D lutfullayeva, R. Davlatova, M. Saparniyazova

9-amaliy ish. 
“0 ‘z 
o‘rniga qo‘yish” 
usulidan foydalanib, 
gaplami tiklang. Yaratilgan matnni o‘qing. Matnga sarlavha qo‘ying va 
bog‘lovchilaming matn qismlarini bog‘lashdagi o‘miga izoh bering.
Yemiriladi insoniyatga vaqt abadiy daryolar qoladi yaxshiligi о ‘tib 
biroq tog' insonning quriydi qilgan. yaxshilik ulug' bu bermasa-da garchi 
bo'lamiz dunyoda meva bajargan mas’uliyatni otlig' burch ko'p va 
hollarda savob. orqasidan goho aziyat qilgan ко‘rib yaxshiligimiz 
kelganini yomonlik chekamiz. Ollohning bu sinovlaridandir ham yuborgan 
balki bandalariga.
10-amaliy ish. 
A.Qahhoming “0 ‘jar” asaridan olingan ushbu matn 
parchasida qo‘llangan bog‘lovchilaming gapdagi vazifasiga izoh bering. 
Takror qo‘llangan lekin bog‘lovchisining uslubiy ahamiyati haqida fikr 
bildiring.
-
Men ham, - dedi Qutbiddinov, - men ham ко ‘p hikmatlar ко ‘rsatar 
edim. Lekin birodar... Qani, ichaylik! Auf... Lekin, birodar, haryomonning 
bir “ammo ”si bo ‘lishi kerak, har yaxshining bir «lekin»i. Hozirgi tarbiya 
yaxshi. Hech shubhasiz yaxshi! Lekin kamchiligi yo 'qmi? Bor, albatta, 
bor! Masalan, bolalarga shaxmat o'ynatishni olaylik. Bolaning miyasi 
shunday miyaki, chunonchi... bizning moliya tili bilan aytganda, alohida 
paragraf!
11-amaliy ish. 
Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun 
tuzilgan “Hozirgi o‘zbek adabiy tili” darsligida (A.Nurmonov, A.Sobirov, 
Sh.Yusupova. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. -Toshkent, 2010. 2-k.) berilgan 
quyidagi mashqni bajaring.
355-mashq. Gaplar ichidan bilan, ham so‘zlarining qaysi o‘rinlarda 
bog‘lovchi, 
qaysi o‘rinlarda boshqa yordamchi so‘z vazifasida 
qo‘llanganmi aniqlang, undagi farqni tushuntirib bering
113

---