Цементнинг эгилишга мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш асбоб-ускуналар

SEMENT BO’TQASINING NORMAL QUYUQLIGINI ANIQLASH 
Umumiy malumotlar: Tsement toshining mustahkamligi, asosan undagi suv-sement nisbatiga, yani normal 
sement bo’tqasini tayyorlash uchun ketgan suv miqdorga bog’liq. 
İshning maqsadi: Sement bo’tqasining normal quyuqligini (suv miqdorini) aniqlashdan iborat. 
Zarurli asbob-uskunalar va ashyolar: sement namunasi, Vika asbobi (to’la komplekti bilan), tunuka idish; 
standart kesik konusli po’lat halqa, o’lchamli shisha silindr, tarozi, suv, pichoq, mashina moyi, sekundomer. 
Tajriba tartibi. Tarozida 400 g sementdan tortib, tagi yumaloq chuqurligi 100 mm li tunuka idishga solinadi 
va o’lchamli silindr idishda sementga suv quyiladi. Suv miqdori sement og’irligiga nisbatan 25-30% da olinadi. 
Quyilgan suv bilan sement kurakcha yordamida avval sekin, keyin tez ezib 5 minut davomida qorishtiriladi. 
Mashina moyi surtilib, shisha plastinkaga qo’yilgan kesik konus halqa tayyorlangan sement qorishma bilan 
to’ldiriladi. Shisha plastinkani stolga 5-6 marta oxista urib, sement bo’tqasi zichlanib, ortiqchasi esa xo’llangan 
pichoq bilan sidirib olinadi. 
Shisha plastinkadagi halqaga solingan sement qorishma Vika asbobining temir staninasiga qo’yiladi. Keyin, 
pestikning quyi uchi sement korishma yuzasiga tekkiziladi va vint tezda bo’shatiladi. 
Umumiy og’irligi 300 g li yuk (sterjen va pestik) erkin holatda sement bo’tqaga bota boshlaydi. Vint 
bo’shatilgandan 30 sek o’tgach, shkaladan pestikning bo’tqaga botish darajasi aniqlanadi. Agar pestik tezda botib 
halqa tagiga tegsa, suv ko’p solingan bo’ladi, pestik 5-7 mm yuqorida to’xtasa, suv oz qo’shilgan bo’ladi. İkkala 
holda ham suv miqdorini ko’paytirib yoki kamaytirib yangi sement bo’tqasi tayyorlanib, qaytadan sinaladi. Agap 
pestik uch marta bo’tqaga tushirilganda shkala ko’rsatgichi 5-7 mm orasida to’xtasa, bu sement bo’tqasining 
quyuqligi normal bo’ladi. Shunday qilib, oxirgi marta olingan suv miqdori sement bo’tqasining normal quyuqligini 
ko’rsatadigan qiymat hisoblanadi.