Dars ta'limni tashkil etishning asosiy shakli

Ma'ruza-konsultatsiya - turlicha ssenariyda o'tkazihshi mumkin. Birinchi varianti «savol-javoblar» usulida amalga oshiriladi. Ma'ruzachi butun ma'mza vaqti davomida bir bo'lim yoki bir kurs bo'yicha talabalarning savollariga javob qaytaradi.

Bunday ma'ruzalarning ikkinchi varianti «bahs-munozara» usulida o'tkazilib bu uch xilda olib boriladi: ma'mzachi yangi o'quv ma'lumotlarini bayon etadi, savol qo'yiladi, qo'yilgan savolga javob izlashda tortishuvlar, muhokama tashkil etiladi.
Maktabda o'quv jarayonini tashkil etish turlarining juda ko'pligi va turh tumanligiga qaramay ulaming har bir turi va ko'rinishi ma'ium didaktik masalalar to'plamini hal etadi va o'z vazifasini bajaradi. Ulaming turli-tumanligi amalda maktab va oliy o'quv yurtlari o'qituvchilarining ijodi va mahorati haqida xabar beradi, o'z ishlari samaradorligidan mafaatdorliklarini bildiradi. Shunga ko'ra o'quv ma'mzasi uning tuzilish komponentlari haqida ma'lumot berishi lozim. I. O'quv ma'ruzasining tuzilishi (V.Ya.Lyaudis bo'yicha)

1. 
   Ma'mza mavzusi, mavzusini tanlashni asoslash.
   

1. 
   Mavzuning butun kurs tizimidagi o'mi va ahamiyatini aniqlash (konspekt).
   

2. 
   Mavzu bo'yicha adabiyotlami tanlab olish (o'qituvchi uchun adabiyotlar, talabalarga tavsiya etiladigan adabiyotlar).
   

П. Ma'ruzani tashkil etish shakilari 1. Auditoriya (tinglovchilar tayyorgarligi xususiyatlari va darajasi).

2. 
   Ma'ruzaning maqsadlari (butun fan mazmunini birlashtiruvchi) ma'ruzaning mazmuni, asosiy g'oyalari.
   
3. 
   Asosiy mazmunini amaiga oshiruvchi ma'ruzaning vazifaiari:
   

a) vazifaning tarkibi va ketma-ketllik tartibi; b) vazifalarning
xususiyatlari: informatsion-analitik, tizimlashtiruvcni, muammoli;
d) ko'rsatilgan vazifalarni hal etish uchun talabalarga zarur bo'lgan
vositalar; e) qo'yilgan masalalarni hal etishda tinglovchilarda o'qituvchi
yuzaga keltiradigan emotsional holatlari va munosabatlari.
4. Ma'ruzani tashkil etish shakli: a) fikrni monologik bayon etish;
b) evristik suhbat elementlari bilan monolog; d) evristik suhbat;
e) audio-video namoyish etish vositalariga tayanilgan monolog;
0 dialog-tortishuv (muhokama etilayotgan muammo bo'yicha ikki
qarama-qarshi nuqtayi nazarni ifoda etuvchi ikki o'qituvchining
tortishuvi).