobgarligini rag'batlantirishga majburdir. Gap "sirlarni" o'qituvchidan o'quvchiga o'tkazish haqida emas, balki turli vaziyatlarni baholash, ma'lumotlar, ijodiy echimlarni izlash va ularni amalga oshirish haqida ketmoqda. Shu bilan birga, talabalarga turli janrdagi matnlar bilan ishlash mahoratlarini namoyish etish taklif etiladi.
Case-study metodining g’oyalari.
Case-study metodining g’oyalari juda soddadir:
1. Metod fanlar bo'yicha bilimlar olish uchun mo'ljallangan, ularda haqiqat plyuralistikdir, ya'ni qo’yilgan savolga bir ma'noli javob mavjud bo'lmay, bir necha javoblar bo'lib, ular bir-biri bilan haqiqat darajasi bo'yicha raqobatlashadi; o’qitish vazifasi bu holda ana'anaviy sxemadan chetlashadi va bir emas bir necha to’g’ri javoblarni olishdan va ularni muammo maydoniga mo'ljallashdan iborat bo'ladi.
2. O’qitish aktsenti tayyor bilimni egallashga emas balki uni ishlab chiqishga talaba va o’qituvchining hamkorligiga qaratilgan bo'ladi; case-study metodining ana'anaviy metodlardan printsipial farqii shundaki – bilimlar olish jarayonida demokratiya mavjud bo'lib, bunda talaba boshqa talabalar va o’qituvchi bilan muammoni muhokama qilish jarayonida teng huquqlidir.
3. Metodni qo’llash natijasida nafaqat bilimlar, hatto kasbiy faoliyat malakalari olinadi.
4. Vaziyatni tahlil qilish metodining so'zsiz afzalligi, bu nafaqat bilimlar olish va amaliy malakalarni shakllantirish bo'libgina qolmay, u yana talabalarning qadriyatlar, kasbiy pozitsiyalar, hayotiy ko'rsatmalar, o'ziga xos kasbiy hayotni his etish va hayotni o'zgartirish tizimini rivojlantirishdir.
5. Sase-study metodida materialni “quruq” hissiz bayon etish bilan bog’liq bo'lgan nuqson engib o'tiladi,– ushbu metodda emotsiyalar, ijodiy raqobat va kurash shunchalik ko'pki, yaxshi tashkil etilgan keysni muhokama qilish teatr spektaklini eslatadi.
ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT
http://fayllar.org