Chinor kasalliklari va ularga qarshi kurashish choralari Reja

Chinor kasalliklari va ularga qarshi kurashish choralari
Reja:

1. 
   Chinordoshlar oilasiga mansub barg toʻkuvchi oʻsimliklar turkumi
   
2. 
   Chinor daraxtlari kasalliklari
   
3. 
   

Chinor (Platanus) — chinordoshlar oilasiga mansub barg toʻkuvchi oʻsimliklar turkumi; 10 turi maʼlum. Shim. Amerika (Kanadadan Meksikagacha), Janubiy Sharqiy Yevropa va Oʻrta dengizboʻyi mamlakatlaridan Hindixitoygacha boʻlgan hududda tarqalgan. Kavkaz, Qrim, Oʻrta Osiyoda sharq chinori (P.orientalis), Janubiy Ukraina, Qora dengiz sohillari, shuningdek, Oʻrta Osiyoda Shimoliy Amerikadan keltirilgan gʻarb chinori (P.occudentalis) turlari oʻstiriladi. Sharq chinori yovvoyi holda oʻsadi. Shoxshabbasi qalin, boʻyi baland (50 m gacha), tanasi baquvvat (aylanasi 18 m gacha), silindrsimon, poʻstlogʻi sargʻishoq. Oʻzbekistonda manzarali chinorning har ikki turi oʻsadi. Novdalari va barglari yoshligida tukli, keyinchalik tuklari toʻkilib ketadi. Barglari yirik, asosan, 3 (baʼzan 7) boʻlmali. Mevasi dumaloq, dagʻal tukli yongʻoqcha, diametri 1,5 sm, meva bandida 2—5 tadan oʻrnashgan, uzoq vaqt toʻkilmaydi. Aprelda gullab, mevasi may—sentabr da yetiladi. Chinor, ayniqsa, yoshligida tez oʻsadi. Qulay sharoitda 2000-yil va undan ham koʻproq yashaydi. Egey dengizidagi Krit o.da tanasi aylanasi 18 m boʻlgan 2300-yillik chinorlar bor. Surxondaryo, Namangan va Samarqand viloyatlarida 600—800 yoshli chinorlar uchraydi.
Chinorlar turkumiga oʻn bitta doim yashil va bargli daraxtlar kiradi. Eng ko'p chinorlar Shimoliy Amerika, Osiyo va Evropada o'sadi.
Kavkaz va Turkiyada siz hatto ikki ming yoshga to'lgan qadimgi daraxtlarni topishingiz mumkin. Daraxtning balandligi 59 metrga etadi, daraxt tanasining aylanasi taxminan 40 metrga etadi.

O'lchamlari

Toj daraxt past va keng, keng tarqalgan.
pastki novdalar erga moyil bo'lib, kavisli novdalar to'g'ri burchak ostida magistraldan chiqib ketadi.
Barglar chinorlar besh bo‘lakli, yetti pichoqli, yosh daraxtlarda esa uch qanotli. Daraxtning barglari uzunligi taxminan 15 santimetr, kengligi 18 santimetrgacha.
Meva. Chinorning o'z mevalari bor - bular qish uyqusiga ketadigan ko'p yong'oqlar, keyin qish tugagach, ular mayda yong'oqlarga bo'linadi.
Yil davomida ular pishib, mayda mevalarga ajraladi va ularni shamol olib yuradi. Bunday mayda mevalar-yong'oqlar chinorlar deb ataladi.
Tashqi tomondan, chinor juda chiroyli bo'lib, barglar va uning toji, fotosuratning ajoyib ko'rinishi har doim ham etkazilmaydi.
Shuning uchun, bog'bonlar chinorni yaxshi ko'radilar, u juda bezaklidir. Yovvoyi tabiatda chinor daryolar bo'yida, vodiy va o'rmonlarda o'sadi.