Davolash ishi yo'nalishi 212-guruh O'quvchisi Choriev Humoyunning Mustaqil ishi Prezentatsiyasi

---

Davolash ishi yo'nalishi 212-guruh
O'quvchisi Choriev Humoyunning
Mustaqil ishi Prezentatsiyasi 
Tekshirdi: Shodiev Boymurod

---

Onkogen viruslarning klassifikatsiyasi;
DNK Saqlovchi onkogen viruslar;
Popilloma virusi;
Polioma virusi;
Patogenezi, Klinik kechishi,
Laboratorya tashxisi.

---

Saratonga virus sabab bo'lishi mumkin degan 
nazariya 1908 yilda Oluf Bang va Vilhelm 
Ellerman tomonidan o'tkazilgan tajribalardan 
boshlangan. eritroblastoz (tovuq leykemiyasi 
shakli) hujayrasiz ekstraktlar orqali yuqishi 
mumkin. Keyinchalik bu 1910-1911 yillarda 
tovuqlarda qattiq o'smalar borligi 
tasdiqlangan Peyton Rus, va sichqonlarda suyuq 
saraton kasalligi aniqlagan.

---

1950-yillarning boshlariga kelib, viruslar hujayralarni 
genlar va genetik materiallarni yo'q qilishi va qo'shishi 
mumkinligi ma'lum edi. Bunday turdagi viruslar 
genomga yangi genlarni kiritish orqali saraton 
kasalligini keltirib chiqarishi mumkinligi haqida fikr 
bildirildi. Yuqtirilgan sichqonlarning genetik tahlili Do'st 
virusi buni tasdiqladi retrovirusli integratsiya saraton 
kasalligini keltirib chiqaradigan o'smaning supressor 
genlarini buzishi mumkin. Keyinchalik, ko'plab 
virusli onkogenlar keyinchalik saraton kasalligini keltirib 
chiqarishi aniqlandi.

---

Onkogen

---

Odamning saraton kasalligi bilan bog'liq bo'lgan asosiy 
viruslar inson papillomavirusi, gepatit B va firma S 
virusi, Epstein-Barr virusi, inson T-limfotrop virusi, 
Kaposi sarkomasi bilan bog'liq bo'lgan herpesvirus 
(KSHV) va Merkel hujayralari poliomavirusi. 
Eksperimental va epidemiologik ma'lumotlar 
viruslarning qo'zg'atuvchi rolini anglatadi va ular 
odamlarda saraton kasalligi rivojlanishining ikkinchi 
muhim omilidir, faqat tamaki iste'mol qilishdan oshib 
ketadi.

---

Virusli o'smalar rejimini ikkiga bo'lish mumkin, keskin 
o'zgaruvchan yoki asta-sekin o'zgaruvchan. O'tkir 
transformatsiyalanadigan viruslarda virus zarralari 
virus-onkogen (v-onc) deb nomlangan haddan 
tashqari faol onkogenni kodlaydigan genni olib yuradi 
va yuqtirgan hujayra v-onc ifoda etilishi bilanoq 
o'zgaradi. Aksincha, asta-sekin o'zgarib turadigan 
viruslarda virus genomi kiritiladi, ayniqsa virus 
genomini kiritish bu majburiy qismdir retroviruslar, 
mezbon genomidagi proto-onkogen yaqinida.

---

Virusli targ'ibotchi yoki boshqa transkripsiyani 
tartibga solish elementlari o'z navbatida proto-
onkogenning haddan tashqari ta'sirlanishiga olib 
keladi va bu o'z navbatida nazoratsiz uyali 
ko'payishni keltirib chiqaradi. Virusli genomni kiritish 
proto-onkogenlarga xos emasligi va shu proto-
onkogen yaqinida qo'shilish ehtimoli past bo'lganligi 
sababli, asta-sekin o'zgaruvchan viruslar, 
allaqachon virusli onkogenni olib yuradigan, o'tkir 
konversiyalangan viruslarga qaraganda o'smaning 
kechikish vaqtini juda uzoqlashtiradi.

---

Gepatit viruslari, shu jumladan gepatit B va gepatit C, olib 
keladigan surunkali virusli infektsiyani keltirib chiqarishi 
mumkin jigar saratoni gepatit B bilan kasallangan 
bemorlarning yiliga 0,47% (ayniqsa Osiyoda, kamroq 
Shimoliy Amerikada) va gepatit C tashuvchilarining 1,4% 
da. Jigar sirozi, surunkali virusli gepatit infektsiyasidanmi 
yoki alkogolizmdanmi, jigar saratoni rivojlanishi bilan 
bog'liq bo'lib, siroz va virusli gepatitning kombinatsiyasi 
jigar saratoni rivojlanishining eng yuqori xavfini keltirib 
chiqaradi. Dunyo bo'ylab jigar saratoni eng katta va eng 
xavfli o'lim saratoni hisoblanadi virusli gepatit yuqish va 
kasallik.

---