Dars turlari va uning mazmuni. Reja: Kirish

V. Tomir urishi o’lchangandagi ma’lumotning taxlili
Dars aralash shaklda olib borildi. O’quvchilar jismoniy tarbiya darsidan oldin matematika darsida bo’ldilar. Dars boshlanishidan 5 min oldin kuzatiluvchi o’quvchining tomir urishi 1 minutda 72 ta edi. 3 minutdan so’ng o’quvchining tomir urishi 78 taga ko’paydi. Buning sababi o’quvchi tinch holatdagi yurishga o’tganligida, chunki (yurganda) tinch turish holatiga qaraganda odam organizmiga ma’lum mikdorda yuklama ta’sir etadi, yurak ishi tezlashib, tomir urishi ham ko’payadi. Yugurishdan so’ng o’quvchining tomir urishi 168 taga ko’payadi.
Umumrivojlantiruvchi mashqdan so’ng o’quvchining tomir urishi ancha pasaydi. Masalan, nafasni rostlovchi mashqdan so’ng 136,4 zarba mashqdan so’ng (egilishlar) 150 marta, 6 mashq (oyoqni silash) 144 marta, 8 mashq (nafasni rostlovchi) 132 marta. Darsning tayyorgarlik qismi maqsadga muvofiq o’tkazildi.
Tomir urishni kuzatiluvchi tomonidan mashq bajarib bo’lgandan so’ng o’lchashnishi kerak, lekin o’lchanish oralig’i 3-5 minugdan oshmasligi lozim.
Kuzatuvchi o’zi o’quvchining oldiga borishi kerak, chunki bu yuklamaning haqiqiyligini buzishga olib keladi.

Xulosa
Mustaqillik tufayli yurtimizda bolalar va o‘smirlar sporti davlat siyosatining ustivor yo‘nalishlari doirasidan joy olib, «Sog’lom avlod» dasturi va birinchi Prezidentimiz tomonidan joriy etilgan «O‘zbekiston bolalar sportini rivojlantirish jamg’armasi» ko‘magida yuksak cho‘qqi sari qanot yozmoqda. Kechagi yosh sportchi bolalar bugun nafaqat o‘zbek sportini balki Olimpiya o‘yinlari, Jahon va Osiyo musobaqalari shohsupalariga olib chiqmoqda, shu bilan birga o‘z natijalari bilan yurtimiz shon-shuhratini jahon hamjamiyati oldida tarannum etmoqda.
Nazariy taxlil va umumlashtirish myetodlari. har qanday tadqiqot adabiy manbalarini o’rganish, taxlil va umumlashtirishdan boshlanadi. Buning uchun tadqiqotchi kyerakli adabiyotlar bilan tanishadi va o’ziga taxlil qilish uchun zarur adabiy manbalarni tanlab oladi, so’ng ularni o’rganish ryejasini tuzadi, yozib olish va taxlil qilish myetodikasini o’ylab oladi. Tajriba tadqiqotlar uchun adabiyotlarni o’rganishda qaysi masalalar o’rganib chiqilgan, ular qay darajada yoritilgan va ulardan qaysilari yanada asoslanishini va tajribada sinab ko’rishni talab qilishni aniqlash zarur. Kuzatish myetodi. U maxsus tashkil etiladi, aniq byelgilangan kuzatish pryedmyetiga, shuningdyek, kuzatiladigan faktlarni qisobga olish tartibga ega bo’ladi. Bunda tadqiqotchi pyedogogik jarayonning borishga aralashmaydi. U kuzatishni ryejasini oldindan ishlab chiqadi. Bu ryejada faktlarni o’zgarishlarni to’plash izchilligi, ularni qisobga olish va ishlab chiqish tartibi ko’rsatiladi. Bundan tashhari kuzatuv natijasida tasdiqlanadigan yoki inkor etilish kyerak bo’lgan ishchi farazi (gipotyeza) aniqlab olinadi. Pyedogogik kuzatishning afzalligi shundan iboratki, u ob'yektlarni tabiiy sharoitlarda o’rganish imkonini byeradi. Bunda faktlar ob'yektiv bo’lishi va tadqiqotchining shaxsiy sifatlarigagina boqliq bo’lmasligi kyerak. Kuzatishlar jarayonida kuzatiladigan narsani aniq, qayd etish zarur. Tajriba sinov myetodlar. Tipik sharoitlarning o’zgarish darajasiga ko’ra tabiiy va labaratoriya tajribalari bir-biridan farq qilinadi. Tabiiy tajribalarda mashqulotlar odatdagi shart-sharoitdan chyetga chiqmasdan o’tkaziladi yoki chyetga chiqsa chiqish juda kam bo’ladi. Labaratoriya tajribasi maxsus sharoit yaratishdan va boshqa ta'sirlarni bartaraf qilish, tasodifiy hollarga chyek qo’yish va zarur matyeriallarni yiqishni to’xtatmaslikdan iborat. Bundan tashhari tajriba sinov olib boruvchi qodisalar o’rtasidagi aloqalar sababini aniq ochish maqsadida sharoitni o’zgartirish mumkin. Zarur hollarda, masalan: faktlar yetarli bo’lgan taqdirda ekspyeryemyentni takrorlash mumkin. Tajribalar muayyan faktlar yoki ular orasidagi boqliqliklarni aniqlash mutloq (absolyut) ekspyeryemyentga ergashish maqsadida ham o’tkazilishi mumkin.