Desentratsiya

Desentratsiya (lotincha de - prefiksdan olib tashlash, bekor qilish + lotincha centrum - markaz) - fikrlashning o'ziga xos xususiyati, shaxsning ob'ektga turli nuqtai nazarlarni ko'rish qobiliyati. Boshqacha qilib aytganda, odam biror narsa yoki hodisani nafaqat o'z pozitsiyasidan, balki boshqa shaxsning pozitsiyasidan ham ko'rib chiqadi. Bu atama psixologiyaga Jan Piaget tomonidan bolalar tafakkurining rivojlanishini tavsiflash uchun kiritilgan. Desentratsiya fikrlashning egosentrizmini yengish natijasi bo'lib, nihoyat 11-12 yoshda shakllanadi.
1.Maktabgacha yoshdagi bolaning faoliyatining yetakchi turida (ya'ni rolli jamoaviy o'yinda) "kognitiv egosentrizm" ni yengish bilan bog'liq asosiy jarayonlar sodir bo'ladi [1]. Turli xil bolalar o'yinlarida bir roldan ikkinchisiga tez-tez o'tish, shuningdek, bolaning pozitsiyasidan kattalar pozitsiyasiga o'tish bolaning o'z pozitsiyasining mutlaqligi haqidagi g'oyalarini muntazam ravishda "silkitishi" ga olib keladi. narsalar va odamlar dunyosi va turli pozitsiyalarni muvofiqlashtirish uchun sharoit yaratadi, bu esa desentratsiyaning shakllanishiga olib keladi.
Desentratsiyaga misol qilib, bola o'ng qo'lini ko'rsata oladigan va uning qarshisida turgan odamga qarab, o'ng qo'lining qayerdaligini ayta oladigan va boshqa pozitsiyani egallay oladigan vaziyat bo'lishi mumkin. ijtimoiy va geometrik ma'no.
Pragmatizm (yun. pragmatos — ish, harakat) — falsafiy taʼlimot. 19-asrning 70-yillarida AQSH da shakllanib keng rivojlandi, bu mamlakat maʼnaviy hayotiga katta taʼsir koʻrsatdi. Oʻtmish falsafasini hayotdan ajralib qolgan, mavhum, kuzatuvchan xarakterga ega deb bilgan. P. vakillari "falsafani taʼmirlash" dasturini olgʻa surdilar. Ular falsafa borliq va bilishning ilk asoslarini idrok etishdan iborat boʻlib qolmasligi kerak, balki kishilarning oldida koʻndalang boʻlib turadigan, turli hayotiy vaziyat, faoliyat jarayonida ular duch keladigan muammolarni hal qilishi kerak deb hisoblaydilar.
P. amaliyotda insonga nima koʻproq foyda bersa, oʻshanga koʻproq ahamiyat berish zarur degan gʻoyani ilgari suradi. P.ning asosiy gʻoyalari Ch. Pirsnniki boʻlib, qoidalarini U. Jeyms, J. Dyui, F.K. S. Shiller, J.G.Mid ishlab chiqqanlar.^[1] Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan