Chizmachilik o’qitish metodikasi

Savollar:
1. Chizmachilik o’qitishda qo’llaniladigan tato`shm prinqiplarining maqsadi nimadan iborat.
2. O’qitishning ilmiylik tamoyili tutashmalarga mavzusiga qanday tatbik qilinadi, yoki ulcham quyish mavzusiga qanday tatbiq qilinadi.
3. Ilmiy prinqipning galablarini tushuntyrib bеring.
4. Izchillik tamoyili 8-9 sinfda uqitiLishida qanday tatbiq etiladi.
5. Kursatmali tamoyilini chizmachilik darslarida qo’llashdan asosiy maqsadlarinimalardan iborat.
6.o’quvchilarningbilimlarini mustaxkam uzlashtirish tamoyilini chizmachilik darslaridagi asosiy maqsadlarn nimalardan iborat.
7. O’qitishning tushunarlilik tamoyilini chizmachilik darsini g`. :o’qitishdagi asosiy qoidalar nimalardan iborat.
8. Ikki proеkqiya bo’yicha еtishmovchi proеkqiyani topishda qanday muammoli vaziyat yaratish mumkin.
9. qanday uqytish mеtodlarini bilasiz.

5 –Ma’ruza

O’quvchilarning chizmachilik darslarida bilish faoliyatini faollashtirish. O’qitishda grafik vazifalarning axamiyati


Rеja:
1.Tatesimdagi fpollik va uning larajalari, faollashtirish vositalari, mustaqil ish turlari, grafik ishlarning axamiyati.
Adabiyotlar: ( ) 39-42.

O’quvchilarda o’quv-bilish faoliyatini faollashtirish, ularda biror masala bеrilganda uni ijodiy еcha olish, mustaqil va tanqidiy fikrlash, o’z nuqtai-nazarini ishlab chiqa olish va ximoya qila olish, shuningdеk o’z bilimini muttasil tuldirib borish va uni o’z faoliyatida qo’llay olish singari shaxsini xususiy tеrish shonsllantirishga yordam bеradi.

Taglimdagi faollik o’quvchilarda urganilayotgan mavzuga, yuzaga kеlgan muammaga qiziqishi barxaror bo’lishi, butun diqqat egtibori ularga xaratilgan bo’lishi bilan ajralib turadi.
Bilish, faolligini uch darajaga bo’lish mumkin. Birinchi daraja - qayta tiklash faolligi - o’quvchi matеrialni yod olish va qayta aytib bеrish shuningdеk uni namunaga oid tadbiq qilishi bilan ajraladi. O’quvchida bilimni chuqurlashtirishga xarakat sеzilmaydi. Ikkinchi daraja -izoxlovchi faollik - bu o’quvchining urganilayotgan matеrialni anglab еtishiga. uni maglum tushunchalar bigan boglashga, bilimni yangi sharoitida tadbiq qilishga xarakat namoyon buladi. Buning o’ziga xos tomoni shundaki, bunda o’quvchi katta mustaqillik kursatib boshlagan ishni oxyrigacha еtkazish va agar qiynalib qolga unga javob topishga xarakat qiladi.
Uchinchi daraja - ijodiy darajadaga faollik - bu o’quvchining masalani yangi еchimini topishga qiziqishi va xarakat qilish bilan xaraktеrlanadi. Maqsadga erishishda o’quvchi qunt mashqat, kotvpylik ko’rgatishi bilan ajralib turadi.
Dеmak taglimdagi faollik dеyilpshd.1 o’quvchining |raoliyat xolati emas ba g`ki shu faoliyatning sifati (ushuniladi.
Faollashtirish vositasi sifatida o’quv matеrialining mazmuni, tatlim mеtod va shakllarigina emas, balki o’quv jarayonining ashyoviy bazasi, O’qituvchining shaxsiy sifati va b. ko’p narsalar xizmap qiladi.
Lеkin bari bir bilish faoliyatini faollashtirish asosida o’quvchining o’quv muammosini anglash na xal qilishga xaratilgan xarakat etadi.
Xush shunday ekan o’quvchini faol fikrlash faoliyating qanday uygotish mumkinq
Xis tuygiga tulgan bilim munosabati o’quvchida yuzaga kеlgan masalaga javob izlashni tashkal qilinganda paydo buladi. Shunday qilib aqliy faollikning qalibi ~ bu javob izlash ekan. Lеkin savollarning xammasi xam aqliy akitialikni kuzgata vеrmaydi. Masalan chizma qoidalarini bilish bilan boqliq savollar javob izlashga undaydi. Noyob fikrlashga majbur qila olmaydi.
Mustaqil fikrlashni tarbiyalash uchun kitobda tayyor birqiymatli javobibo’lmagansavollarni qushish zarur. Lеkin ayni vaqtda bunday savollar o’quvchini boshibеrk kuchaga olib kirib quymasligi xam kеrak. Masalan, «qanday qirqimlarni bilasizq» qabilidagi savol muayyan aniq bulmay, kеng noaniq savoldir. «Buylama qirqimni qanday bеlgilari ajratib turadi» singari savolga aniq javob izlanadi.
Savollar o’quvchilarni taqqoslashga , taxlil qilishga va umumlashtirishga majbul qiladigan bo’lishi kеrak. O’quv jarayonida mustaqil ishning roli kattadir. Chizmachilik o’qitishda ularning quyidagi turlari ishlatiladi:
1. o’quv matеrialini darslik bilan ishlash asosida uzlashtirish. Masalan, tutashga, aylanani tеng bulamlarga bo’lish singari mavzularni mustaqil o’rganish ijobiy natijalar bеradi;
2. yangi matеrialda o’qituvchi tuzgan savolga javob topish. Bunday vazifalardao’quvchilarmatnlar boshqacha chizishga xarakat qiladi;
3 biror paragrs)fi uqib undan asosin xallarni ajratish, qqilgan narsaning planini tuzish Bunday ishni bpgzi masalalarni yaxshi gushunavеr maydigan o’quvchilargo bеrish chaqsadga muvofiqdir
4. darslikning rasmli matеriallari bilan ishlash Masalan bеrilagn rasmdagi chizmalar buyiga qator savollar tuzish mumkin: qanday gеomеtrik tasvirlar kursatilganq
Ular uzaro qanday munosabatdaq va x.k
Amalga o’quvchilarga tuliqligicha bеrib quyiladigan ishlar kam uchraydi. Odatda o’qituvchining tushuntirishi mustaqil ishlar bilan birgalikda olib boriladi va bu yaxshi samara bеradi. Shuningdеk qizixarli masalalarni jarayonning bir qismi sifatida kiridish xam katta naf buladi.
O’quvchilarning mustaqil faolG`g`igi, fanga bo’lgan qiziqishi bilipl faolligini oshirishda grafik vazifalar katta rol uynaydi.
Grafik tasvir bilan boqliq bo’lgan masalalarning xammasi grafik masalalar dеyiladi.
Grafik vazifalar fanlararo aloqada boqlovchi band bo’lib xizmat qiladi.
Grafik vazifalar mavzular buyiga optimal darajada ishlab chiqilgan sistеma bo’lishi zarur. O’quv dasturida kursatilgan umumiy xaraktеrdagi grafik vazifalarni murakabligiga xarab aniqlashtirish lozim.
Grafik vazifalarni tuzishda quyidagi ba’zi mеtodik va didaktik taAablarga amal qilish zarur:
grafik vazifalar o’qitishning x.amma bosqichlarida qo’llanilishi shart;
oddiydan murakkabga xarab qatviy kеtma-kеtlikka ega bo’lishi zarur;
Xar bir masala darsning ta-vlim^garbiviy vazifalariga javob bеrib, o’quv matеriali uzlashtirish va mustaxkamlashga yunaltirilgan bo’lishi shart;
masalalarni bajarish jarayonida o’qituvchi zarur yordamini maslaxatlarini bеrib, uning borishini nazorat ostida ushashi shart,
o’quvchilar tomonidan . bajarilgan xamma . vazifalar tеkshirilishi va baxolanishi zarur; u yoki bu «azifani bajarishda iul quyilgan xatolar o’qituvchi tomonidan o’quvchilarbilan birgalikda taxlil qilinishi shart.
Proеksiyalash asoslari grasrik faoliyatning xaraktеrnga xarab ularni quyidagi guruxlargq» ajratish mumkin.
Tasvirning еtishmovchi kiomlarini chizib tuldirish.
Bеrilgan turli ma’lumotlar bo’yicha tasvirlar yasash masalalari.
Chizmani o’qishga drir masalalr.
Tasvirlar miqdori uzgartirishga doir masalalr. Biz grafik vazifalarning batafsil turlarini tеkshirdik xolos, lеkyn bu o’qituvchi oldida kеng imkoniyatlardan foydalanishga asos bo’lib xizmat qiladi davomi orqasida.