D tojiboy еva, F. Xusainova

Islomdagi  diniy-huquqiy  mazhablar.  Mazhab  arabcha  so
’z  bo’lib,  “yo’nalish”, 
“oqim”,  “yo’l”  ma'nosini,  shariat  mazhablari  esa,  islomda  diniy  huquq  tizimlari  va 
yo
’nalishlarini anglatadi. 
Sunniylikda 
 
Mazhab 
nomi 
Asoschisi 
Amal 
qiluvchilari  
% da 
Shariat qonunlarini 
qo
’llashdagi 
xususiyati 
Tarqalgan 
davlatlari 
Hanafiya 
Abu Hanifa 
(Imomi A'zam) 
47 % 
Qur
’oni Karim, 
hadislar, ijmo va 
qiyos qo
’llangan 
Suriya, Turkiya, 
Markaziy Osiyo, 
Pokiston, 
Hindiston 
 
Molikiya 
Molik ibn Onas 
17 % 
Qur
’oni Karim va 
Hadislarni aqlga 
asoslangan holda 
talqin qilishga, 
tushuntirishga qarshi 
chiqqan 
Liviya, Sudan, 
Nigeriya, 
Mavritaniya, 
Hijoz 

---

 
79 
Shofi'iya 
Abu Abdulloh 
ash- Shofi'iy 
27 % 
Islom huquqi 
an'anaviy mе'yorlar 
bilan bog
’langan, 
I
jmodan kеng 
foydalanilgan 
Misr, Suriya, 
Indonеziya, 
Malayziya, 
Filippin, Sharqiy 
Afrika 
Hanbaliya 
Ahmad ibn 
Hanbal 
1,5 % 
Huquq tizimi o
’ta 
tor, shariat 
mе'yorlariga qat'iy, 
hеch bir o’zgarishsiz 
rioya qiladi 
Saudiya 
Arabistoni 
 
Savol va topshiriqlar 
 
1. Islom dinining paydo bo
’lishiga qanday tarixiy shart-sharoitlar sabab bo’lgan? 
2. Islomning jahon diniga aylanishiga qanday omillar sabab bo
’ldi? 
3. Muhammad (s.a.v.)ning payg
’ambarlik faoliyati qay tariqa boshlangan? 
4. Islomdagi asosiy yo
’nalishlar qaysilar va ular o’rtasidagi o’xshashlik va tafovutlar 
nimalardan iborat? 
5.  Markaziy  Osiyo  xalqlari  madaniyati  rivojlanishiga  islom  qanday  ta
’sir  
ko
’rsatgan? 
 
Adabiyotlar 
 
1. K
аrimоv I.А. O’zbеkistоn XXI аsr bo’sаg’аsidа: xаvfsizlikkа tаhdid, bаrqаrоrlik 
shаrtlаri vа tаrаqqiyot kаfоlаtlаri. –T.: “O’zbеkistоn”, 1997.  
2. Kаrimоv I.А. Оllоh qаlbimizdа, yurаgimizdа. –T., 1999. 
3.  Qur
’oni Karim ma’nolarining tarjimasi/ Tarjima va izohlar muallifi A.Mansur.–
T.: 
“Toshkent islom universiteti”, 2001.   
4.  At-Termiziy.  Shamoili  Muhammadiya/  Sayid  Mahmud  Taroziy 
– Oltinxon to’ra 
tarjimasi. 
– T.: “Mehnat”, 1991.  
5
. Imоm аl-Buxоriy. Hаdis. 1-4- jildlаr, 1991.  
6. 
Мифы народов мира. В 2-x томаx. –М., 1991.  
7
. Hаsаnоv А. Mаkkа vа Mаdinа tаrixi. –T., 1992. 
8
. Muhаmmаd pаyg’аmbаr tаrixi. –T., 1993. 

---

 
80 
9. 
Религиозные  традиции  мира.  Буддизм,  иудаизм,  xристианство,  ислам. 
Справочник школьника. –Бишкек, 1997. 
10
. Sаidjоnоv Y. Dunyo dinlаri tаrixi. –T.: “Shаrq”, 1998. 
11
. Husniddinоv Z. Islоm: оqimlаr, yo’nаlishlаr, mаzhаblаr. –T., 2000. 
12
. Dinshunоslik. Mа`ruzаlаr mаtni. –T., TDYuI, 2000. 
13
. Dinshunоslik. Oquv qo’llanma. –T., TDYuI, 2005. 
14
. Islоm ensiklоpеdiyasi. –T., 2004. 
15
. Islоm mа`rifаti (nаzаriy-uslubiy qo’llаnmа). –T., 2005. 
16.  Mo
’minоv  А.,  Yo’ldоshxo’jаеv  X.  vа  bоshqаlаr.  Dinshunоslik  (dаrslik  ).  –T.: 
“Mеhnаt”, 2004. 
17
. Usmоn Kеski o’g’li. Hаzrаti pаyg’аmbаr hаyoti. Turkchаdаn Ibrоhim Yo’ldоsh 
Jo
’rаbоy o’g’li tаrjimаsi. –T., 1997. 
18. 
Фарманова Б. Религиоведение. Учебное пособие. –Т., TДЮИ, 2006. 
19. Hasanov A.A. Makka va Madina tarixi. 
–T., 1992.