Client-side vs. Server-side JavaScript

Javascript Nima?
JavaScript dasturlash tili boʻlib, veb-sahifalar elementlari bilan oʻzaro ishlash uchun moʻljallangan. Veb-brauzerlarda JavaScript uchta asosiy qismdan iborat:
Ularga:
1) ECMAScript asosiy funksionallikni ta'minlaydi.
2) Hujjat ob'ekt modeli (DOM) veb-sahifalardagi elementlar bilan o'zaro ta'sir qilish uchun interfeyslarni taqdim etadi
3) Brauzer ob'ekt modeli (BOM) veb-brauzer bilan o'zaro ishlash uchun brauzer API-ni taqdim etadi.
JavaScript veb-sahifaga interaktivlikni qo'shish imkonini beradi. Odatda, siz HTML va CSS bilan JavaScript-dan veb-sahifaning funksionalligini oshirish uchun foydalanasiz, masalan, shakllarni tekshirish, interaktiv xaritalar yaratish va animatsion diagrammalarni ko'rsatish.
Veb-sahifa yuklanganda, ya'ni HTML va CSS yuklab olingandan so'ng, veb-brauzerdagi JavaScript dvigateli JavaScript kodini bajaradi. Keyin JavaScript kodi HTML va CSS-ni foydalanuvchi interfeysini dinamik ravishda yangilash uchun o'zgartiradi.
JavaScript dvigateli — JavaScript kodini bajaruvchi dastur hisoblanadi. Dastlab JavaScript dvigatellari interpretator sifatida amalga oshirilgan.
Client-side vs. Server-side JavaScript
JavaScript veb-sahifada ishlatilganda, u veb-brauzerlarda bajariladi. Bunda JavaScript mijoz tomonidagi til ya`ni (client side language) sifatida ishlaydi.
JavaScript ikkala veb-brauzerda ham, serverlarda ham ishlashi mumkin. JavaScript server tomonidagi muhit - Bu Node.js hisoblanadi. Mijoz tomonidagi JavaScript-dan farqli o'laroq, server tomonidagi JavaScript ma'lumotlar bazalariga, fayl tizimlariga va boshqalarga kirish imkonini beradi.
JavaScript Tarixi
1995-yilda Brendan Eich ismli Netscape dasturchisi tomonidan JavaScript ishab chiqiladi. Avval, uning nomi Mocha. Va keyin uning nomi LiveScript deb o'zgartiriladi.
Netscape mashhur bo'lgan Java mashhurligidan foydalanish uchun LiveScript-ni JavaScript-ga o'zgartirishga qaror qildi. Qaror Netscape o'zining Netscape Navigator 2 veb-brauzer mahsulotini chiqarishdan oldin qabul qilindi. Natijada JavaScript 1.0 versiyasiga ishlab chiqiladi.
Netscape o`zining Netscape Navigator 3chinchi versiyasida da JavaScript 1.1 versiyasini ni chiqardi. Bu orada Microsoft Netscape bilan raqobatlashuvchi Internet Explorer 3 (IE 3) nomli veb-brauzer mahsulotini taqdim etdi. Biroq, IE JScript deb nomlangan o'zining JavaScript ilovasi bilan keldi. Microsoft Netscape bilan yuzaga kelishi mumkin bo'lgan litsenziya muammolarini oldini olish uchun JScript nomidan foydalangan hisoblanadi.

O`sha vaxtlarda JavaScript-da uning sintaksisi va xususiyatlarini boshqaradigan standartlar yo'q edi shu sabab tilni standartlashtirishga kelishildi va shu bilan.

1997 yilda JavaScript 1.1 versiyasi Yevropa kompyuter ishlab chiqaruvchilar uyushmasiga ya`ni (ECMA) ga taklif sifatida taqdim etildi. Va shu tariqa №39 (TC39) Texnik qo'mitasiga tilni standartlashtirish, uni umumiy maqsadli, o'zaro platformalar va sotuvchilar uchun neytral skript tiliga aylantirish topshirildi. Va TC39 Texnik qo'mitasi ECMAScript deb nomlangan yangi skript tili uchun ECMA-262 standartini ishlab chiqdi.
Shundan so'ng, Xalqaro standartlashtirish tashkiloti va xalqaro elektrotexnik komissiyalar (ISO/IEC) ECMAScript (ISO/IEC-16262) ni qabul qildi.