Darsning mavzusi: Кirish. Darsning maqsadi
Download 394 Kb.
|
6 SINF TARIX KONSPEKT
|
Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, panaramma;
Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar - Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. IV. Mustahkamlash. Darslikdagi topshiriqlar, savollar ustida ishlash. V. Baholash. Darsda faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa. Savollarga javob yozib kelish. O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari:_________________________ Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: Qadimgi Yunoniston madaniyati Darsning maqsadi: Ta’limiy – Tarbiyaviy – Rivojlantiruvchi – Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, panaramma; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar - Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. IV. Mustahkamlash. Darslikdagi topshiriqlar, savollar ustida ishlash. V. Baholash. Darsda faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa. Savollarga javob yozib kelish. O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari:_________________________ Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari Darsning maqsadi: Ta’limiy – Qadimgi Yunoniston olimlari va faylasuflarining yutuqlari bilan tanishtirish; Tarbiyaviy – o’quvchilarni ilm-fanga hurmat ruhida tarbiyalash; Rivojlantiruvchi – olingan bilimlarni o’z o’rnida qo’llay bilish; Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, ajurli arra; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar – falsafa, fales, Pifagor, Demokrit; Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari Geraklit: “Bir daryoga ikki marta tushish mumkin emas”, “Hamma narsa oqadi, hamma narsa o‘zgaruvchandir”. Yer yuzidagi hamma narsa olovdan kelib chiqqan deya uqtirar edi. Demokrit: “bizni qurshab turgan hamma narsa ko‘zga ko'rinmaydigan mayda-mayda zarralar-atomlardan tashkil topgan” degan ma’nodagi fikrni bayon etgan edi. Diogen: “Insonda hech qanday ehtiyojlar bo'lmasligi shart” degan fikrni o‘z ta’limotiga asos qilib oldi. Miloddan avvalgi V asrda yashagan Gerodot “Tarix” deb nomlangan kitob yozgan. Misr, Mesopotamiya va Shimoliy Qora dengizbo‘yi koloniyalari bo'ylab sayohatini nihoyasiga yetkazganda Gerodotni hali Yunonistonda birov tanimas edi. O’z vatandoshlarini “Yunon-fors urushlari to'g'risidagi tarix” asari bilan tanishtirganidan so'ng birdaniga mashhur kishiga aylandi. Tirikligidayoq Gerodotga “tarixning otasi” degan unvon berilgan edi. Sokrat (Sharqda keyinchalik “Suqrot” tarzida aytilgan) o'zining dono hikmatlari tufayli shaharning eng aqlli kishisi deb e’lon qilingan edi. Bunga javoban Suqrot shunday debdi: "Mening donishmandligim hech nimani bilmasligimni bilishimda”. Suqrot hech mahal o'z asarlarini qog‘ozga tushirmagan. Suqrot fuqarolarning axloqiy-ma’naviy tarbiyasiga katta ahamiyat bergan. Delfiya ibodatxonasidagi bitik uning sevimli hikmati ekan: “O’z-o‘zingni anglagin va bilgin!” Muxoliflari bilan dialoglarida u yaxshilik va yomonlik nima degan masalaga javob berishga harakat qilib ko'rgan. Yomon, aldoqchi va shafqatsiz bolishga qaraganda yaxshi, halol, rahmdil bo'lish ancha yaxshiroq, deb uqtirgan faylasuf.
Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: Qadimgi Yunoniston afsonalari Darsning maqsadi: Ta’limiy – Qadimgi Yunonistonning ayrim asotirlari bilan tanishtirish; Tarbiyaviy –qadimgi yunon asotirlari qahramonlari bilan qadimgi yunonlar xudolari o’rtasidagi tavofutni odamlar xudolarni o’z timsolida va o’zlariga o’xshatib yaratganini ko’rsatib berish; Rivojlantiruvchi – olingan bilimlarni o’z o’rnida qo’llay bilish; Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, panaramma; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar - Mifologiya, mif, olimpialiklari, Gerakl; Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. Qadimgi Yunoniston afsonalari
IV. Mustahkamlash. Darslikdagi topshiriqlar, savollar ustida ishlash. V. Baholash. Darsda faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa. Savollarga javob yozib kelish. O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari:_________________________ Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: 5-nazorat ishi Darsning maqsadi: Ta’limiy – o`quvchilarning bilim darajasini aniqlash; Tarbiyaviy – o`quvchilar bilimlaridagi bo`shliqlarni aniqlash; Rivojlantiruvchi – o`quvchilar tafakkurida tarixiy bilimlarni yanada kuchaytirish. Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, panaramma; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar – o’tilgan mavzulardagi barcha atamalar; Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. 5-nazorat ishi
IV. Mustahkamlash. Darslikdagi topshiriqlar, savollar ustida ishlash. V. Baholash. Darsda faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa. Savollarga javob yozib kelish. O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari:_________________________ Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: Takrorlash Darsning maqsadi: Ta’limiy – o’quvchilarning o’tilgan mavzulardagi bilimlarini sinovdan o’tkazish; Tarbiyaviy – o’tilgan mavzulardagi atamalar ustida ishlash; Rivojlantiruvchi – olingan bilimlarni o’z o’rnida qo’llay bilish; Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, panaramma; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar – o’tilgan mavzulardagi barcha atamalar Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. Takrorlash IV. Mustahkamlash. Darslikdagi topshiriqlar, savollar ustida ishlash. V. Baholash. Darsda faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa. Savollarga javob yozib kelish. O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari:_________________________ Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: O‘rta Osiyoga ahamoniylarning bosqinchilik yurishlari Darsning maqsadi: Ta’limiy – o’quvchilarga Kir II va uning bosqinchilik yurishlari haiqda umumiy tushuncha berish; Tarbiyaviy – ahamoniylar davrida davlat boshqaruvi haqida ma’lumot berish; Rivojlantiruvchi – To’maris va Shiroq afsonalarining ahamiyatini tushuntirish; Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, klaster; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar – Kir II, Doro I, massagetlar, saklar, xshatra; Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. O‘rta Osiyoga ahamoniylarning bosqinchilik yurishlari Miloddan avvalgi VI asr o'rtalarida Qadimgi Fors shohlari sulolasidan bo‘lgan Ahamoniylar xonadoni hukmdorlari tarkibiga jahonning barcha yirik mamlakatlari va shaharlari kirgan imperiya barpo etishga harakat qila boshladilar. Kir II O’rta Osiyo hududini bosib olishga harakat qilib ko'rgan ilk fors podshosi bo'lgan. Mil. avv. 545 va 540-yillar oralig'ida u Parfiya, Marg‘iyona va Baqtriyani bosib oldi. Mil. avv. 530-yilda Kir II ulkan lashkar bilan massagetlar ustiga yurishga otlandi. Massagetlar mamlakati qanday qilib bosib olingani to‘g‘risida “tarix otasi” Gerodot hikoya qilib bergan. Miloddan avvalgi 522-yilda ahamoniylar sulolasi vakillarida biri Doro I taxtga o’tirdi. U miloddan avvalgi 522-486-yillarda hukmronlik qilgan. Doro I hukmronligining birinchi yili Marg'iyonada fors istilochilariga qarshi yirik xalq qo'zg'oloni ko‘tarildi. Qo‘zg‘olonga Frada rahbarlik qiladi. Qo'zg'olonchilar bilan forsiar qo'shinlari o’rtasida hal qiluvchi jang miloddan avvalgi 522-yilda bo'ladi. Fradaning o‘zi asirlikka olinadi va miloddan avvalgi 521-yilda qatl etiladi. Bu voqea haqidagi ma’lumot Behistun kitobalarida keltirilgan. Bosib olingan mamlakatlarni itoatda tutmoq uchun ahamoniylar butun boshli davlatni alohida viloyat-satrapliklarga bo'lib tashladi. Bu so‘z forscha “xshatra”-“viloyat” so'zidan kelib chiqqan. Viloyat boshlig'i-satrapga cheklanmagan hokimiyat berilgan edi. Satraplarning ko’pchiligi ahamoniylar sulolasi vakillari bolgan. O’rta Osiyoning forslar bosib olgan viloyatlari uch satraplikka bo'linadi. O'rta Osiyo xalqlari ustidan ahamoniylar hukmronligi 200 yildan ko'proq davom etdi. Faqat mil. avv. IV asrda saklar, xorazmiylar va massagetlar Ahamoniylar davlati tarkibidan chiqib, mustaqil bo'ldilar.
Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: O‘rta Osiyo xalqlarining yunon-makedon bosqinchilariga qarshi kurashi Darsning maqsadi: Ta’limiy – o’quvchilarga Makedoniyaning yuksalishi haqida umumiy tushuncha berish; Tarbiyaviy – O’rta Osiyoning qurol-yarog’i va harbiy san’ati to’g’risida ma’lumot berish; Rivojlantiruvchi – Makedoniyalik Aleksandrning istilochilok yurishlarini muhokama qilish; Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, charxpalak; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar – Makedoniya, sagaris, aqinak, Oks, Aleksandriya Esxata; Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. O‘rta Osiyo xalqlarining yunon-makedon bosqinchilariga qarshi kurashi Aleksandr miloddan avvalgi 336-yilda Makedoniya podshosi bo'ladi. Shu yili u 20 yoshga to'lgan edi. Makedoniyalik Aleksandr g'ayrioddiy kuchg'ayrat va jasorat sohibi bo'lgan, safdoshlari va qo'shinlari unga nihoyatda sadoqatli edi. Mil. avv. 334-yilda u Sharqqa yurish boshladi, bu yurish 11 yil davom etdi. Ana shu yurish davomida u Kichik Osiyo, Suriya, Misr, Eron va Hindistonda katta-katta hududlarni bosib oladi. Makedoniyalik Aleksandr ulkan hududda yunon madaniyati tarqalishiga imkon yaratish maqsadida bosib olingan shaharlarga yunonlarni joylashtirdi. Makedoniyalik Aleksandr yurishlarida qatnashgan tarixchi Aristobul ular haqida mufassal ma’lumotlar qoldirgan. O'rta Osiyo xalqlari orasida xanjar “aqinaq” jangovar oybolta esa “sagaris” deb nomlangan. Uzoq masofadan turib jang qilish quroli sifatida kamondan foydalanilgan. Jangovar otlar ustiga va ko'kragiga temirdan to'qilgan bargustvon yopilgan. Miloddan VII-IV avvalgi asrlarda Qiziltepa, Afrosiyob va Uzunqir singari shaharlar burj va borulari bo'lgan mustahkam devorlar bilan o'rab olingan edi. Devorlar tepasida kamonchilar uchun yo'laklar qurilgan. Devorlar sirtidagi burj va borularga ham kamonchilar qo'yilgan. Suv to'latilgan chuqur va keng xandaq qal’aga boradigan yo'lni to'sib turar edi. Miloddan avvalgi 330-yilda Makedoniyalik Aleksandr Qadimgi Fors davlatining Ahamoniylar sulolasidan bo'lgan so'nggi shoh Doro III qo'shinlarini tor-mor keltirdi. Miloddan avvalgi 329-yilda Makedoniyalik Aleksandr qo‘shinlari Oks-Amudaryodan o‘ta boshladi. Aleksandrning jangchilari bu to‘siqdan o'tib oldilar. Qo'shinlar qarshisida esa Nautaka (Qashqadaryo vohasining sharqiy qismi) va Maroqanda turar edi. Miloddan avvalgi 329-yilda Makedoniyalik Aleksandr qo‘shinlari Maroqandani egalladi.
Sinf: 6-“A”___________________________ 6-“B”_____________________________ 6-“V”_____________________________ Darsning mavzusi: Salavkiylar davlati va Yunon-Baqtriya podsholigi Darsning maqsadi: Ta’limiy – o’quvchilarga O’rta Osiyoning Salavkiylar davlati tarkibidaligi haqida ma’lumot berish; Tarbiyaviy – Yunon – Baqtriya podsholigining tugatilishini o’quvchilarga tushuntirish; Rivojlantiruvchi – olingan bilimlarni o’z o’rnida qo’llay bilish; Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, panaramma; Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish. Darsning jihozi –”Tarix” 6-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar Asosiy tushunchalar - Diodot, Yevtidem, Demetriy, Yunon-Baqtriya; Darsning borishi. I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.) III.Yangi mavzu. Salavkiylar davlati va Yunon-Baqtriya podsholigi Miloddan avvalgi 323-yil 13-iyunda Makedoniyalik Aleksandr vafot etdi. U yaratgan davlat uch qismga: Makedoniya, Misr va Suriyaga bo‘linib ketdi. Bu davlatlar Aleksandrning eng yaqin lashkarboshilari tomonidan boshqarilgan. Uzoq davom etgan o'zaro urushlardan keyin, miloddan avvalgi 312-yilda Makedoniyalik Aleksandrning lashkarboshilaridan biri Salavka Bobil (Mesopotamiya) davlati hukmdori bo'ldi. Salavka davlati tarkibiga Mesopotamiya, Eron, Parfiya, Baqtriya, So'g'diyona, Marg'iyona kirar edi. Miloddan avvalgi 293-yilda Salavka Sharqiy viloyatlar-Parfiya, Marg'iyona, Baqtriya, So'g'diyona noibi etib o'z o'g'li Antioxni tayinladi. Mil. avv. 280-yilda Salavka vafotidan so'ng Antiox ulkan davlat hukmdoriga aylandi va 20 yilcha mamlakatni boshqardi. Miloddan avvalgi III asr o‘rtalarida Baqtriya Salavkiylar davlati tarkibidan ajralib chiqadi. Antik davr tarixchilarining xabar berishicha, Diodot-mingta Baqtriya shahri hukmdori o'zini podsho deb e’lon qiladi. Shu voqeadan Yunon-Baqtriya davlati tarixi boshlanadi. Mil. avv. 250-yilda Saiavkiyiar davlati tarkibidan ajralib chiqqan Parfiya Baqtriyaning raqibiga aylanadi. Baqtriyadan tashqari, Yunon-Baqtriya podsholigi tarkibiga So'g'diyona va Marg‘iyona ham kirgan edi. Diodotdan keyin Yunon-Baqtriyada hukmronlik davlat tarixida sezilarli iz qoldirmagan Yevtidemga o‘tdi. Yevtidemning o‘g‘li Demetriy hukmronligi davrida (mil. avv. 199-167-yy.) Yunon-Baqtriya podsholigi eng katta sarhadlarga ega boldi. Hindistonning bir qismi bu davlatga qo‘shib olingan edi. Bundan foydalangan ko'chmanchi yuechji qabilalari miloddan avvalgi 140-130-yillarda Yunon-Baqtriya davlatini bosib oladilar. Yunon-Baqtriya davlati 120 yil yashadi. Shu davr mobaynida uning iqtisodiyoti va madaniyati yuksaldi. Hunarmandchilik va savdo-sotiq rivojlandi, ko'plab shaharlar barpo etildi. Baqtriya, So‘g‘diyona va Marg'iyona hunarmandlari yasagan buyumlar ko'pgina qo‘shni shaharlar va davlatlarga ham tarqaldi.
Download 394 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||