Choriyeva mohira elbekovna

2. Jismoniy madaniyat ta’limi va tarbiyasini sog‘lomlashtirishga yo‘nal­­tirish prinsipi

Jismoniy madaniyat ta’limi va jismoniy tarbiya jara yonini sog‘lomlashtirishga yo‘naltirilganligi prinsipi shug‘ ullanuvchilarning jismoniy mashqlar bilan mashg‘ul bo‘li shida ularni sog‘ligiga javob berish mas’uliyatining mavjud ligini mutaxassislarga eslatish talabini o‘rtaga tashlaydi. Jismoniy madaniyat tashkilotchilari, trenerlar, davlat, xalq oldida shug‘ullanuvchilarning sog‘ligiga javob beribgina qolmay, uni mustahkamlashga va takomillashtirishga ham javob beradilar.

Jismoniy mashqlar bilan vrach va pedagog nazorati ostida shug‘ullansagina, mashg‘ulotdan ijobiy effekt kutish mumkin ligi jismoniy tarbiya amaliyotida isbotlangan. Mashqlardan foydalanishda uning ta’siri darajasi haqidagi bilimlarga ega bo‘lish soha mutaxassisining kasbiy tayyor garligining asosi hisoblanib, shug‘ullanuvchi sog‘ligiga salbiy ta’sirning oldini oladi. Shuning uchun ham individ organizmining b i o l o g i k x u s u s i ya t l a r i – yoshi, jinsi, sog‘lig‘i ni hisobga olish, tizimli tibbiy va pedagogik nazoratni yo‘lga qo‘yish tarbiya jarayonida yetakchi qonuni yatlaridan biridir.
Amalda sog‘lomlashtirish jarayonining istiqbolini rejasiz tashkillash o‘ta salbiy oqibatlarga olib keladi. Tanlangan uslubiyotlar, mashqlarning me’yori, bajarish intensivligi, yuklamaning umumiy miqdorini tanlashdagi pedagogning arzimas xatosi shug‘ullanuvchi uchun o‘ta qimmatga tushishi mumkin.
Shaxsni har tomonlama rivojlantirish prinsipi ijti-moiy hayotda - ishlab chiqarish va harbiy ishlarni amalga oshiradigan, rivojlangan shaxsga talabni oshirib, har tomonlama jismoniy, ma’naviy rivojlanganlarini tarbiya lash, mamlakat iqtisodiyoti va mudofaasini ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi.
Bobokalonimiz Abu Ali ibn Sino «Jismoniy mashqlar haqida qisqacha so‘z»ida salomatlikni saqlash rejimining asosiy omillaridan biri jismoniy mashqlar bilan shug‘ul-lanish ekanligini ta’kidlaydi. Ta’lim jarayonida mashq qilishning me’yorini topish va uning salomatlik uchun ta’sirini aniqlay olish, tarbiya jarayonining muhim ko‘rsatmasiga, kerak bo‘lsa, nizomiga aylanishi lozim. Jismoniy madaniyatning yuqorida qayd qilingan prinsiplari qatori jismoniy tarbiyani sog‘lom lashtirishga yo‘naltirishning amaliy samarasi kattadir.
B
Shaxsni har tomonlama rivojlantirish prinsipi