Der zerbrochene krug

Buzilgan ko'zalar (nemis: Der zerbrochne Krug , , ba'zan Buzilgan Pitcher ham tarjima qilingan) -bu nemis dramaturgi Heinrich fon Kleist tomonidan yozilgan komediya . 1803 yilda komediya yozish qobiliyatidan shubhalangan Kleist spektaklning dastlabki uchta sahnasini aytib berdi, garchi u 1806 yilgacha yakunlanmagan bo'lsa ham. ^] Ioxann Volfgang fon Gyote birinchi spektaklni Veymarda sahnalashtirdi va u 1808 yil 2-martda namoyish etildi Kleist bir marta shunday deb izoh berdi: "Ichki glaube, dass im Generalbas Dichtkunstni yaxshi ko'rgan Dichtkunst sindirib tashlangan"; "Men o'ylaymanki, baquvvat bass she'riyat san'ati haqidagi eng muhim ma'lumotlarni o'z ichiga oladi". U biron bir tafsilotda aytmagan ma'noda, adabiyot tilning yurak urishi va yurak urishidan kelib chiqadi, chunki " Der zerbrochene Krug" ga musiqa alohida kuch bilan murojaat qilishi mumkin ; Buzilgan ko'zalar. Spektakl o'n uchta sahnadan iborat bo'lib, tanaffussiz ijro etilishini aniq talab qiladi. U ulkan harakatlantiruvchi va hayotiy xususiyatga ega va bu energiya tematik va lingvistik ritmlarga bog'langan. 1811 yilda nashr etilgan. Sudya Odam Atoning o'zi qilgan jinoyati to'g'risida qonunni gapirishi kerak bo'lgan sud jarayoniga sabab bo'lgan. . U adolatsizligi oshkor bo'lishining oldini olish uchun har xil usullardan foydalanadi, ammo oxir oqibat fosh qilinadi. Komediya 17-asr oxirida Utrext yaqinidagi Gollandiyaning Xusum shahridagi sud zalida bo'lib o'tadi. Aslida fitna qishloq sudi sudida bo'lib o'tmoqda. Odam, sudya, u birinchi marta paydo bo'lganida, albatta kiyish uchun eng yomoni; uning boshi kaltaklangan va ko'kargan va sudyaning (o'z qadr-qimmatini biroz tiklashga qodir) parigi topilmadi. Uning mavjud bo'lmagan holati, biz asta-sekin kashf qilganimizdek, sud jarayonida o'rganilgan voqealarga bog'liq emas. Frau Marte, kechqurun bo'lgan eski, qadimiy ko'zani yo'q qilish uchun zarar talab qilmoqda. Uning aybi kim ekaniga shubha yo'q - qizi Momoning sevgilisi Ruprecht. O'sha oqshom u juda katta hayajon bilan tugagan o'sha oqshom uning xonasida u bilan birga edi. Ammo u ayblovni rad etadi; u Momo Havoni ziyorat qilish uchun borganini tan oladi, lekin uning xonasida erkak ovozini eshitib dahshatga tushadi.


U tajovuzkorni ta'qib qildi, u qochib qutulishga muvaffaq bo'ldi, u Ruprextning ko'ziga qum otib, uni (tajovuzkor) kimligini aniqlab bo'lmaydi. Momo Havo o'zaro so'roq qilinganida, ushbu sud xonasi mos joy emasligini aytib, dalillarni berishni rad etadi. Nihoyat, qo'shnisi Frau Brigitte chaqiriladi; u Momo Havo derazasidan chiqib kelayotgan bir odamning guvohi bo'lib, u derazadan tashqaridagi ko'katlar va ko'cha-ko'yda o'rab turgan qoziqdan mahkamni yo'qotdi. Odam Atoning gunohkori bo'lganligi ayon bo'ladi; u Ruprecht chaqirilib, Sharqiy Hindistonga jang qilish uchun yuborilganligi va u, Odam Ato, degan hikoyani o'ylab topgan edi. mumkin edi - Momo Havoning jinsiy xayrixohligi evaziga, chaqirilmaslik uchun Ruprextga kelishib olishlari mumkin. Odam qochishga muvaffaq bo'ladi. Hammasi baxtli yakunlanadi, chunki bitta komediya kutadi. Ammo faqat adolatli. Odamzod hayotning dahshatli timsoli bo'lib, u sinovni o'tkazib yuborishi kerak bo'lgan vaziyatni engishda uning kuchi to'liq namoyon bo'ladi. U yaralarini va tirnalgan joylarini ertalab to'shakdan yiqilganligini aytib tushuntiradi; u yo'qolgan parikni ta'mirlash uchun yuborilganini, u yong'inga uchraganini va mushuk unda mushukchalar tug'dirganini ta'kidlaydi. Sud-tibbiy holat voqealarga nafas olish uchun bosim o'tkazadi va doimiy kashf qilish tahdidi spektaklning syujet yo'naltirilgan keskinligini ta'minlaydi. Ushbu keskinlikni shu kunning o'zida Gerichtsrat (sud maslahatchisi) Valter, qishloq sudlarining ishini nazorat qiladi. Uolterning ishtirokisiz, Odam guvohlarning ko'zlari bilan ko'rishib, bo'sh joydan qochib ketishi mumkinligini his qilish mumkin emas. Odam juda yaxshi nomlangan. Licht deydi:

Altervater Derni shoshilinch ravishda Anbeginn der Dinge yoqish.

Siz narsalarning boshida shu tarzda yiqilgan bo'shashgan bobosiz .

Uning jinoyati, insonning birinchi marta yiqilishi haqidagi qonunni jinsiy istak qo'zg'atadi. Ammo gunoh uning yolg'izligidir; bu asarda uning Momo Havosi benuqson. Ammo gunoh va hukm masalalari hamma vaqt mavjud; Eski Ahdda Odamni Xudo hukm qiladi, Dorfrichter (qishloq sudyasi) Odam Atoni Valterning katta obro'-e'tibori asosidagi sud jarayoni mantig'i bo'yicha hukm qiladi. Ammo Odamda qandaydir dahshatli va dahshatli narsa bor - u o'zining "oyoqlari bilan" Adan bog'ida Iblisni eslatuvchi "Hinketeufel". Biz uning so'nggi ta'rifi - qashshoq peyzaj orqali parik bilan qamchilangan dahshatli bir odam haqida:

Jetzt kommt er auf die Strasse. Seht! Seht! Perücke ihm den Rücken peitscht o'lsa.

Endi u ko'chaga chiqdi. Qarang! Qarang! Qanday qilib parigi orqasini qamrab oladi.

Rixter Adamning komediyasi va qoniqarli kamchiliklari ortida jannat yo'qolishi haqidagi eski va quyuqroq hikoya turibdi. Bundan tashqari, Kleistning pyesasida aytilgan yana bir rivoyat bor - qirol Oedipusning hikoyasi, u Fibesga tushadigan la'natning manbasini - uning o'zi aybdor ekanligini aniqlash uchun. Ruprecht Odam Atoning ko'zlariga qum otganini aytganda, bu aks sado birinchi o'rinda turadi; u suvratli ko'zlarini la'natlaganini eslaydi va ular Momo Havoning unga xiyonat qilganligi to'g'risida (u o'ylaganidek) voqeaning guvohi bo'lmasliklarini xohlardilar:

Ich hätte meine Augen hingegeben, Knippkügelchen, ular xohlagan, zu spielen.

Men ular bilan o'ynashni istagan kichkina to'plarni ko'zlarimga qaratgan bo'lardim.

Tematik nuqtai nazardan, " Der zerbrochene Krug" ; Buzilgan ko'za - bu qo'lda boshqariladigan o'yin. Til ham bu ulkan drayverga hissa qo'shadi. Bir darajada, oyat ajoyib to'plam nutqlarini jonlantiradigan kuchli ritmik ritmni taqdim etadi. Frau Martening 7-sahnadagi sevimli idishini tasvirlashi bunga yaqqol misoldir. Ammo boshqa belgilarda ham xuddi shunday. Bir marta, ular borgan sayin, ularni to'xtata olmaydilar. Ammo ba'zi holatlar mavjudki, oyatlar satrlari qisqa iboralarga bo'linadi va ko'pincha bitta so'zlarni qamrab oladi. Odamning voqea joyidan chiqib ketgan paytini ko'rib chiqing: 

Odam:	Verzeiht, ihr Herren. ( Er läuft weg )	Meni kechiring, janoblar. ( U qochadi )
Momo Havo:	Hier! Auf!	Bu yerda! Yuqoriga!
Ruprecht:	Halt ihn!	Uni to'xtating!
Momo Havo:	Geschwind!	Tezda!
Odam:	Bormi?	Nima?
Ruprecht:	Blits-Hinketeufel!	Portlash - cho'loq shayton!
Momo Havo:	Hast du ihn?	Uni oldingizmi?
Ruprecht:	Gottning Schlag und Vetter! Es ist sein Mantel bloß.	Xudo la'nat va uni portlat! Bu shunchaki uning paltosi.

Tartibsizlik tartibiga bostirib kirish Kleistning oyatida aniq ko'rsatilgan. Uning o'ziga xos his-tuyg'ularini, ehtimol qiyoslash taqqoslash orqali yoritib berish mumkin. Motsartning " Figaroning nikohi " kitobining ikkinchi qismida Musiqiy bayonotdagi harakat va reaktsiyalarning boshqaruvchi ritmi (aria yoki ansambl, keyin arpsixord recitati, aria yoki ansambl va boshqalar), voqealar murakkablashib borishi tufayli personajlar kelib-ketayotganlarida, derazadan sakrab chiqadilar. Bog'da, chunki Figaro shubhali sonlarni tinchlantirish uchun yangi izohlarni ixtiro qildi. Musiqa shunchalik jo'shqin voqealarni takrorlaydiki, tanaffuslarsiz, duet, trio, kvartet, kvintet, kvartet, septet kompozitsion musiqaning yigirma daqiqasida bir-birini ta'qib qiladi. Teatrdagi ta'sir tom ma'noda hayajonli. Va shunga o'xshash narsa Kleistning Der zerbrochene Krugning oldinga yugurishi bilan sodir bo'ladi ; Buzilgan ko'zalar Gollandiyaning Xuisum qishlog'ida sudya Valter qishloq joylaridagi sud tizimini tekshirish va takomillashtirish bo'yicha buyruq bilan chiqadi. Bugun ertalab qishloq qozisi Odam yomon ahvolda, u jarohatlanib, parikdan mahrum bo'ldi. Uolterning rahbarligi ostida u singan ko'zani o'z ichiga olgan jarayonni boshqaradi. Marte Rull xonim, Ruprechtni, uning qizi Momo Havoning kuyovini, Momo Havoning xonasiga kecha tashrifi paytida ko'zani sindirib tashlaganlikda ayblaydi. Ruprechtning ta'kidlashicha, boshqa bir kishi Momo Havo bilan bo'lgan va uni fohisha deb haqorat qilgan. Biroq, Momo Havo voqealar haqida sukut saqlamoqda. Ammo sudya yashiradigan narsasi bor va jarayonni iloji boricha tezroq yakunlashga harakat qilmoqda. Brigitte xonim parik bilan yangi guvoh paydo bo'lganida, Odam endi jinoyatda gumon qilinmoqda. O'zini qishloq sudyasi bo'lishni istagan sud kotibi Licht, Odam Atoni parikning yo'qolishi haqidagi qarama-qarshi hikoyalarini ochib berish bilan ochib beradi. Odam Ato Ruprechtni jinoyatchi sifatida qoralaganida, Momo Havo jim bo'lib, sudyani o'zi aybdor deb ayblaydi. Odam suddan qochadi, Momo Havo Odam Ato Ruprechtni harbiy xizmatdan ozod qilish haqidagi guvohnoma bilan uni shantaj qilganini va tunda unga tashrif buyurganini aytadi. U Ruprecht Sharqiy Hindistonga borishga majbur bo'lishidan qo'rqardi. Uolter armiyaning Osiyoga yuborilishini rad etadi va agar shunday bo'lsa, Ruprechtni harbiy xizmatdan sotib olmoqchi. Odam qishloq sudyasi sifatida to'xtatib qo'yilgan va uning o'rnini bosuvchi sifatida nur ishlatiladi. Buzilgan ko'zalar Veymar klassikasi uslubidagi drama oyatidan foydalangan holda bo'sh oyatda yozilgan. Bo'sh oyatning ma'nosi parodist tarzda namoyish etilganligi, masalan, belgilar ko'pincha la'natlarga, bir-birlarining oldidan gapirishga, noto'g'ri tushunishga va qasddan yolg'on gapirishga va yashirishga moyildir. Veymar klassikasining g'oyasi bema'nilik uchun qabul qilinadi. Tilning yordami bilan faqat chalkashlik haqidagi umumiy taassurotni kuchaytiradigan ko'plab noaniqliklar, noaniqliklar va noaniqliklar mavjud. Din va ayniqsa sud tizimi masxara qilish uchun nishondir.

XULOSA

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, nemis adabyot namoyondasining she’rlari tushunarli va musiqiy ekani bilan o'quvchilarni o'zigj maftun etdi. Yosh shoir she'rlarida og'zaki ijodda bo'lganidek, lirik qahramonning ichki dunyosini uning kechinmalari va tabiatning tasviri orqall ochib beradi. Ammo youvchini hayotini organadaigan bolsak insoni albatta inson qayg’uga botiradi. Yozuvchi qisqa umri davomida koplab adabyot durdonalari bo’lmish koplab asarlarni yaratadi.yuqorida organgan asarimiz orqali shunish mumkinki yozuvchi komediya ortida jmyatda chuqr ildiz otgan muammolarni korsatib qoygan mening fikrimcha bunday asarlarni o’qib organish shart ,chunki odam atrof muhitga bolgan e’tibori kuchayadi.Albatta kitobni tarjima qilib kitobxonga taqdim qilish oson ish emas. Bunda tarjimon oldida ulkan mashaqqat yotadi. Tarjimon yozuvchining his-hayojonlarini kechinmalarini his etishi talab qilinadi. Mustaqillik davri o‘zbek adabiyotida barcha tur va janrlar qatori badiiy tarjima amaliyotida ham o‘sish-o‘zgarishlar yaqqol ko‘zga tashlanmoqda. Ayniqsa, asliyat tilidan tarjima izga tushayotgani quvonarli hol. Bu borada yoshlarning o‘z iqtidorini sinovdan o‘tkazayotgani, Sharq va G‘arb xalqlari adabiyoti namunalarini bevosita ona tilimizga o‘girishga dadil kirishayotgani katta umid uyg‘otadi. Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov “Yuksak ma’naviyat — yengilmas kuch”, kitoblarida aytilgan fikr-mulohazalar, tavsiyalardan kelib chiqsak, bugungi adabiy jarayonda badiiy tarjimaning o‘rni, tarjimashunoslik, tarjima tanqidi sohalaridagi yutuq va kamchiliklarni tahlil, talqin etish, muayyan xulosalar chiqarib olish kun tartibidagi muhim vazifalar sirasidan ekaniga iqror bo‘lamiz.