Depressiya Reja


Ushbu maqolani ham o‘qing


Download 30.05 Kb.
bet6/6
Sana23.04.2023
Hajmi30.05 Kb.
#1388431
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Depressiya – qanday kasallik

Ushbu maqolani ham o‘qing: Ensa nega og‘riydi?

Dorilar bilan davolash jarayonida psixoterapiya muolajalarining o‘tkazilishi bemorning depressiyadan chiqish davrini tezlashtiradi. Psixoterapevtik muolajalar paytida bemor bilan muloqotlar olib boriladi, antidepressantlarni qabul qilish bilan bog‘liq bo‘lgan muammolar yechiladi (chunki, aksariyat bemorlar 1 oydan so‘ng dori ichishni to‘xtatib qo‘yishadi), bemorda yaxshi natijalarga ishonch hosil qilinadi. Ularni erta to‘xtatib qo‘yish yoki asossiz tarzda kam miqdorda berish kutilgan ijobiy natijani bermaydi. Bemor depressiya belgilari tugaguncha doimo vrach nazoratida bo‘lishi zarur. Dorilarni to‘satdan to‘xtatish depressiyaning yana qo‘zg‘ashiga sababchi bo‘ladi.


Depressiyani davolashda antidepressantlar bilan birgalikda, fizioterapiya, nina sanchib va giyohlar bilan davolash ham keng qo‘llaniladi.
Depressiya bilan kasallangan odamning psixologik portreti qanday?
Depressiya bilan kasallangan bemorlarni uzoq yillardan buyon kuzativlarim asosida ularning psixologik portretini yaratishga harakat qildim. Chunki mening yaqin odamlarimda ham depressiya kuzatilgan va men ularni ko‘p yillar mobaynida kuzatib kelganman. Mana ularning psixologik portreti. “Ular dunyoni va atrofda bo‘layotgan voqealarni salbiy tarzda qabul qilishadi, o‘zining hayotda tutgan o‘rnini pessimistik ruhda baholashadi, o‘zini hech kimga keraksizdek his qiladi. Ular doimo xavotirda yashashadi, hech qanday faoliyatga qiziqishmaydi, atrofdagi o‘yin-kulgilar va yaqinlarining taqdiriga mutloq e’tiborsiz bo‘lishadi.
Ular doimo xo‘rsinib yurishadi va o‘zlarini doimo aybdordek his etishadi. Ularni chalg‘itish uchun biror-bir ishga majburlash mumkin, biroq uni hech qanday qiziqish va e’tiborsiz bajarishadi. Hech qanday ish ularning kayfiyati ko‘tarilishiga ijobiy ta’sir qilmaydi. Ular uyqusizlikdan aziyat chekishadi yoki faqat uyqu bosaveradi, yomon tushlar ko‘rib chiqishadi. Bu tushlar turli-tuman bo‘lib, tushida birovlarni bo‘g‘ib o‘ldirib qo‘yadi yoki pichoqlab tashlaydi, olamdan o‘tgan yaqinlari va qonli voqealar tushiga ko‘p kiradi. Bunday tushlar bemorning kayfiyatini yanada tushiradi va ahvolini og‘irlashtiradi. Ular doimo parishonxotir va karaxt bo‘lib yurishadi, o‘z joniga qasd qilishga urinishadi. Ular o‘zlarining tuzalishiga sira ishonishmaydi, davolanishga ham yaqinlarining qistovi bilan kelishadi”.
Depressiyaga ta’rif bera turib, ushbu kasallik uchun xos bo‘lgan yana bir xavfli belgini aytib o‘tish lozim, ya’ni o‘z joniga qasd qilishga intilish. Shuning uchun ham depressiya barcha davlatlarda ijtimoiy muammoga aylangan. Biroq tuzalishga intilish va kuchli iroda ularni bu kasallikdan halos bo‘lishiga katta yordam beradi. Ushbu satrlarni o‘qiyotgan hurmatli bemorlar. Siz albatta tuzalib ketasiz! Irodangizni mustahkam qiling. Axir Siz avval kuchli inson bo‘lgansiz! Ushbu kuch Sizni vaqtincha tark etgan bo‘lsa, u yana yoningizga albatta qaytib keladi. Chunki bu Sizning kuchingiz! Buyuk Depressiya nima edi?
Keystone / Stringer / Hulton arxivi / Getty Images
Biz sabablarni o'rganishdan oldin, avvalo , Buyuk Depressiya deganimiz nimani anglatishini aniqlashimiz kerak.

Buyuk Depressiya global qarama-qarshilik edi. Bu siyosiy qarorlar, shu jumladan Birinchi jahon urushidan keyingi urushni tovonlantirish, konferentsiyaning Evropa tovarlariga tariflarni joriy qilish yoki 1929 yilgi fond bozorini yiqilishiga sabab bo'lgan spekulyatsiya kabi protektsionizm. Butun dunyo bo'ylab ishsizlik, davlat daromadlarining pasayishi va xalqaro savdodagi pasayish kuzatildi. 1933 yilda Buyuk Depressiya balandligida AQSh ishchilarining chorak qismi ko'proq ishsiz edi. Ba'zi mamlakatlarda iqtisodiy ziddiyat tufayli etakchilik o'zgarishi kuzatildi.


Buyuk depressiya qachon yuz berdi?


24-oktabr, 1929-yil "Black Thursday" ning dastlabki Wall Street Crash kunida chop etilgan "Wall St. Panic As Stocks Crash" sarlavhasi ostida Bruklin Daily Eagle gazetasining oldingi sahifasi. Icon Communications / Getty Images Ishtirokchi
Qo'shma Shtatlarda, 1929 yil 29 oktyabrda, Buyuk Britaniyadagi Depressiya, Qora Chorshanba, birja bozori bilan bog'liq. Keyinchalik Herbert Hoover Qo'shma Shtatlar Prezidenti bo'ldi. Depressiya Ikkinchi jahon urushining boshlanishigacha davom etdi, Franklin D. Ruzvelt bilan Gyover prezidentlikdan so'ng.

Mumkin sabab: Birinchi jahon urushi


Qo'shma Shtatlar Birinchi jahon urushiga 1917-yilda kirib keldi va urushdan keyingi davrni tiklash bo'yicha yirik kreditor va moliyachi sifatida paydo bo'ldi. Germaniya ko'plab urushlarni to'lashga, g'oliblar tomonidan siyosiy qarorlar qabul qilishga majbur bo'ldi. Angliya va Frantsiya qayta qurish kerak edi. AQSh banklari pul mablag'larini olishga tayyor emaslar. Biroq, AQSh banklari banklarni o'zlashtira olmaganlaridan keyin, kredit berishni to'xtatibgina qolmay, ularning pullarini qaytarib olishni istashdi. Bu global iqtisodiy inqirozga hissa qo'shgan holda, Jahon Iqtisodiyotidan to'liq tiklanmagan Evropa iqtisodiyotiga bosim o'tkazdi.

Mumkin sabab: Federal zaxira


Lens Nelson / Getty Images
1913 yili Kongress tashkil qilgan Federal zaxira tizimi , qog'oz pul ta'minoti yaratadigan Federal zaxira nizomlarini chiqarish uchun vakolat berilgan mamlakatning markaziy banki. "Fed" bevosita foiz stavkalarini belgilaydi, chunki pul bazisida pulni tijorat banklariga berishadi.

1928 va 1929 yillarda Fed foizlarni "Wall Street" spekulyasiyasini bartaraf etishga harakat qildi, aks holda "qabariq" deb nomlandi. Economist Bred DeLongning aytishicha, Fed-in "haddan tashqari ko'payib ketgan" va tushkunlikka tushib qolgan. Bundan tashqari, Fed qo'llari bilan o'tirdi: "Federal zahira, pulning pasayishini saqlab qolish uchun ochiq bozor operatsiyalaridan foydalanmadi ... [eng] taniqli iqtisodchilar tomonidan tasdiqlangan".


Davlat siyosati darajasida hali "katta muvaffaqiyatsizlikka uchragan" mentalitet yo'q edi.


Mumkin sabab: Qora payshanba (yoki dushanba yoki seshanba)


Payshanba kuni qasabiy qasrning g'aznachilik binosi tashqarisida tashvishlangan odamlar yig'ila boshladi. Keystone / Getty Images
Besh yillik buqa bozor 1929 yil 3 sentyabrda eng yuqori cho'qqiga ko'tarildi. 24 oktyabr payshanba kuni 12,9 mln. Dona aksiya savdoga qo'yildi. 1929 yil 28 oktyabr dushanba kuni panikalangan investorlar qimmatli qog'ozlar sotishga harakat qilishni davom ettirdi; Dow 13 foizli rekord zarar ko'rdi. Seshanba, 29-oktabr 1929, 16,4 million dona aksiyalar sotuvga qo'yilib, payshanba rekordini buzdi; Dow yana 12 foizini yo'qotdi.

To'rt kun davomida jami yo'qotishlar: 30 milliard dollar, federal byudjetning 10 barobari va birinchi jahon urushida AQShning 32 milliard dollardan ortiq mablag'lari. Qashshoqlik oddiy aktsiyalarning qog'oz qiymatining 40 foizini yo'q qildi. Bu fojeaviy zarba bo'lishiga qaramasdan, aksariyat ulamolar Buyuk birja tushishiga sabab bo'lgan birja bozori qulashining o'zi etarli emasligiga ishonishmaydi.Mumkin sabab: himoya qilish


1913 Underwood-Simmons Tariflari past narxlarga ega bo'lgan tajriba edi. 1921 yili Kongress Shoshilinch tarif qonuni bilan eksperimentni yakunladi. 1922-yilda Fordney-McCumber Tarif Aktida 1913-yildan yuqori tariflar oshdi. Shuningdek, u prezidentga chet el va mahalliy ishlab chiqarish xarajatlarini muvozanatlash uchun tariflarni 50% ga o'zgartirishni buyurdi, bu Amerika fermerlariga yordam berishga qaratilgan.
1928-yilda, Hoover, fermerlarni Yevropa raqobatidan himoya qilish uchun mo'ljallangan yuqori tariflar platformasida ishladi. Kongress 1930 yilda Smoot-Hawley Tarif Aktini qabul qildi ; Iqtisodchilar protest kiritgan bo'lsa-da, Hoover loyihani imzoladi. Tariflar nafaqat Buyuk Depressiyaga sabab bo'la olmasligi, balki global himoyani kuchaytirishi mumkin emas; jahon savdosi 1929 yildan 1934 yilgacha 66% ga kamaydi.Mumkin bo'lgan sabab: bank buzilmaydiNyu-Jersidagi kafolat va ishonch shirkatining fevral oyining 1933-yildagi FDIC-dan xabarini chop etdi. 1929 yilda Qo'shma Shtatlarda 25 568 bank mavjud edi; 1933 yilga borib, 14,771 tasi bor edi. Shaxsiy va korporativ jamg'armalar 1929 yildagi 15,3 milliard dollardan 1933 yilgacha 2,3 milliard dollarga tushib ketgan. Bundan kamroq banklar, yanada ko'proq kreditlar, xodimlarga to'lanadigan pulning kamligi, xodimlarni tovarlar sotib olish uchun kamroq pul sarflash.
Download 30.05 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling