Sana
Mavzu . Lipidlar almashinuvi.
Uog’larni to’qimalarda parchalanishi .
Glisirining oksidlanishi
Dars shiori
Tarixni yaxshi bilgan inson - kelajakka ishonch bilan qaraydi
- Kirish
- O’tilgan mavzu yuzasidan savol-javob 3 Klaster
- Yangi mavzu bayoni
- Mavzuni mustahkamlash 6 Daftarga qayd qilish
Reja Yog‘larning oziqlanishdagi ahamiyati - Yog‘lar organizm massasining 15% ini tashkil etadi. Organizmdagi yog‘lar ikki guruhga bo‘linadi: rezerv (zaxira) yog‘lar va sitoplazmatik yog‘lar.
- Vazni 70 kg bo‘lgan odam kuniga 90 g o‘simlik va hayvonot yog‘larini iste’mol qiladi. Yog‘larga bo‘lgan ehtiyoj odam faoliyatiga bog‘liq. Energetik manba sifatida 1 g yog‘ oksidlanib 38,9 kJ (9,3 kkal) hosil qilsa, 1 g uglevod va 1 g oqsil faqat 17,2 kJ (4,1 kkal) hosil qiladi.
Yog‘larning hazmlanishi - Yog‘lar ogiz boshligida hazm bo‘lmaydi. Luqma me’daga tushadiva u yerda kislotali muhit yuqori bo‘lganligi uchun yog‘lar parchalanmaydi. Lipaza uchun optimal muhit pH 5,5-7,5. Go‘daklar oshqozonida yog‘lar parchalanadi, chunki ular iste’mol qilgan yog‘lar sut yog‘lari bo‘lib, ular emulsiyalangan holatda hamda sut oshqozondagi kislotani bog‘lab muhitni kuchsiz ishqoriy tomonga siljitadi. Shuning uchun go‘dak me’dasida lipaza fermenti ishlab chiqiladi va u sut tarkibidagi yog‘larni parchalaydi.
• - Katta yoshdagi odamlarda yog‘lar o‘n ikki barmoqli ichakda parchalanadi. Me’da osti bezining shirasi o‘n ikki barmoqli ichakka quyiladi va uning tarkibida lipaza fermenti bordir. Bu fermentning ta’sir etishi uchun quyidagi sharoitlar bo‘lishi zarur:
- ichak shirasidagi muhit kuchsiz ishqoriy bo’lmoqligi; yog‘lar emulsiyalangan holatda bo‘lishi lozim.
- Pankreatik shira tarkibidagi bikarbonatlar oshqozondan tushgan xlorid kislotani neytrallaydi.
- Jigar o‘z navbatida kuchli emulgator safroni o‘n ikki barmoqli ichakka quyadi.
- Yog‘lar hazm bo‘lishiga o‘t kislotalarning ta’siri
O‘t kislotalar xolan kislotasining hosilasidir. Xolan kislotadan quyidagi o‘t kislotalar hosil bo‘ladi:
- xolat (3,7,12 trioksixolan kislotasi);
- dezoksixolat (3,12 dioksixolan kislotasi);
- xenodezoksixolat (3,7 dioksixolan kislotasi)
.
- O‘t kislotalarining ta’siri:
- yog‘ va suvning yuzasini (sirtini) tarang kuchini pasaytirib yog‘larni emulsiya (mayda tomchi shakli)ga 0,5 mk xilomikronlarga aylantiradi;
- lipaza fermentini faollaydi;
- o‘t kislota yog‘ kislota va monoglitserid bilan mitsellalar kompleksi hosil qilib ularning so‘rilishiga imkoniyat yaratadi
Do'stlaringiz bilan baham: |
