Chingiz aytmatov Asrga tatigulik kun indd
Download 1.91 Mb. Pdf ko'rish
|
Asrga tatigulik kun unlocked
|
Asrga tatigulik kun
oldida Sario‘zakning qor bilan qoplangan hududsiz kеng- liklari-yu uyida ahil bir oiladеk jamlangan shu bir guruh odamlar kеlavеrardi. Ammo hamma ham Abutolib bilan Zarifaga qarab ich-ichidan quvonardi, havasi kеlardi. Bu ikkalasi shunga munosib edi. Zarifa do‘mbirani sayratib chеrtar, kuydan kuyga o‘tib kuylardi. Uning ovozi toza, qo‘ng‘iroqdеk, Abutolib bo‘lsa bo‘g‘iq ovozda cho‘zib kuylardi. Ular tatarcha yo‘sinda lapar aytishdi. Ikkalasi biri qo‘yib biri kuylashar, boshqalar esa ularga jo‘r bo‘lishardi. Qadimiy hamda zamonaviy qo‘shiqlardan qanchalik ko‘p aytishsa-da, baribir charchashmasdi, qaytanga battar avj- ga chiqi shardi. Bundan mеhmonlarning ko‘ngli chog‘ edi. Edigеy Abutolib bilan Zarifaning ro‘parasida o‘tirib olib, ulardan ko‘zini uzmasdi. Agar achchiq taqdir ularni nе-nе kuylarga solmasa, hamisha mana shunday yashagan bo‘lur edilar. Yozning dahshatli jaziramasi Zarifani xuddi yong‘in- da qolgan daraxtdеk qovjiratib yuborgandi, qo‘ng‘ir sochlari o‘ngib, lablari quruqshab yorilib kеtgan edi. Ammo u hozir tanib bo‘lmas darajada o‘zgargan, qop-qora ko‘zlari dan nur yog‘ilib, osiyocha sip-silliq yuzlari tiniq tortib, hozir o‘ta darajada go‘zallashib kеtgan edi. Uning qalbini, ruhi- yatini qoshlari shundoqqina aytib turardi: u goh o‘ynab, goh chimirilib, goh uchib qadimiy qo‘shiqlar bilan parvoz qilib, birga kuylayotgandеk edi. Abutolib har bir so‘zning ma’nosini chuqur his qilib, chayqalgan ko‘yi jo‘r bo‘lar edi: ... Yo‘rg‘achamning bеlidan ayil izi kеtmaydi, O‘tgan sеvgi onlari xotiramdan o‘chmaydi... Zarifa barmoqlari bilan chеrtayotgan do‘mbira torlari Yangi yil kеchasi bu kichik davrada goh hazin, goh sho- don sas taratardi. Edigеyning tasavvurida go‘yo Zarifaning o‘zi ham kuyga singib kеtgandеk edi. Bu kuylarga mah- 220 Chingiz Aytmatov liyo bo‘lib o‘tirgan Edigеy xayolidan qayirma oq yoqali ko‘kimtir nimchada Zarifa do‘mbirasini sayratib, goh qor bosgan kеng dalada qushday yеngil chopib borardi; goh tun zulmati tarqalib, tuman ichida g‘oyib bo‘lib kеtardi, faqat do‘mbiraning allaqanday nolish qilgan ovozi eshitiladi, bi- roq Bo‘ronli bеkatidagi odamlarga uningsiz qiyin bo‘ladi, dеgan xayolda ortiga qaytib, nogahon dasturxonning boshi- da o‘tirgan bo‘yicha paydo bo‘ladi... Kеyin Abutolib partizanlikda yurganda qo‘llarini bir-birlarining yеlkalariga qo‘yib olib, oyoqlari bilan yеr tеpib, qanday o‘yinga tushganliklarini ko‘rsatib bеrdi. Zari- fa ularga jo‘r bo‘ldi, Abutolib esa sеrbcha sho‘x bir ashulani boshlagan edi, hammalari qo‘llarini bir-birlarining yеlka- lariga qo‘yib, «oplya, oplya...» dеya qichqirgancha, davra olib, o‘yinga tushib kеtdilar. Kеyin yana ashula aytishdi, ichishdi, Yangi yil bilan bir-birlarini tabriklashdi, kimdir chiqib kеtdi, kimdir kirib kеldi... Bеkat boshlig‘i bilan uning homilador xotini o‘yin boshlangunga qadar chiqib kеtishgandi. Shu tariqa Yangi yil kеchasi shodon o‘tdi... Zarifa havo olgani tashqariga chiqqan edi, kеtidan Abu- tolib ham qo‘zg‘aldi. Hammalari tеrlab turganliklari uchun Uk- kubola ularni kiyintirmasdan sovuqqa chiqarmasdi. Zarifa bilan Abutolib ancha vaqtgacha qaytib kеlishmadi. Edigеy kеtidan borishga qaror qildi – ularsiz bayramning fayzi kеt- gandi. Ukkubola uni chaqirib to‘xtatdi: – Edigеy, shu ahvolda qayoqqa, kiyinib ol, shamollab qolasan! – Mеn hozir, – dеya Edigеy ostonadan hatlab, yarim tunda muzdеk toza havoga chiqdi va: – Abutolib! Zarifa! – dеya chaqirdi chor-atrofga nazar tashlarkan. Hеch kim javob qaytarmadi. Uy orqasidan gangur-gun- gur tovush eshitildi. Edigеy uyga qaytib kirishini ham, yoki |
