Dars ishlanmasi Fan

Farg‘ona davlat universiteti san'atshunos fakulteti

Tasviriy san'at va muhandislik grafikasi yo'nalishi
2-bosqichi 21.128-guruh talabasi Yuldasheva Azimaxonning
"Chizmachilik" fanidan tayyorlagan 8-sinf uchun
Aylana va to'g'ri chiziqni tutashtirish.
Mavzusida tayyorlagan bir soatlik
Dars ishlanmasi
Fan: Chizmachilik.
Darsning maqsadi:
Ta'limiy: Mavzu bo'yicha o'quvchilarga to'g'ri tushuncha berish.
Rivojlantiruvchi: O'quvchilarning fikrlash doirasini kengaytirish. Mustaqil amaliy ishlarni bajara olishini rivojlantirish va shakllantirish.
Tarbiyaviy: O'quvchilarga ta'lim- tarbiya olishi, odobli, axloqli bo'lishi, bir-birlariga hurmat- izzatda bo'lish, ko'p kitob o'qishga o'rgatish, tarbiyali bo'lish.
Dars turi: O'quvchilarning bilim, ko'nikma va malakalarini rivojlantirish.
Dars metodi: amaliy, suhbat, tushuntirish, savol-javob metodi, og'zaki, ta'limiy o'yinlar.
Dars jihozlari: Ko'rgazmali qurollar va plakatlar.
Dars rejasi:
Tashkiliy qism 2 daqiqa
O’tilgan mavzuni baholash va mustahkamlash 5 daqiqa
Yangi mavzuning bayoni 15 daqiqa
Mavzuni mustahkamlash 5 daqiqa
Baholash 15 daqiqa
Uyga vazifa va darsni yakunlash 3 daqiqa
Darsning borishi:
I.Tashkiliy qism:
- salomlashish;
-davomatini aniqlash;
-navbatchi axborotini tinglash;
-sinf tozaligini, o'quvchilarning darsga tayyorgarligini nazorat qilish.
II. O'tilgan mavzuni takrorlash: O'g'zaki savollar asosida o'tgan mavzu takrorlab olinadi.
III. Yangi mavzuni tushuntirish:Texnikada foydalaniladigan gayka kalitining qolda ushlanadigan sopi va kallagi ozaro yoylar bilan silliq tutashtirilgan boladi.Ikkita aylanani togri chiziq bilan tutashtirish. Bir yola ikkita aylanaga urinib otadigan bitta togri cliiziq ikkita aylanani bitta togri chiziq bilan tutashtirish deyiladi.Aylanalar diametrlari ozaro teng bolsa, 10.1-cliizmadagidek tasvirlanadi. Bu yerda urinish nuqtalari 1 va 2 orqali otuvchi aylana radiuslari 01 va 0^2 lar t togri chiziqqa perpendikular boladi.Aylanalar diametrlari har xil bolsa (10.2-chizma), togri chiziqning aylanalar bilan urinish nuqtalari 1 va 2 ni aniqlash uchun aylanalar markazlari ortasi 02 nuqtadan O va Ol nuqtalardan otuvchi yordamclii aylana chiziladi va 6 markazdan R radiusda chizilgan kichik aylanani A nuqtada kesadi. O bilan A nuqta tutashtirilib davom ettiriladi. Shunda O markazli aylanada 1-nuqta hosil boladi. Ol dan 01 ga parallel chizib Ol markazli aylanada ikkinchi tutashtiruvchi nuqta 2 aniqlanadi. 1- va 2- nuqtalar ozaro tutashtirilib davom ettirilsa, ikkala aylanaga urinuvchi togri chiziq t hosil boladi.Aylana va togri chiziqni aylana yoyi bilan tutashtirish. Buning uchun berilgan tutashtirish radiusi R masofada togri chiziqqa parallel yordamclii chiziq otkaziladi. Aylana radiusi Rl ga tutashtirish radiusi R ni qoshib,

?j +R radiusda aylana markazi Ox dan yordamclii yoy chizilib, yordamclii togri cliiziq kesishtiriladi. Natijada tutashtirish markazi O hosil boladi (10.3- cliizma, a). O dan togri chiziqqa perpendikular otkazilsa, togri cliiziqdagi otish nuqtasi A topiladi. O bilan Ol tutashtirilsa, aylanadagi otish nuqtasi V aniqlanadi. O orqali tutashma yasaladi (10.3-chizma, b). 10.4-chizmada chelak qulogi tutashmaga misol qilib berildi.Aylanaga aylanani tashqi urintirish. Aylanaga aylanani urintirish ikki xil korinishda boladi. Birinchisi tashqi urinish Rx + R, ikkinchisi ichki urinish i?j R (10.5-chizma, a, b).Rl radiusli aylanaga R radiusli aylanani urintirib chizish uchun Ol markazdan Rx + R radiusda yoy chizilsa, O markaz topiladi. Bunday aylanalaming markazlari orasidagi masofa ularning radiuslari yigindisiga teng. O markazdan Ox markazli aylanaga A nuqtada urinadigan R radiusli aylana chiziladi (10.5-cliizma, a).
Darslik bilan ishlash: Darslikda berilgan chizmalar chiziladi.
Darsni yakunlash va baholash: O'qituvchi savol- javoblar bilan darsni yakunlaydi. Darsga qatnashgan o'quvchilarga rag'batlantirish kartochkalari beriladi va baholanadi.
Uyga vazifa beriladi: Mavzuni o'qib kelish. B)Konspekt qilish.V)Keyingi darsga tayyorgarlik ko'rish.