Diagnostikaning tashqi belgilari, parametrlar va

Boshlang‘ich me’yor (S
b
) – Dastlabki (nominal) qiymat diagnostik 
parametrning miqdoriga, u esa chiniqtirish va ishlatib moslashdan o‘tgan yangi, 
soz transport vositasining tuzilmaviy parametriga mos keladi. Dastlabki qiymat, 
loyihalashda belgilanadi va ishlab chiqarishda ta’minlanadi, ya’ni obyektni 
sozlaydilar yoki ta’mirlaydilar. Boshlang‘ich me’yor texnik hujjatlarda keltiriladi. 
12.6-rasm. Diagnostik parameter me’yorlarining bosib o‘tilgan yo‘l bo‘yicha o‘zgarishi. 
S
b 
– diagnostik parametrning boshlang‘ich me’yori; S
ch 
– diagnostik parametrning 
chegaraviy me’yori; S
i
– diagnostik parametrning joriy vaqtdagi qiymati; S
YQ 
– 
diagnostik parametrning yo‘l qo‘yilgan me’yori4 L
i
, L
YQ
ва L
Ch
– diagnostik parameter 
texnik holati me’yorlariga tegishli masofalar. 
L
i
L
YQ
L
Ch 
L, ming km 
S
Ch 
S
YQ 
S
i
S
b
S 

---

8 
Ekspluatatsiya jarayonida tuzilmaviy parametrlar o‘zgaradi (kattalashadi 
yoki kichiklashadi), bu transport vositasi xususiyatlarining yomonlashuviga olib 
keladi. Masalan, silindr devori va porshen orasidagi tirqishning yeyilish natijasida 
kattalashuvi dvigatel quvvatining pasayishiga va transport vositasi dinamikligining 
yomonlashuviga olib keladi. Tirqishning kattalashuvini “kompressiya” deb 
ataladigan diagnostik parametr yordamida baholash mumkin. 
Tuzilmaviy parametrning o‘zgarishi diagnostikalash obyekti holatining 
(keskin) o‘zgarishiga olib keladigan chegaraviy miqdorgacha yetishi mumkin. 
Masalan, tirsakli val bo‘yinchasi va sirpanish podshipnigi orasidagi tirqishning 
sekin-asta kattalashuvi podshipnikning yemirilishiga olib keladi (tirqishning 
kattalashuvi shovqinning o‘sishi, moy bosimining pasayishi, podshipnik 
haroratining o‘sishi bilan bilvosita tavsiflanadi). Bu buzilish katta salmoqli 
iqtisodiy zarar keltiradi. Kam sarf-xarajatlar bilan sirpanish podshipnigi 
(vkladish)ni almashtirish va val bo‘yinchasi o‘lchamlarini ta’mirlash o‘lchamlariga 
keltirish bilan podshipnik ishdan chiqishining oldini olish mumkin.