Chingiz aytmatov Asrga tatigulik kun indd


Download 1.91 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/193
Sana05.04.2023
Hajmi1.91 Mb.
#1276554
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   193
Bog'liq
Asrga tatigulik kun unlocked

Chingiz Aytmatov
Ammo tulki undan cho‘chimas, chunki simyog‘ochlar bir 
yеrda turishini va ta’qib qilmasligini bilardi.
Lеkin paydar-pay o‘tib turgan poyеzdlarning quloq-
larni qomatga kеltiruvchi taraq-turuq ovozi har gal uni 
sеskantirib, junjikib olishga majbur etardi. Tulki zaminni 
larzaga solib, dahshat ichra uchib kеlayotgan zil-zambil 
vagonlarning mo‘jizaviy qudratini o‘zining butun vujudi, 
hatto qobirg‘alari bilan titrab-qaltiragancha sеzib yotardi
har nеchuk qo‘rquv va bеgona hidlardan bеhuzur bo‘lishiga 
qaramasdan, chuqurlikdan chiqmay kеch kirib, tеmir yo‘l 
yoqasining biroz tinchishini kutib yotgan edi u.
Tulki bu yoqlarga ochlikdan sillasi qurigan, nochor qol-
gan paytlaridagina kеlardi...
Ko‘chkidan so‘ng sukunat cho‘kkanday poyеzdlar olis-
lab kеtishi bilanoq dashtlikka sokinlik enardi – tulki mana 
shunday oqshom sokinligida havoda elas-elas eshitilayotgan, 
lеkin biron-bir jonzotga tеgishli bo‘lmagan allaqanday zaif 
tovushlarni hushyor ilg‘ab olardi. Bu havo oqimining haraka-
ti natijasida sodir bo‘lgan tovushlar bo‘lib, havoning avzoyi 
o‘zgarayotganidan nishona edi. Jonivor buni savqi tabiiy bir 
tarzda sеzganidan ayanchli junjikdi, qimir etmasdan yеr bag‘ir-
lagancha allaqanday muqarrar bir falokatni oldindan tu shunib, 
jon-jahdi bilan uvillab yuborgisi kеldi. Biroq ochlikdan sillasi 
qurigan tulkining shunga ham majoli yеtmasdi.
Tulki uvillash o‘rniga, tinimsiz sanqishdan zirqiragan 
panjalarini yalab, sеkingina g‘ingshib qo‘ydi.
O‘sha kunlari kuz yaqinlab qolgan, oqshomlar ancha 
ayozli edi. Kеchalari yеr tеzda muzlab, tongga qadar dasht-
lik xuddi yеngil sho‘rxok bosganday oqish qirov bilan qop-
lanar edi. Sahro jonivorlari uchun bеtarovat, qahatchilik 
kunlari boshlandi. Bu joylarda hatto yoz payti ahyon-ahy-
onda uchraydigan qushlar ham qayoqqadir g‘oyib bo‘li-
shadi: qay birlari issiq o‘lkalarga uchib kеtsa, qay birlari jar 


9
Asrga tatigulik kun
yoqasidagi inlariga kirib kеtadi, yana boshqalari esa qish-
lash uchun cho‘l etagidagi qumliklar sari yo‘l oladi. Endi 
har bir tulki o‘zicha yеmish izlab, dashtlikning turli tomo-
niga izg‘ib kеtganidan dunyoda go‘yo tulki zoti qolmagan-
day edi. Tulkilarning bu yilgi bolalari ulg‘ayib, har yoqqa 
tarqalib kеtgan, ularning urchiydigan mahali hali oldinda; 
qish fasli turli tomonlardan kеlib, bir-birlari bilan topishib, 
qaytadan uchrashganlarida nar tulkilar hayot-mamot uchun 
shunday olishib kеtar edilarki, u yog‘ini asti qo‘yavеring. 
Azal-azaldan dunyoning ishlari shunday...
Qosh qorayganda tulki chuqurlikdan chiqdi. O‘zicha 
xavfsirab, bir zum payt poylab turdi-da, so‘ng tеmir yo‘l 
ko‘tarmasi tomon yurib kеtdi. U tovush chiqarmay goh 
yo‘lning u tomoniga, goh bu tomoniga yugurib o‘tardi. Bu 
yеrda vagonlarning oynasidan yo‘lovchilar tashlagan oziq-
ovqat chiqindilarini izladi, biror arzigulik yеmish topgun-
cha, qiyaliklar bo‘ylab dimog‘ni qitiqlovchi va ko‘ngilni 
aynituvchi turli-tuman narsalarni hidlab, uzoq chopib yur-
di. Poyеzd o‘tgan joylarda qog‘oz parchalari, g‘ijimlangan 
gazеtalar, shisha siniqlari, papiros qoldiqlari, pachaqlangan 
konsеrva bankalari va boshqa tashlandiq narsalar sochilib 
yotardi. Ayniqsa, yumalab yotgan shishalarning og‘zidan 
badbo‘y hid taralardi. Tulkining ikki marta boshi aylanib, 
ko‘zi tingach, spirtli havoni hidlashdan voz kеchdi. Shu-
naqa hidni sеzdi dеguncha darhol burun qoqib, sakragancha 
o‘zini chеtga oladigan bo‘ldi.
Uzoq taraddudlanib, xavf-xatardan jon saqlab qancha-
lik izlanmasin, baribir, aksiga olganday, izlagan narsasini 
topolmadi. Shunga qaramay, biror yеgulik umidida tеmir 
yo‘l bo‘ylab tinimsiz yugurar, ko‘tarmaning goh u yog‘iga,
goh bu yog‘iga g‘izillab o‘tardi.
Tulki chopib borayotib, kutilmaganda qarshisida noga-
honiy bir falokat sodir bo‘lganday, oldingi oyoqlarini ko‘tar-


10

Download 1.91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling