Chirchiq pedagogika instituti maxsus-sirtqi bo’limi, mehnat ta’limi yo’nalishi 18/2 guruh talabasi kurbanova gulchexraning “servis xizmati” fanidan tayyorlagan taqdimoti

Gazlamaning pishirligi Gazlamaning cho‘zilishga pishirligi uning sifatini belgilaydigan eng muxim ko‘rsatkichlardan biridir. Gazlamaning cho‘zilishga pishiqligi deganda uning nagruzkaga chidamlnligi tushuniladi. Ma’lum o‘lchamdagi gazlama bo‘lagini cho‘zish uchun yetarli minimal nagruzka uzuvchi kuch (nagruzka) deb ataladi. Uzuvchi kuchni aniqlash uchun gazlama bo‘lagi uzish mashinasida uzib kuriladi Gazlama namunasi 2 riyerichlar / va 3 ga max.-kamlab ruyiladi. Elektr dvigatel pastki riyerich 1 ni yuroriga va pastga xarakatlantiradi, ustki riyerich 3 yukli richag 4 bilan

Gazlamaning uzayishi

Uzish mashinasida gazlamaning pishiqligini aniqlash bilan bir vaqtda uning uzayishi ham aniqlanadi. Uzilish paytida namunaning uzunligi oshishi uzilishdagi uzayishi millimetrda aniqlanishi (absolyut uzayish) yoki namunaning dastlabki uzunligiga nisbatan protsentda ifodalanishi (nisbiy uzayish) mumkin:

Gazlamaning g‘ijimlanuvchanligi

To‘qilganda va bosilganda gazlamada g‘ijimlar va burmalar hosil bo‘lishi g‘ijimlanuvchanlik deyiladi. Hosil bo‘lgan g‘ijimlar va burmalarni faqat ho‘llashdazmollash yo‘li bilan ketkazish mumkin. Bukish va qisish ta’sirida gazlamada hosil bo‘ladigan plastik deformatsiyalar g‘ijimlanishga sabab bo‘ladi. Qayishqoq va elastik uzayish ulushi ancha katta bo‘lgan tolalar bukish va qisish deformatsiyasidan keyin bir oz sekinror yoki tezroq tekislanadi va dastlabki xolatini egallaydi, shuning uchun g‘ijimlar yuqoladi.

Gazlamaning draplanuvchanligi

Draplanuvchanlik — gazlamalarning yumshok., dumaloq burmalar hosil bo‘lishi. Draplanuvchanlik gazlamaning massasiga, qattiqligiga va mayinligiga bog‘liq. Qattiqlik gazlamaning o‘z shaklini o‘zgartirishga qarshilik ko‘rsatish xususiyati. Egiluvchanlik qattiqlikka teskari xossa bo‘lib, gazlamaning o‘z shaklini osongina o‘zgartirish xususiyatini belgilaydi. Gazlamaning qattiqligi va egiluvchanligi tolaning o‘lchamlari va xiliga, kalava ipning ingichkaligi, pishitilishi, strukrasaga, gazlamaning tuzilishi va pardoziga bog‘liq. Ingichka, egiluvchan tolalardan va butun pishitilgan kalava ipdan to‘qilgan sinrak gazlamalar mayin va egiluvchan bo‘ladi. Egiluvchan gazlamalar yaxshi draplanadi, lekin taxlash va tikishda ertiyot bulishni talab qiladi, chunki osongina qiyshayib ketishi mumkin.

Gazlamaning tuzishga chidamliligi

Gazlamalarning turli yemiruvchi omillarga chidash xususiyati tuzishga chidamliligi deyiladi. Kiyim kiyib yurilganda unga yorug‘lik, Quyosh nurlari ta’sir qiladi, u ishqalanadi, cho‘ziladi, bukiladi, eziladi, nam, termik ta’siriga uchraydi, yuviladi, ximiyaviy tozalanadi, temperatura uzgarishlariga uchraydi va xokazo. Mexanik, fizik-ximiyaviy va bakteriologik ta’sirlarning murakkab kompleksi gazlamaning asta-sekin bo‘shashishiga va nixoyat, tuzishiga olib keladi. Foydalanish jarayonida gazlamaga ta’sir qiladigan omillarning xarakteri undan tayyorlangan buyumning xiliga va undan foydalanish sharoitiga bog‘lik. Masalan, ich kiyim ko‘p yuvilaverganidan to‘ziydi. Yuvuvchi vositalar eritmalarida kaynatilganda havo kislorodi ta’sirida sellyuloza oksidlanadi va tolalarning pishiqligi pasayadi- Yuvilganda gazlamaga ta’sir qiladigan mexanik omillar, shuningdek dazmollaganda qizigan metallning ta’siri gazlamani bo‘shashtiradi. Deraza pardalari yorug‘lik va quyosh nuri ta’sirida pishiqligini yo‘qotadi. Yuvilganda yoki ximiyaviy tozalanganda ishqalanish va tozalovchi vositalar ta’sirida ularning yorug‘lik eng ko‘p ta’sir qilib turgan joylari to‘zib ketishi mumkin.

Gazlamalarning fizik xossalari

Gazlamalarning fizik (gigiyenik) xossalariga gigroskopikligi, havo o‘tkazuvchanligi, bug‘ o‘tkazuvchanligi, suv o‘tkazmasligi , xo‘llanuvchanligi, chang oluvchanligi, elektrlanuvchanligi va boshka xossalari kiradi. Fizik xossalariga qo‘yiladigan talablar gazlamalarning vazifasi bilan belgilanadi va ularning tola tarkibi, tuzilishi va pardoziga bog‘liq, bo‘ladi. Gigroskopiklik gazlamaning atrof muxitdan (havodan) nam shimish xususiyatini belgilaydi. Gigroskopiklik ( WT%) xavoning nisbiy namligi 100% va temperaturasi 20 ± 2 °S bulganda materialning namligi.

Xavo o’tkazuvchanlik —gazlamaning xavo utkazish xususiyati; uning tola tarkibi, zichligi va pardoziga boglik bUladi. Siyrak gazlamalar kavoni yaxshi utkazadi, zich gazlamalar, suv yukd-lrmaydigan eritmalar 2 shimdirnlgan, rezinalangan gazlamalar xa-voni butunlay utkazmaydi yoki kam utkazadi. Suv o’tkazuvchanlik — gazlamaning odam tanasidan ajraladigaya suv buglarini Utkazish xususiyati. Suv buglari gazlamadagi go-vaklar orkali, shuningdek, materiallarning gigroskopikligi xi-sobiga utadi. Gazlama kiyim ostidagi x.avodan namni shimib, uni atrofdagi mux.itga utkazadi. Jun gazlamalar suv buglarini sekin utkazadi va boshka gazlamalarga Karaganda kiyim ostidagi x.avo temperaturasinn yaxshi rostlab turadi.

E’tiboringiz uchun raxmat!