Darslik Mutaxassisliklar

I
Maxsus fanlarni o’qitishning tashkiliy shakllari

O’qitish joyiga	O’quv vaqtining
ko’ra	davomiyligiga ko’ra
1 f	i r

1


1




Ta’lim
muassasalaridan
tashqarida
r
Ta’lim
muassasalarida

1. 
   rasm. Maxsus fanlarni o’qitishning tashkiliy shakllari Maxsus fanlarni o‘qitishning sinf-dars shakli bu - talabalarning barcha guruhlarini bir xil sharoitda, yagona didaktik vazifani bajarilishini ta’minlaydigan tashkiliy shaklidir (masalan, o‘quv-ishlab chiqarish ustaxonalari, o‘quv- ishlab chiqarish sexlari, o‘quv xo‘jaliklari va h.k.).
   

Amaliy (laboratoriya) mashg‘ulotlari - talabalarga faqat turli xil uskunalar, asboblar, moslamalar bilan ishlashini o‘rgatmay, balki o‘lchovlar, kuzatishlar natijalarini ishlab chiqishni o‘rganish hamda to‘g‘ri ilmiy xulosalar va umumlashmalar chiqarish imkonini beradi.
Ishlab chiqarish jarayoni shakli - didaktik maqsadning aniqligi, ta’lim va tarbiya vazifalarining birligi, o‘quv materialini to‘g‘ri tanlash, o‘qitish modellarini maqsadga muvofiq tanlash, talabalarning mustaqilligi, darsning tashkiliy aniqligi va talabalar ishida xavfsizlikni ta’minlashni o‘z ichiga oladi.
Ekskursiya shakli- oliy ta’limni tashkil etishning shunday shakliki, u orqali talabalar bevosita ishlab chiqarish sharoitida jihozlar bilan tanishib, texnologik va mehnat jarayonlarini tashkil etishni kuzatib boradi.
Ta’lim amaliyotida sinf-dars tizimi keng ko’lamda qo’llanilganligi sababli oliy ta’limda maxsus fanlarni o’qitishda ham sinf-dars ta’lim-tarbiya ishining asosiy shakli deb hisoblanadi.
f 'i
Dars deganda o’qituvchining o’quv guruhiga uyushgan, tayyorgarlik darajasi bir
xil, tarkibi o’zgarmas o’quvchilar bilan mashg’ulot o’tkazishi tushuniladi.
Sinf - dars shaklining quyidagi o’ziga hos xususiyatlari mavjud:

• 
  deyarli bir hil tarkib, yoshi va tayyorgarlik darajadagi ta’lim oluvchini ishtirok etishi;
  
• 
  ta’lim tarbiya jarayoni o’zaro bog’liq alohida-alohida qismlar ko’rinishiga ega bo’lishi;
  
• 
  har bir darsning o’quv rejasiga kirgan ma’lum bir o’quv predmetiga oid bo’lishi;
  
• 
  darslarni jadval asosida muntazam ravishda almashinib turishi;
  
• 
  darslarda ta’lim beruvchining rahbarlik qilishi;
  
• 
  ta’lim oluvchilarni turli ko’rinishdagi o’quv-bilish jarayonida ishtirok etishidir.
  

O‘qitishning sinf - dars shakli quyidagi afzallik va kamchiliklarga ega:

Afzalliklari	Kamchiliklari
S qat’iy tashkiliy tizilmaga ega ekanligi; S bir o’qituvchi bir vaqtni o’zida ko’p sonli ta’lim oluvchilar bilan faoliyat olib borganligi sababli iqtisodiy ko’rsatkichlarning nisbatan yuqoriligi; S o’qituvchi va ta’lim oluvchini o’zaro hamkorlik faoliyatini amalga oshirishga qulay sharoit yaratilganligi.	S darsni sinfdagi o’rtacha ta’lim oluvchilarga mo’ljal- langanligi; S har bir ta’lim oluvchi bilan individual shug’ullanish imkoniyatining yo’qligi.

Har bir dars o’quv jarayonining bir qismi hamda bilim, ko’nikma va malakalarni egallashning bir butun mantiqiy yakunlangan bosqichi hisoblanadi.
Dars muvaffaqiyatli o’tishi uchun uni tashkil etish bo’yicha o’qituvchi faoliyatining maqsadini aniqlash lozim.

Har qanday darsning uchta maqsadlari mavjud ( 4.2 - rasm).

2.