Chirchik, Uzbekistan 1403 International Conference психодиагностика: шахс типлари ва касбий фаолият


Pedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlar


Download 0.58 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/5
Sana21.07.2023
Hajmi0.58 Mb.
#1661544
1   2   3   4   5
Bog'liq
psihodiagnostika-shahs-tiplari-va-kasbiy-faoliyat

Pedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlar 
Pedagogical Education Cluster: Problems and Solutions 
Кластер педагогического образования: проблемы и решения 
Chirchik, Uzbekistan 1405 International Conference 
Бу борадаги изланишлар маҳаллий шароитимиз учун кенг кўламда 
тадқиқотлар методикалари устида изланишлар олиб боришга зарурат 
туғдирмоқда. Шуни таъкидлаш жоизки, шахс назариясида шахсни типларга 
ажратиш бўйича олимларнинг ўзига хос қатор ѐндошувлари мавжуд. 
Масалан К.Г.Юнгнинг функционал типлари [7;11]. Э.Кречмернинг 
конституционал қарашлари [3;27]. Э.Шпрангер [6;18]. К. Леонград [4;36]. 
А.Л.Лечколарнинг [5;44] индивидуал ѐндошувларини эслаб ўтиш мумкин. 
Инсонни типларга ажратишни кундалик хаѐтда ҳам кузатамиз. Баъзан 
атрофдагиларни кеккайган, мулойим, нимжон, дангал, телба ва бошқалар 
тарзда фарқлаймиз. Ушбу хаѐтий типларга ажратишдан фарқли улароқ 
психологияда шахсларни типларга ажратишни бир неча тури мавжуд. 
Улардан бири К.Г. Юнгнинг инсонни экстраверсия ва интроверсия каби 
типларга ажратишдир. К.Леонград эса шахсни типларга ажратишда уларнинг 
характер хусусиятларини ортиб кетишига таянади. У гепиртим, циклоид, 
эмоционал-лабиллик, астеник-невростик, сенситив, психастеник, шизоид, 
эпилетоид, истероид, беқарор ва конформ сингари типларга ажратади. [4;51]. 
Асосий мақсад ушбу типларни санаб утиш эмас, балки уларни ўрганишга 
ѐрдам берувчи психодиагностик методикаларга эътибор қаратишдан иборат.
Россиялик психолог-сациологлар В,В. Гуленко, В.Мегел ва А. 
Овчаровлар у ѐки бу шахснинг хулқ-атворини тушунишга уринишган [1;8]. 
Касбга йўналтириш бўйича улар ишлаб чиққан рақамли тестдан ишлаб 
чиқариш соҳасида фаолият кўрсатаѐтган шахсларнинг ўзаро таъсирининг 
мураккаб масалаларини ҳал этишда фойдаланиш мумкин.
Тақдим этилаѐтган методика К.Г. Юнгнинг функционал типлар 
назариясига асосан ишлаб чиқилган [1;27]. Методиканинг маҳаллий муҳит 
учун мўлжалланган дастлабки варианти саналади. Қуйида методиканинг 
психодиагностика мақсадларидан фойдаланишнинг бир неча методларини 
келтириб утамиз.
1. Интуитив – мантиқий иррационал экстраверт. Шахснинг ижтимоий 
типи-“Изловчи”. Бундай типдаги шахслардан қуйидагиларни талаб қилиш ва 
кутишда бирор фойда бўлмаса керак; амалий фикрлашни; керакли жойга 
айтилган вақтда келиш ва ишни ўз вақтида бажаришни; изчилликни ва 
бошлаган ишни охирига етказишни; турмушда ва иш жойида доимий 
тартибга риоя этишни; топширилган ишни ўз вақтида сифатли бажаришни; 
суҳбатдоши билан юмшоқ муомала қилишни. Тавсия этиладиган фаолият 
турлари: Агар имкони бўлса, “Изловчи”га эркин фаолиятни тавсия этган 
маъқул. Бундай типдаги шахслар учун иложи борича қизиқарли ва унда ҳар 



Download 0.58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling