D lutfullayeva, R. Davlatova, M. Saparniyazova

mudrayotgan ilonlar sharpamizni sezdi deguncha jilib qolishar yo 
o'zlarini suvga urishardi. O'rtoqlarimning havasi kelar, men kerilib, 
“akang Qarag 'ayning akasi shunaqa ” deb ko ‘kragimga urardim.
(Qamchibek Kenja. “Baliq ovi”)
50

---

F e’lning vazifadosh shakllari
1-amaliy ish. Berilgan matndan fe’lning ma’lum bir vazifa uchun 
xoslangan shakllarini aniqlang.
Zebi tutga suyangan, о ‘zining qayda turganini unutayozgan, shuncha 
gapga bir og ‘iz ja vo b bermasdan og 'ir о ‘ylarga tolgan edi. U shu topda 
о 'zining yaqin kelajakdagi qora kunlarini, qay rangda ко 'rinishi та ’lum 
bo ‘Imagan baxti, toleini о ‘ylardi. Uning butun vaqti Razzoq so ‘fining joh il 
vujudiga bog ‘liq emasmi? О ‘sha sovuq so ‘f i shu quvnoq jonni va sayroq 
qushchani istagan vaqtida baxtli yoki baxtsiz eta olmaydimi? Uning bir 
og ‘iz “ha ” yoki “yo ‘q ” deyishi qiz bechoraning behad quvnab yayrashiga 
yoxud xazon yaprog'iday 
bir 
nafasda 
s o ‘lib 
nobud bo'luviga 
yaramaydimi? Qiz sho ‘rlik, и bir umr qovog ‘i о ‘y ig ‘liq va yuzi kulmas 
otadan hech bir xayriyat kutmaydi. Otasi to ‘g ‘risida о ‘ylagan vaqtida 
o'zini o ’limga mahkum bir odam, otasini mahkumaning ja llo d i kabi 
ko'radi... va titraydi! Bu qishloq sayohati aravakash yigitcha bilan 
tasodifan tanishib qolishi, shu tanishuv orqasida ко ‘nglida sezgani 
besaronjomlik bechora qizni haligidek qora o'ylam i o'ylashga majbur 
qilgan edi.
(Choipon. “Kecha va kunduz”)
2-amaliy ish. Berilgan gaplardan fe’lning vazifadosh shakllarini 
topib, morfologik tahlil qiling.
1.