Davlat pedagogika instituti qarshi davlat universiteti

MODERN ÖZBEK EDEBİYATI VE NAZAR IŞANKUL

Emek Üşenmez,
Prof.Dr. İstanbul Üniversitesi

Nazar Işankul/Nazar Eshonqul kıssa, hikâye ve romanlarıyla günümüz Özbek dili ve edebiyatının öne çıkan isimlerindendir. 2009 yılının Temmuz ayında bizzat tanışma ve edebî sohbetler yapma imkânı bulduğum Nazar İşankul Taşkent’te avlulu bir evde ikamet etmektedir.

Devlet televizyonunda görev yapan Nazar İşankul, Özbekistan İlimler Akademisi Ali Şîr Nevâî Dil ve Edebiyat Enstitüsü Halk Edebiyatı kürsüsünde çalışan değerli bilim adamı Doç. Dr. Cabbar İşankul’un ağabeyleridir. Nazar İşankul’un kendi ifadesiyle onun kitaplarını yayına hazırlama ve baskı işlemlerini kardeşi Cabbar İşankul yürütmektedir. Modern Özbek hikâyeciliğinin önemli isimlerinden olan Nazar İşankul, Özbekistan’ın Karşı vilayetindendir. Esasen Kaşkaderya vilayetine bağlı Kemeşi kasabasının Tersata köyünde dünyaya gelmiştir. Taşkent Devlet Üniversitesi Gazetecilik Bölümünü 1986 yılında tamamlamıştır.
Küçük yaşlarda yazmaya ilgi duyan Nazar İşankul’un kıssa ve hikâyelerini bir okuyuşta sezmek veya anlamak biraz zordur. Onun yazılarında genellikle rumuzlu ifadeler, girift söylemler önemli yer tutar. Bu yönü ile yazar Özbek edebiyatı nesir sahasında kendine has bir üslup oluşturmuştur. Doğu ve Batı edebiyatını okuyup sentezleyen yazarın Özbek hikâyeciliğinde önemli bir yere sahip olduğu aşikârdır.

Urush Odamlari (1988), Momoqo‘shiq (1989)⁷¹, Maymun Yeteklagan Odam (2001), Qora Kitob⁷², Tun Panjaralari, Xaroba Shahar Surati gibi kıssa ve hikâye toplamları yazarın basılmış eserleridir.
⁷¹ Nazar Eshonqul (2008). Momoqo‘shiq, Toshkent: Sharq Nashriyot-Matbaa Aksiyadorlik Kompaniyasi Bosh Tahririyati.
⁷² Nazar Eshonqul (2008). Qora Kitob, Toshkent: Sharq Nashriyot-Matbaa Aksiyadorlik Kompaniyasi Bosh Tahririyati.
Bitik, Shamolni Tutib Bo‘lmaydi (2004)⁷³, Tobut, Qaytish, San’at, Bahoviddinning Iti gibi kıssa ve hikâyeler yazarın meşhur yazıları arasındadır. Fikir ve düşünce dünyası millî ve manevî duygularla yoğrulmuş olan yazarın Celaleddin Menguberdi adlı eseri senaryo türünde Türkçeye aktarılmıştır. Eser, Avrasya Yazarlar Birliği yayın organlarından Bengü neşriyat tarafından neşredilmiştir⁷⁴.