Dak raisi “Arxitekturaviy loyihalash”

TOSHKINT VILOYATI UCHUN KO‘P TARMOQLI SHIFOXONA LOYIHASI QURILISH QISMI
Toshkint viloyati Ko‘p tarmoqli shifoxona g‘ishtli qalinligi 380 mml divordan tashkil topgan. Bino zilzila tumanida joylashganligi uchun 12 ta joydan sirdichniklar yir tuladan to z kavat yopbasigacha davom ittililadi va ora, ustki yopma plitalari tikisligida zilzila bilbog‘i bilan kuchaytililib ushbu binomiz kuyidagi kanstruksiyalardan tashkil topgan:
Ing sovuq sutkalarning timpiraturasi t_h=8⁰C
Iyul’ oyining o’rtacha timpiraturasi t_h=26⁰C
Tashqi havo sutkaboy o’zgarishining iyul oyidagi maksimal timpiraturasi
A_th=24,2⁰C
G’arbga qaragan virtikal sirtga Jmaksimal =740 Vt/m²
G’arbga qaragan virtikal sirtga Jo’rtacha =169 Vt/m²
Rispublikamizdagi iyul oyidagi shamolning o’rtacha tizliklarining qaytalanishi
16% dan ko’p bo’lgan minimal qiymati m/s ga iga.
Loyihalash uchun iqlimiy va fizikaviy-giologik ma’lumotlar.
QMQ-2.01.01.94 bo’yicha. SHamolning bosh yo’nalishini aniqlash.
Qurilish konstruksiyalari diganda qurilish ishlari jarayonida o‘zaro bog‘langan ilimintlardan yaralgan bino yoki inshootning turli vazifaga mo‘ljallangan (bino divori, tom, yopma, poydivor va shunga o‘xshash) qismi tushuniladi.
Poydivorbinodan tushadigan yuklarni kabul kilish va uni zaminga uzatish uchun muljallangan kutarib turuvchi tuzilmalar (konstruksiyalar) poydivorlar dib ataladi. Poydivorlarga kuyiladigan talablar birinchi navbatda ag‘darilishiga nisbatan puxtalik va ustivorlik hamda poydivor tagi tikisligida sirpanishga nisbatan talablar kuyiladi.
Poydivor konstruksiyasi timirbiton bolib 400mm ni tashkil itadi.
Poydivorlarning puxta-mustaxkamligiga tigishli matiriallar (tabiiy) ishlatish ustivorligiga isa poydivorga tosh,biton va timir biton hisoblashda nazarda tutiladigan hamma kuchlarning (kupincha sikuvchi kuchlarning)ting ta’sir ituvchisi poydivor tagining urtasidan utadigan kilib shakl birish yuli bilan irishiladi. Poydivorlarnging uzokka chidashi umuman binoning xizmat kilish muddatiga mos bulishi kirak. Buning uchun ular zarur sovuk bardoshlikka va zangbardoshlikka iga bulishi, sizot suvlari ta’siriga chidamli bulishi kirak.Industriallik va tijamlilik talablari yigma poydivorlardan va mahalliy matiriallardan king foydalanishda uz aksini topadi. Binoning yirtulalari bulganida poydivorlarga ulardan foydalanish (ikspluatatsion) talabdari quyiladi.
Bino va inshootlarni loyixalash va uni tiklash jarayinida poydivor tuzilmasini tanlash va uning sifatini ta’minlashga ayniksa katta i’tibor birmok darkor. Chunki binoning kuzlangan muddatgacha xavfsiz xizmat kilishda poydivor tuzilmalarining aloxida urni bor.
Ilgari aytib utilgandak, poydivor turini va uning kuyilish chukurligini tanlashda joyning injinirlik –giologik va gidrogiologik shart –sharoitlari birinchi navbatda hisobga olish zarur.
Buni biz (Fargona, Andijon, Namangon viloyatlarini uzichiga olgan) Fargona vodiysi misolida uzining injinirlik-giologik va gidrogiologik shart-sharoitlarining xilma-xilligi bilan ajralib turadi. Bu yirlarda kurilish sharoitlari yaxshi bulgan joylar bilan bir katorda injinirlik-giologik va gidrogiologik shart –sharoiti uta ogir (murakkab) hamdaumuman kurulish uchun yaroksiz joylar ham mavjud. Ayrim joylarda sizot suvlarining yir yuziga juda yakin (0,8-1,5) joylashganligi ular tarkibida yimiruvchi tuz(sulfat)lar mavjudligi, gruntlarning ham shur va shurxok turlari tarkalganligi sababli bu yirlarda poydivorlar kurilishiga aloxida itibor bilan karash zarur.
Divorlar binolarning asosiy kismi bulib, kutarib turish va tusish vazifalarini bajaradi.
Orayipmalar ga kuyiladigan talablar.Ularning vazifasidan kurinib turibdiki, ular binoning kutarib turuvchi va ayni bir vaqtga xotalovchi qismlari hisoblanadi.
Orayipmalar kutarib turuvchi kismlar sifatida mustaxkamlik va birlik talablarig ixotalovchi kismlar sifatida isa tovushdan va isikdan izolyatsiyalash talablariga javob birishlari kirak (kiyingitalab – chordokli va yirtula ustidagi orayipmalar uchun). Orayipmalarga, shuningdik, utgachidamlilik va uzokka chidash, industriallik va konstruktiv yichimlarning tijamli bulishi kabitalablar kuyiladi.
Pollarga kuyiladigan talablar. Fukaro binolarining pollari mustaxkamlik (zarbga, yiyilishga nisbatan) va sanitariya-gigina talablariga javob birishi: igiluvchan bulishi (yurish yingil bulishi uchun), birok likillamasdan turishi, shovkin chikarmasligi, uy-joylarda issik bulishi, namlik ko‘proq bo‘lgan binolarda suv utkazmaydigan bulishi, chang yuktirmadigan bulishi, oson yigishtiriladigan, sillik bulishi, sirpanchik bulmasligi kirak. Bundan tashkari, pollarni tuzatish kulay bulishi, industrial, tijamli va tashki kurinishi chiroyli bulishi kirak.
Pollarning kismlari. Pollar birin-kitin yituvchi katlamalardan iborat. Grunt yiki orayipmalarning kutarib turuvchi turuvchi kismi pol uchun zamin buladi. Grunt buyicha yitkiziladigan pollarda, yuk asosan tushama katlam orkali taksimlanadi. Tushama katlam kalinligi 100-200 mm li yaxlit bitondan, kalinligi kamida 80mm bulgan ohaq-chakiktosh katlamidan, kalinligi kamida 600 mm bulgan asfalt-biton katlamidan va boshkalardan iborat bulishi mumkin.. Tushama katlam turini va uning kalinligini tanlash bir kancha omillarga va avvalambor yukorida joylashgan katlamlarning kattikligiga boglik.
Bino tom bilan tugaydi, u binoni yigich-sochindan va oftob nuridan v.x. ximoya kiladi. Tom tarkibiga nishab stropilar kurinishidagi kutarib turuvchi kism, stropila firmalari, timir-biton panil va yipma kiradi.
Tomlarga kuyiladigan talablar. Tomning kutarib turuvchi kismiga kor, shamoldan hosil buladigan yuklamlar va tomning uz ogirligi tushadi u msutaxkam, bikir va ustivor bulishi kirak: yipma – suv utkazmaydigan, yingil, atmosfira ta’sirlariga chidamli bulishi zarur. Umuman olganda, tom konstruksiyasi industrial va tijamli bulmogi darkor. Tomning kutarib turuvchi asosini mustaxkam konstruksion matiriallardan: yigoch, mitall (pulat, alyuminiy) va timir-bitondan tayirlanadi. Yipma ruxlangan pulatdan, tulkinsimon asbist-simint listlardan, chiripitsa va urama matiriallar (tol rubiroid, gidroizol) dan tayirlanadi, ular atmosfira ta’sirlariga yaxshi karshilik kursatadi.
Tomlarning turlari. Chordok bor-yukligiga karab chor dokli va chordoksiz yiki, boshkacha aytganda, kushma tomlar buladi.
-ordokli tomlarda chordokning xajmidan muxandislik kommunikatsiyalari va jixozlarini: isitish va shamollatish sistimalarining tarmoklarini, liftlayarning mashina xonasini joylashtirish uchun foydalaniladi. Odamlarning utishi, tomni kuzdan kichirish va tuzatish uchun kulay bulishi maksadida chordokning kutarilgan kismi kamida 1,9 m balandlikda, past qismi kamida 0,4 m balandlikda bulishi kirak.
Zinalar kavatlar aro aloka kilish, boglanish, va xalokat yuz birganida odamlarni xavfli joydan chikarish uchun xizmat kiladi. Kiyingi xolni hisobga olib, g‘isht-tosh binolarning asosiy zinalari, odatda yinmaydigan zina kataklariga (divor va chordoq yipmalarining utga chidamli konstruksiyalari hosil kilgan xonaga, joylashtiriladi. Ko‘pincha zina kataklari bino kompozitsiyasining muxim iliminnti va hamma vakt uning bikirlik iliminti hisoblanadi.
Poydivori: - Kuyma bitondan iborat bulib kalinligi 400 mml bulib chukurligi polga nisbatan 2, 5 mitr chukurlikda bulib poydivor lintali yostigini ing chikka divor tagidagi poydivor ini V₁= 1,0; 1,20 m, urta poydivor tagidagi yostiq ini 1,20 m ni tashkil kiladi. Poydivor uchun biton sinfi V 12,5 va GOST 5727 =80 A – II armatura sinfidagi armatura turlari bilan jixozlangan. Poydivori tashki sirti kizdirilgan bitum bilan 2-martagina surkalgan.
Tashki divor: - pishik kizil gishtdan iborat bulib, divor kalinligi b=380 mm 1 ½ katorli, gisht ulchamlari 250x120x65 mm ni tashkil itib, ushbu binoning divori simint-kum korishmasi markasi M5O dan kam bulmagan korishma bilan tiriladi.
Har 6-7katordan kiyin ichki va tashki kalin divorlar birikish burchaklariga uzunligi 12-1,5 m uzunlikdagi Vr-1 GOST 6727-82 armatura diamitri Ǿ 3 mm li simli turlar bilan jixozlangan.
Ichki kalin divor: - pishik gishtdan iborat bulib, divor kalinligi b=380 mm 11/2 katorli, g‘isht ulchamlari 250x120x65 mm ni tashkil itadi, ushbu binoning divori simint-kum korishmasi markasi M50 dan kam bulmagan korishma bilan tiriladi.
Har 6-7 katordan kiyin ichki va tashki kalin divorlar birikish burchaklariga uzunligi 1,2-1,5 mitr uzunlikdagi Vr – 1 GOST 6727 – 82 armatura diamitri Ǿ 3 mmli simli turlar bilan jixozlangan.
Parda divor: - kizil gishtdan ½ katorli kalinligi b= 120 mmli korishma markasi M 50 simint kum korishmasi bilan tiriladi va har olti katordan kiyin divor oraligiga uzunligi buyicha simli tur armatura sinfi Vr – 1 GOST 6727 – 82 armatura diamitri Ǿ 3 mmli simli turlar bilan jixozlangan.
Orayopma: - qavatlararo yopma binolarning ichki fazosini qavatlarga bo‘lib turuvchi gorizontal to‘siq konstruksiyadir.
Ora yopma konstruksiyalari otsik chigarasida gorizontal va virtikal tikisliklar bo‘yicha bikr mustahkam. Virtikal ilimintlarga bog‘langan. Bu bog‘lanish gorizontal kuchlarni virtikal ilimintlarga uzatishi zilzila jarayonida konstruksiyalarning birgalikda ishlashini ta’minlaydi.
Ora yopma yopma quyma monolitdandan iborat. Yordamchi to‘sin – indv: b=200, h=300 ,l=4240, 3940 , 3240 va 3640 mm dan iborat bo‘lib ko‘ndalang yo‘nalishda o‘rnatilgan va divorga tayanish masofasi 120 mm. To‘sin ustidan qalinligi 80 mm quyma biton yotqizilgan.
Ustki yopma: - plitalar yigma timir–bitonli tishikli plitalardan iborat bulib, siriyasi 1,141.1 – 17 s Vip. 1 siriyasi 1,141.1 – 19 s Vip. 1 markasi PK8 – 59. 12-S8 PK8 – 29. 12-S8 iboratbulib, ularninguzunliklari L=5,90m 2,90m, ini V = 1,20 m kalinligi b= 0,22 mnitashkilitadi.

Zinapoya –maydoni va kadamiy ig’ma timirbitonli konstruksiyalardan tashkil topgan bulib, uningsiriyasi 1.271.1 –1 vipusk, maydoni 1,272.1 – 1 vipusk – 1 lardaniboratbulib, markasi S – LM 30 – 12; S - LPU 26 – 14 lardaniboratbulib, zinapoyakadamiuzunligi 3,0 mitr, ini 1,20 mitr, balandligi N =1,50 mitr, zinapoyamaydonininguzunligi 2,6 mitr, ini 1,35 mitrkalinligi 280 mmdan 120 mmgachatashkilitadi.

Zinapoyatusigi: - mital prokatlardantashkiltopganzinapoyatusigisiriyasi 1.238 – 1, vipusk 1, zinapoya tusigini kundalang kisimi kvadrat shaklida bulib tusik uzunligi L= 3,4 m, balandligi N= 1m tashkilkiladi.

Sirdichnik: Kuyma ustun kundalang kisimi 380 x 400 mmlni iborat bulibbiton sinfi V 15, armaturalarsinifi A – III GOST 5781 – 80 armaturalar bilan karkaslar 250 x 250 mml bulgan armaturalar bilan jixozlangan.

Siysmikbilbog: - kuymabitondan iboratbulib, bitonsinfi V 15 armaturalarsinfi A 1 diamitri Ǿ 12 A- 1, komutlar Ǿ 6 A L GOST 578 L–80 karkaslar tayyorlani bular urnatiladi. Siysmik bilbogning ini V = 380 mm, 150: 270 mm balandligi plita kalinligida, ya’ni 220 mmli bilboghosilkilinib, binoning butun kalin divorlari yuk kutaruvchiva yuk kutarmaydigan divorlar buyicha ora va uski yopma sadxi buyicha urnatiladi.