Дефибрилляция Бу юрак иш фаолиятини тиклаш мақсадида, қоринчалар

Дефибрилляция...
Бу юрак иш фаолиятини тиклаш мақсадида, қоринчалар
фибрилляцияси(миокрад алоҳида мушаклари гуруҳининг тартибсиз қисқаришлари)ни
тўхтатиш усули ҳисобланади.
Сабаблари: Ток урганда, сувга чўкканда, шунингдек, миокардит, эндокардит касалликларида юзага келади.
Дефибрилляциянинг 2 усули бор:
1) Кимёвий усулда томир
ичига концентрланган калий хлорид (7,5% ли) эритмаси (20 мл) юракни уқалаш
давом эттирилган ҳолда юборилади.
2) Електр дефибрилляция - дефибрилятор аппарати ёрдамида
ЭКГда частотаси 1 минутда 400—500 та, баланд амплитудали, синусоидга
ўхшаш шаклда ва ритми тўғри боиса (2 даражали фибрилляция) дефибрилляция
самарали ҳисобланади. Агар амплитудаси кичик, аритмик, полиморф кўринишда боиса
(3- 4 даражали фибрилляция), дефибрилляция фойда бермаслиги мумкин.
Дефибрилляция биринчи уринишда тахминий энг кичик етарли кучланишда
бажарилади. Самара бўлмаганда кучланишни 0,5 —1V га ошириб такрорий дефибрилляция
ўтказилади.
Астеникларга 3000—4000V нормостеникларга 3500—4500V, гиперстеникларга 4500—5000V кучланиш юбориш мумкин.
Беморнинг электрод қўйиладиган соҳаси махсус гелъ ёки сув билан намланиши ва ефибриллятор электродларини бемор танасига максимал кучда (10 кг) босиш керак, чунки электрод ва терининг контакт юзаси кам бўлса, қаршилик ошади ва ток кучи камаяди.
Электродларни жойлаштиришнинг ҳам 2 усули бор:
1) иккала электрод ҳам кўкрак қафасининг олдинги девори юзасида: биринчисининг
маркази-тўш суяги ўнг томонида иккинчи қовурға оралиғида, иккинчисининг
маркази-юрак чўққиси соҳасида боиади;
2) биринчи электрод бемор чап кураги остида жойлашади ва беморнинг
оғирлиги билан босилади, иккинчиси—олдинги томонда юрак соҳасида, кўкрак қафаси
чап томонига қўйилади.
Ҳозирги вақтда замонавий кўчма ва стационар дефибриллятор аппаратларидан фойдаланилади

Гипотермияда ёрдам кўрсатиш.

Тана ҳароратини 35.0 C° дан тушиб кетиши - гипотермия деб аталади.
Сабаблари:
• гипотериоз.
• остеохондроз.
• варикоз касаллиги.
• онкологик касалликлар.
• қанд миқдорини тушиб кетиши ва бошқалар.
Белгилари:
• Тез чарчаш, толиқиш, қувватсизлик.
• Бош айланиши, ҳушдан еетиш.
• Оёқ-қўллар музлаши
• Нутқ ва рефлексларнинг секинлашуви.
• Галюцинасия.
• Тери ва кўринарли шиллиқ қаватлат рангпарлиги.
Ёрдам кўрсатиш.
Уй шароитида:
• шоколад ейиш
• кофе ичиш
• узоқ ва тўлақонли дам олиш
• контраст душ қабул қилиш
Амбулатор ёрдам:
• вит c 10.0 ва гулюкоза 40%-10.0 қўшиб в/в (қандли диабетда мумкун эмас)
• Дехаметазон 2.0 в/м агар ёрдам бермаса преднизалон 1.0 қлинади в/м
• кофеин 20%-1.0 тери остига ёки мушак орасига
Гипотермия холатида иссиқ ванна қабул қилиш,спирт ёки уксус бн интенсив артиш ва алкогол истемол қилиш тавсия этилмайди!!!

Бурун суягини синиши.

Шикоятлари: ташқи бурунни деформацияси, оғриқ, бурундан нафас олишни бузилиши қийинлашиши.
Анамнез: кўпинча ёнбошдан ёки тўғридан зарб бўлганда юзага келади.
Кўрик: бурун шаклини бузилиши, юмшоқ тўқималарни яққол шиши. Қовоқ ва кўз конъюнктивасига қон қуйилиши, кўп ва қисқа вақтли қон кетиши. Бурун девори юмшоқ тўқимасини жарохатланиши.
Муолажа:
1. Қонни тўхтатиш:
— бурунга совуқ / муз қўйиш
— олд томондан тампонада қилиш.
— қон тўзтатувчи ёки бирор бир тоза материал билан босиб турувчи боғлам қўйиш.
2. Асептик боғлам — кўрсатмага асосан.
3. Анальгин 50%—2,0 в/м ёки в/в.
4. Этамзилат 2,0 в/вм ёки в/в.
5.Юз-жағ хирургия бўлимига госпитализация қилиш

Коллапс.

Ўткир томир етишмовчилиги бўлиб, бунда томирлар тонусининг бирдан пасайиб кетиши ва айланаётган қон ҳажмининг нисбий камайиши, яъни томир ҳажми билан қон ҳажмининг номутаносиблиги кўринишида намоён бўладиган патологик ҳолат ҳисобланади. Бунда ҳушдан кетиш кузатилмайди, лекин баъзи ҳолларда бош миянинг қон билан таъминланиши, критик бузилганда ҳуш йўқолиши мумкин.
Сабаблари. Интоксикациялар, инфекция, гипо ёки гипергликемия, пневмония, буйрак усти бези етишмовчилиги, жисмоний ва руҳий зўриқиш.
Клиникаси:
Беморнинг аҳволи бирдан ёмонлашади, кўз олди қоронғилашади, боши айланади, тери ранглари оқариб, совуқ тер билан қопланади, лекин оёқ-қўллар иссиқ бўлади. Сабаби қон периферияга тақсимланади. Нафас бир оз тезлашади, юзаки бўлади. Тахикардия ва АҚБ нинг кескин тушиб кетиши кузатилади.
Шошилинч ёрдам чора-тадбирлари.
Сабабини бартараф қилиш ва томир тонусини тиклашга қаратилган бўлиши лозим.

Кардиоген шок - бу миокард қисқарувчанлик қобилиятининг бузилиши (ўткир миокард инфаркти, юрак маромининг бузилишлари, дилятацион ва гипертрофик кардиомиопатия, ўткир клапан етишмовчилиги ва ҳ.к.) натижасида юрак зарб ҳажмининг кескин камайиши ва организмнинг, жумладан, миокард мушакларининг кислород билан тўйинишининг бузилиши оқибатида ривожланган патологик ҳолат хисобланади. Кузатувларга қараганда, кардиоген шок қуйидаги клиник белгилар билан намоён бўлади:

- систолик АҚБ нинг пасайиши (80-90 мм сим. уст);

- пульс босимининг камайиши (20 мм сим. уст);
- периферик перфузиянинг бузилиши (гипоперфузия);
- диурезнинг пасайиши (30 мл/с дан кам)
- МВБ нинг ортиши
- ацидоз.

Кардиоген шокнинг асосий сабаблари миокард инфаркти ҳисобланади. Миокард мушакларининг некрозга учраган қисми қисқариш жараёнида иштирок этмайди, агарда 40% ва ундан кўп соҳа қисқаришда иштирок этмаса, кўпчилик ҳолатларда кардиоген шок ривожланади. Натижада юрак зарб ҳажми камаяди. Бу ўз навбатида қоринчаларда босим ортишига ва қоринчаларнинг кенгайишига олиб келади. Қоринчалар етишмовчилиги артериал қон босимининг пасайишига ва кичик қон айланиш тизими гипертензиясига (ўпка шиши ривожланишига) сабаб бўлади.

Тиббий ёрдам кўрсатишнинг бир нечта босқичи фарқланади.

1. Биринчи ёрдам - ҳар қандай шахс томонидан амалга оширилиши мумкин бўлган ёрдам турлари (масалан, жароҳатни қўлбола воситалар ёрдамида боғлаб қўйиш).

2. Биринчи тиббий ёрдам ёки шифокоргача ёрдам - бошланғич тиббий маълумотга эга бўлган шахс ёрдамида кўрсатиладиган тиббий ёрдам.

3. Биринчи шифокор ёрдами — шифокор томонидан бериладиган тиббий ёрдам.

4. Малакали тиббий ёрдам — шифокор томонидан махсус даво жиҳозлари ва махсус дорилар ёрдамида шифокор томонидан кўрсатиладиган малакали тиббий ёрдам.

5. Ихтисослашган тиббий ёрдам - махсус тиббий жихозлар билан таъминланган махсус килиникада шифокор томонидан кўрсатиладиган тиббий ёрдам.

Электр токи урганда биринчи ёрдам.

Электр токи уриши билан боғлиқ бахтсиз ҳодисаларнинг деярли ярми ўлим билан тугайди.

Шунинг учун, кимнидир электр токи урган бўлса, қандай ёрдам кўрсатилиши кераклигини билиш муҳимдир. Бунинг учун:

▫️Ҳодиса содир бўлган жой сиз учун хавфсиз эканлигига ва жабрланувчи электр токи билан алоқада эмаслигига ишонч ҳосил қилинг.

▫️Агар жабрланувчи ток билан алоқада бўлса ва сиз уни қандай ўчиришни билмасангиз, унга яқинлашманг, дарҳол тез ёрдам хизматини чақиринг!

▫️Агар жой ва жабрланувчи сиз учун хавфли бўлмаса, жабрланувчининг ҳуши ва нафас олишини текширинг. Агар онг ва нафас олиш мавжуд бўлса, унинг куйиш ва йиқилишдан олган жароҳатларини текширинг.

▫️Жабрланувчи ҳушида бўлса ва кўринадиган жароҳатлар бўлмаса ҳам, тез ёрдам чақиринг.

▫️Текшириш пайтида жабрланувчида аниқланган ҳолатга қараб биринчи ёрдам кўрсатинг.

ЮРАК –ЎПКА –МИЯ

РЕАНИМАЦИЯСИНИНГ БОСҚИЧЛАРИ

Реанимация тадбирларини бошлашдан олдин беморни каттик юзага чалканча ёткизиш лозим бўлади.

Ҳамма реанимацион тадбирлар уч босқичга булинади, уларнинг ҳар бири эса уч босқичдан иборат.

I-боскич. ЮЎР нинг асосий тадбирлари.

Организм ҳаётини таҳминлашнинг умумий чора тадбирлари:

А – Airway орen – беморда нафас йуллари утказувчанлигини таьминлаш.

В – Breathe fоr Victim – оғиздан-оғизга, оғиздан бурунга ёки Амбу, КАМА қопчалари ёрдамида суньий нафас бериш, уйқу артерияси уришини аниқлаш. Агар пульсация бор бўлса, то мустақил нафас тиклангунча суньий нафас олдиришни давом эттириш.

С – Circulatiоn blооd – агар артерияларида пульсация аниқланмаса юракни билвосита массаж, имконият борича трахеяни интубация килиш. Реанимацияни спонтан пульс пайдо булгунча давом эттирилади.

II- боскич. Реанимациянинг ихтисослашган усуллари:

D – Drugs –дорилар: керакли дори-дармонларни қилиш ва вена ичига эритмалар қуйиш учун система улаш.

Е – Electrоcardiоgraрhy (ЭКГ) – юрак тўхташи турини (қоринчалар фибрилляцияси, асистолия, идиовентрикуляр ритм) аниқлаш учун кардиомонитор улаш ёки ЭКГ олиш.

F-Difibrillatiоn – (дефибрилляция) – қоринчалар фибрилляциясида дефибрилляция қилинади.

III-боскич. Мия реанимацияси – постреанимацион интенсив терапия.

G – Gauge – (баҳолаш) беморнинг аҳволини баҳолаш, яҳни улим сабабини аниклашга ҳаракат килиш, беморни куткариш ва даволаш имкониятларини баҳолаш (аниклаш).

H – Hyроtermy – (гипотермия) – Мия фаолиятини тикловчи муолажаларни қўллаш: гипотермия (+ 30-32°С).

I - Intensive theraрy – (интенсив терапия) қолган аъзолар фаолиятини тўғрилашга қаратилган интенсив терапия.

Реанимация тадбирларини ўтказиш тартиби сақланиши керак, лекин ҳар доим ҳам бунга эришиб булмайди, бу қаерда (аҳоли йук жой, стационар, стационар техник таҳминоти), ким томондан (тайёрланмаган, тайёргарлик курган тиббиёт ҳодимлари) ёрдам кўрсатилишига боғлиқ.

ҲУШДАН КЕТИШ.

ХКТ-10.R 55

Таърифи. Ҳушдан кетиш қисқа муддат ҳуш йўқотиш ва постурал тонус

бузилиши, юрак-қон томир ва нафас фаолияти бузилиши билан характерла-
нади.

Патогенез.Ҳушдан кетиш –аноксия патогенези ишемик ва асосан пара-

симпатик ёки симпатик таъсирларнинг етишмовчилиги фонида мия қон айла-
нишининг ўткир юзага келадиган етишмовчилиги билан белгиланади.

Таснифи. Патогенезнинг ўзига хослигидан келиб чиққан ҳолда қуйи-

дагиларга ажратилади:
1. Нейроген:
– рефлектор:
а) вазовагал, б) синокаротид, в) ситуацион, г) ортостатик.
– эмоциоген,
– ассоциатив,
– дисциркулятор,
– дезадаптацион.
2. Соматоген:
– кардиоген,
– анемик,
– гипогликемик,
– респиратор.
3. Экстремал:
– гипоксик,
– гиповолемик,
– интоксикацион,
– медикаментоз,
– гипербарик.
4. Кўп омилли синкоплар: бир нечта механизмлар таъсири комбинацияси-
нинг натижаси.

Белгилари. Ҳушдан кетишнинг 3 даври мавжуд.

1-давр бир неча сониядан 1-2 дақиқагача давом этади. Бош айланиши,
кўнгил айнаши, кўз олдининг қоронғулашиши, қулоқ шанғиллаши, кучайиб
борувчи умумий ҳолсизлик ва ҳуш йўқотилиши юзага келади.
2-давр ҳуш йўқотиш, давомийлиги 6-60 сония. АБ пасайиши, кучсиз ла-
бил пульс, баъзан – брадикардия, юзаки нафас, тери қопламларининг рангсизлиги, умумий мушак гипотонияси фонида ҳуш йўқотилиши билан характер-
ланади. Кўзлар ёпиқ, қорачиқлар кенгайган. Чуқур ҳуш йўқотишда бир қанча
клоник ёки тоник-клоник титраш, ихтиёрсиз бовул қилиш мумкин.
3-постсинкопал давр, бир неча сония давом этади: икканчи давр амнезия-
си билан ҳуш, ўзи, жой, вақт ва воқеага ориентация тикланади. Хавотирлик,
ифодаланган умумий ҳолсизлик, тахикардия, нафас тезлашиши билан кечади.

Дифференциал диагноз. Дифференциал ташхислаш анафилаксия, ми-

окард инфаркти, ЎАТЭ, гипогликемия, эпилепсия, жазава, ички қон кетиш,
шунингдек, Моргань-Эдемс-Стокс ҳуружи билан ўтказилади.
❗️Диққат қилинг.
Биринчи навбатда беморни текширганда БМЖни истисно этиш зарур.

Текширув баённомаси.Умумий клиник текширувлар: сўроқ қилиш,

анамнез йиғиш, физикал текширув, неврологик белгилар, МВБ, ЭКГ, қорин
бўшлиғи УТТ.
Қон ва пешобнинг умумий таҳлили.
Биокимёвий таҳлил: билирубин, ферментлар, мочевина, креатинин, оқсил
фракцияси, қондаги қанд, сут кислотаси, кетон таначалари миқдори, коагуло-
грамма, КАҲ, электролитлар.
Қўшимча равишда КТ ёки МСКТ.

Диагноз мезонлари.

Диагноз анамнез, клиник белгилар: тахипноэ, тахикардия, рангсиз ва
нам тери, АБ, МВБ, пешоб ва капилляр тўлиш пасайишига асосланган ҳолда
қўйилади.

Даволаш.
1. Жабрланувчининг ҳаёти учун хавфли бўлган ташқи омиллар: электр

токи, газ, олов ва бошқаларни бартараф этиш.
2. Бемор оёқларини кўтарган ҳолда горизонтал ҳолатда ётқизиш зарур.
3. Эркин нафас олишни таъминлаш: ёқа, делбоғни ечиш.
4. Юзга совуқ сув сепиш, ёноқларга уриб-уриб қўйиш.
5. Қўзғатувчи воситаларни (нашатир спирти, уксус) ҳидлатиш яхши ёрдам
беради.
6. Ҳушдан кетиш чўзилганида танани уқалаш, иссиқ грелка қўйиш; 1 мл
1 % мезатон эритмасини м/о ёкит/о 1 мл 10 % кофеин эритмаси; ифодаланган
брадикардияда т/о 0,5-1 мл 0,1 % атропин сульфат эритмаси тавсия этилади.

Шифохонадан чиқишда тавсиялар. Яшаш жойи бўйича невропатолог,

терапевт назорати.

Ёш болаларда пневмония оғир кечганда ёрдам кўрсатиш.

Шикояти (онасининг сўзидан)

- тана ҳароратини кўтарилиши.
- ҳансираш.
- йўтал.
- безовталик.
- ҳолсизлик.
- эмишининг сустлиги.

Объектив кўрик.

- умумий ахволи оғир.
- бурун-лаб учбурчагида цианоз белгилар.
- бурун қанотларининг нафас олишда иштирок этиши.
- қовурғалар орасидаги қўшимча мушакларни нафас актида қатнашиши.
- аускультацияда иккала ўпкада дағал нафас фонида крепитация эшитилади.

Кўрсатилган ёрдам.

- кислородтерапия.
- дексаметазон 0,3-0,5 мл/кг в/м.
- спазмолитик но-шпа 2,0 (ҳар ойига 0,1 мл дан) + димедрол 1%-1,0 мл (0,5 мл ёшига) в/м.
- салбутамол спрей 2 доза сепиш (бронхообструксияни олдини олиш учун).

Магнит бўрони вақтида нима қилиш керак?

▫️Спиртли ичимликлардан бутунлай воз кечиш;

▫️Ёғли ва аччиқ таомлар истеъмол қилмаслик;
▫️Тинчлантирувчи хусусиятга эга чойлардан ичиш;
▫️Уйқудан олдин тоза ҳавода сайр қилиш;
▫️Ортиқча зўриқтирувчи ишлар ва машғулотлар билан вақтинча шуғулланмаслик;

Сурункали касалликларга чалинганлар эса:

▫️ ўзлари билан шифокорлар томонидан буюрилган дори-дармонларни олиб юришлари;
▫️қон босимини тез-тез назорат қилишлари;
▫️Кўпроқ сув ичиб, шўр таомларни камроқ истеъмол қилганлари маъқул.