105. sirt aktiv va sirt noaktiv moddalar eriganda fazalari ayirib turuvchi sirt yuzalarining tarangligini kamaytiruvchi moddalar sirt faol moddalar deyiladi ularga nosimmetrik tuzilishli qitibga ega xamda qutibsiz moddalar yog’lar yog’ kislotalari oqsillar kiradi eritma sirt tarangligini ortiradigan moddalar nofaol moddalar deyiladi ularga kuchli elektrolit tabiatli anorganik moddalar – kislotalar asoslar tuzlar kiradi
106. traube – dyuklo qoidasi sirt faol moddalarni gidrofob guruxlarini sirt faoligiga tasiri malum konsentratsiyasiga bo’ysunib traube-dyuklo qoidasi bilan ifodalanadi to’yingan karbon kislota va spirtlarning C zanjiri botta CH2 ga ortishi gomologlarning suvli eritmadagi sirt faoligi 3-3.5 marta ortishiga olib keldi formulasi=
107. Ikki suyuqlik chegarasida bo’ladigan adsorbsiya Suyuqlik sirtidagi adsorbsiya
Suyuqliklar sirt yuza energiyasini kamaytirish tomon intiladi.
Toza erituvchilarda bu holat sirt yuzasini kamaytirishga intilish
natijasida erishiladi. Eritmalarda esabu holat erigan modda zarracha-
larining eritmaning sirt yuzasi va umumiy hajmi orasida taqsimlanishi
orqali amalga oshiriladi.
Moddalarning sirt tarangligini kamaytiradigan xususiyati ularning
tarkibida qutblangan yoki oson qutblanadigan (gidrofil — suvni yaxshi
ko‘radigan) hamda qutbsiz (gidrofob - suvdan qo‘rquvchi) guruhlar
borligi bilan belgilanadi. Bir vaqtning o‘zida ham gidrofil, ham
gidrofob guruh saqlovchi moddalar difil molekulalar deyiladi.
SFMning molekulalari asosan eritma sathida yig‘ilib, sirt tarang
ligini kamaytiradi. Bunda difil molekulalar o ‘zining gidrofil guruhi
bilan eritmaga qarab, gidrofob guruhlari bilan esa havoga oriyentatsiya-
langan boiadi.
Suyuqlik sirtida suyuqlikda eritilgan modda zarrachalari adsorb-
siyalanadi. Adsorbsiya eriyotgan modda muhitlar orasida taqsimla-
nishiga ta’sir qiladi, ya’ni Gibss energiyasining minimal qiymatini
ta’minlash asosida amalga oshadi. Natijada modda tabiatidan qat’iy
nazar, eritma yuzasi va ichki muhiti orasida konsentratsiya gradiyenti
(c2 — c] = Ac) paydo boiadi va diffuziya hodisasi kuzatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
