Dengiz gidroid poliplari, obeliya koloniyasining tuzilishi

Hazm qilish sistemasi. Qisqichbaqaning og‘zi boshining ostida joylashgan. Oziq og‘iz, qisqa halqum va qizilo‘ngach orqali ikki bo‘lmali oshqozonga o‘tadi (36-rasm). Oziq avval katta oshqozonda maydalangach, keyin kichik oshqozonga tushadi. U yerdan oziq suzilib o‘tgach, ichakka va undan jigar naylariga tushib hazm bo‘ladi. Hazm bo‘lmagan oziq qoldiqlari dum suzgichining o‘rtasida joylashgan anal teshigi orqali chiqariladi.

Qon aylanish va nafas olish sistemalari. Boshko‘krakning orqa tomonida qonni haydab beruvchi oqish yurak joylashgan. Qon aylanish sistemasi ochiq. Qon yurakdan chiqqan tomirlar orqali tana bo‘shlig‘iga o‘tib, to‘qimalarga oziq moddalar va kislorod olib boradi.


Mazvu;Dastlabki halqalalilar sinf vakilarning tuzilish va hayoti tarzi.Exiuralar echiura va sipunculalari sucunla tiplari Priapulildalar Lorisferalari va Kinorinalari
Sipunkulidlari yer yuzida 150 ta turi tarqalagan bo’lib tanasi bosh qismida zich paypaslagichlar joylashigan bilan harakatlanadi.Vakillar gavdasi uzunligi 2mm dan 70 sm gacha boradi.Suv tubida yashovchi dengiz hayovnilaridir.Bir qancha turilari qumida bazi turilari marjon qoyalari kavaklarida mollyuskalarning chig’anoqlariida bo’shagan 1turi yog’ochni parmalab o’yib yashaydi.Gavdasining orqa tomoni yog’onlashib deametr kattalashagan noksimon bo’ladi.Sipunkkulalari ayrim jinsili .Urug’lanish tashqi gametlari suvida qo’shladi.Lichenkasi metamarfozi o’tib rivojlanadi.Pelagostera lechinkasi plankton organizmlari bilan oziqlanib uzoq rivojlanadi.Sipunkkulidalari filogeniza kelmoqda tortishuv muommalari bo’lib qoladi.Ularning lechinkasi rivojlanish hamda yonma –yoni bo’ladi.Shuning uchun ham ayrim sestemasi bularni haliqa chuvalchanglidan kelib chiqan yonma yoni bo’ladi.Shuning uchun ham ayrim sestemalari bularning halqali chuvalanglarning kelib chiqan.
Exuridalari-dengiz va okeanlarning tubida sohil doirasida torib okeaning kata chuqurlikalariga abyssal zonasida qum va baliq yorib hayoti kechiruvchi chuvalchanglaridir Echiura larning 150 ortiq turi malum Bularning tashqi kurnish yuqoriida buladi.Tanasi qopchiqsimon bosh tomonidan uzin xortumicha bori.Tanasida segmentlari saqlanmagan.
Ikklamchi tana-selom bo’shlig’la ummiy ichki bo’shliqni tashkel etadi.
Lechin exiuridalari hamma avlodlari teri qilichalarni oz bulsada mavjudlgi bir necha juft nefridlari ‘Voronkacha larning bo’lish qon aylanish sistemasing tuzlish va xususiyati troxofora lichinkalarni shaklida rivojlanish bularning halqali avlodidan ekanlgidan dalolati beradi.Exiuridalarining 20-30 sm gacha kattalikdagi qopchiqsimon tanasi hamma vaqt deyarli qum yoki balchiqli dengiz tubida maxsusi joyida botgan holda joylashadi.
Halqalilar filogeniyasi va evolyutsiyasi-Exiuridalarning sirtqi va anatomik tuzlishi ko’p jihatdan halqali chuvalchanglariga o’xshaydi.Chunki ular million yillari davomida qum va baliq yorib yashaydi.Layoqatish evolutsiya natijasida kuchli darajada o’zgarib segmentlari tuzlish matameriya xususiyatilari yo’qotgan soddalashgan sinfdir.Halqalari va ularning tuzlish va marfolgik jihatdan boshqalardan farq qiladi.Masakani yoshashi va hayoti kechrish aniq bulish mumkin.
Halqali uchalcahnglarning o’rtasida eng qadimgi birlamchi halqali chivalchanglarning marfolgik xususiyatlar aksi etradi.Polychaet maskuri sinfning avlodlardidan faydo bulgan va hozirgi davrida ham nihoyatda xilma xil rivojlanib kegan ularning dastalabki avlodlari rivojlanshi va paydo bo’lish.Ko’pchlik avlodlarning rivojlanish va ular ummumiy tasniflash mumkin. Yaqinda ganga malum bulgan poleozoy hosli bulgan.Meditsina zulugi bazi sayozroq ko’llari kattoroq havza va botqoqlikda ko’p uchraydi.8-15sm uzunlikga bu chuvalchangi ancha yug’onlashgan ko’kmtir yashil tanasning esa 2-3marta kattaroq buladi.