Davlat yuridik universiteti xalqaro huquq va inson huquqlari kafedrasi ismoilov yoqubjon isroiljon o

Bitiruv malakaviy ishini yozishda qo‘llanilgan uslublarning qisqacha 
tavsifi. Tadqiqot olib borishda ilmiy bilishning tizimli, mantiqiy, analiz, sintez, 
formal-huquqiy, statistik usullaridan, shuningdek, qiyosiy-huquqiy materiallarni 
tahliliy o‘rganib chiqish kabi uslublaridan foydalanildi.
Bitiruv malakaviy ishining tuzilishi va hajmi. Bitiruv malakaviy ishining 
tuzilishi kirish, to‘rt bob va ularga tegishli paragraflar, xulosa va foydalanilgan 
adabiyotlar ro‘yxatidan tashkil topgan. 

---

9 
I BOB 
DAVLAT TASHQI QARZINING XALQARO-HUQUQIY TARTIBGA 
SOLINISHINING NAZARIY JIHATLARI 
1.1 Xalqaro huquq va davlatlarning tashqi qarzi 
Mamlakatlarning tashqi qarzlarini tartibga solishning huquqiy asoslari 
murakkab va ko'p qirrali bo'lib, bir qator xalqaro va mahalliy qonunlar, qoidalar va 
institutlarni o'z ichiga oladi. Mavzuning murakkabligi, o’z navbatida, bir qancha 
huquqiy me’yorlar bilan tartibga solinishini taqozo etadi. Bu yerda ko'rib chiqilishi 
kerak bo'lgan ba'zi asosiy yo’nalishlarga e’tibor qaratamiz: 
1. Xalqaro huquq: Birlashgan Millatlar Tashkiloti Nizomi, Xalqaro Valyuta 
Jamg’armasi Shartnoma moddalari va Jahon Banki Shartnoma moddalari kabi 
mamlakatlarning tashqi qarzlarini tartibga solishni tartibga soluvchi bir qator 
xalqaro huquqiy hujjatlar mavjud. Ushbu hujjatlar davlatlarning o'z qarzlarini to'lash 
majburiyati, qarz barqarorligini ta'minlash zarurati, iqtisodiy o'sish va rivojlanishni 
rag'batlantirish muhimligi kabi tamoyillarni belgilaydi. 
2. Ikki tomonlama va ko'p tomonlama shartnomalar: Ko'pgina davlatlar 
tashqi qarzlarini boshqarish uchun boshqa davlatlar va xalqaro institutlar bilan ikki 
tomonlama va ko'p tomonlama shartnomalar tuzadilar. Masalan, Parij klubi kreditor 
davlatlar guruhi bo‘lib, qarzdor davlatlar bilan qarzni qayta tuzish bo‘yicha 
kelishuvlar bo‘yicha muzokaralar olib boradi, Jahon banki va Xalqaro valyuta 
jamg‘armasi esa moliyaviy yordamga muhtoj mamlakatlarga kreditlar va texnik 
yordam beradi. 
3. Ichki huquq: Davlatlarning ichki huquqiy tizimlari ham tashqi qarzni 
tartibga solishda muhim rol o'ynaydi, chunki ularda qarzni chiqarish va boshqarishni 
tartibga soluvchi qonunlar va qoidalar, shuningdek, qarz bilan bog'liq nizolarni hal 
qilish mexanizmlari bo'lishi mumkin. Ba'zi hollarda mamlakatlar o'z qarzlarini 
bankrotlik to'g'risidagi ish yuritish kabi ichki huquqiy jarayonlar orqali qayta 
tuzishga intilishlari ham mumkin.