Chumolilar ularning hayoti va tabiatdagi ahamiyati

2.2.CHUMOLILAR OILASI VA ULARNING HAYOTI.

Chumolilar jamoa bo’lib yashaydi.Ularning oilasi bir necha ming,hatto millionlab individlardan tashkil topgan.Individlar orasida bir necha ona chumoli,o’nlab erkak chumoli va bir necha minglab ishchi chumolilar bo’ladi.Yiliga bir marta erkak va urg’ochi naslga tayyor tuxumlardan yashaydi,qanotlari bor va juftlash uchun turli yo’nalishlarga uchib ketadi.Erkaklar o’zlarining asosiy maqsadini urug’lantirishni amalga oshirgandan so’ng o’ladilar va urg’ochilar yangi koloniya uchun joy qidirib uchib ketadi.Uni topgach ayol qo’shimcha ozuqa olish uchun qanotlarini qoqib qo’yadi va tuxumlarini faol

III.XULOSA.

Kurs ishidan olgan xulosam shuki,chumolilar oilasi va unga kiruvchi turlar haqida ma’lumotga ega bo’ldim.Chumolilar oilasida ko’plab individlardan iborat bo’lib,ularning bajaradigan ishlari va vazifalari o’zaro taqsimlangan bo’ladi va shunga qarab o’z ishlarini bajaradi.Chumolilar ishlarini o’zaro ahillikda olib borishadi,o’z tana vaznidan bir qancha og’ir bo’lgan yuklar va oziqlarni ham ko’tarib ketish xususiyatiga ega hasharotlar hisoblanadi.Chumolilar turkumiga kirib, Pardaqanotlilar-Hymenoptera eng xilma-xil hasharotlar turkumlaridan biri,yer yuzida keng tarqalgan.Chumolilar ikkilamchi qanotsizlar hisoblanadi.Chumolilar ular polimorfli,turlarga boy hasharotlar bo’lib,5 mingdan ortiq turlari keng tarqalgan.Mo’ylovlari va jag’lari kuchli tuzilgan,,jamoa bo’lib yashaydilar.Chumolilar oilasi qanotsiz ishchi chumolilar, yirik boshli va jag’li kuchli rivojlangan navkarlar,qanotli erkaklar va bir necha ona chumolilardan tashkil topgan.Erkak chumolilar faqat ko’payish davrida paydo bo’ladi, urg’ochisini urug’lantirgandan keyin halok bo’ladi.Ona chumolining qorin qismi juda katta bo’lib uyasidan chiqmaydilar.U tuxum qo’yib,nasl qoldirish vazifasini bajaradi.Ona chumolini ishchi chumolilar parvarish qilib boqadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:

1.O.MAVLONOV, SH.XURRAMOV, X.ESHOVA “UMURTQASIZLAR ZOOLOGIYASI” TOSHKENT-2006.

2.O.MAVLONOV, S.DADAYEV “ ZOOLOGIYA” (UMURTQASIZ HAYVONLAR) TOSHKENT. “IQTISOD-MOLIYA” 2008.

3.A.SH.XURRAMOV “UMURTQASIZLAR ZOOLOGIYASIDAN LABORATORIYA MASHG’ULOTLARI” “SURXON-NASHR”-2008.

4. SAMKOVA.V.A, ROMANOVA.N.I. ATROFDAGI DUNYO-1 RUSCHA SO’Z NASHRIYOTI.

5.ENTOMOLOGIYA-VIKIPEDIYA .pdf.

6.MO’MINOV.B.A, ESHOVA.X.S, RAHIMOV.M.SH. “UMURTQASIZ HAYVONLAR ZOOLOGIYASIDAN AMALIY MASHG’ULOTLAR”. TOSHKENT-2005.

7.INTRNET SAYTLARI:

www.ziyonet.uz.

www.library.uz.

www.maik.uz.

optalov.ru.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAGMAT