Диктантлар тўплами

Lug`at diktant  

 

1-namuna.  She`rni  o`qing.  Uy-ro`zg`or  buyumlari  nomini  ifodalovchi  otlarni 

topib, ularni alifbo tartibida yozing.  

 

 

Oshxonadagi hangoma 

 

 

 

- Ro`zg`or uchun eng zarur, 

 

 

 

Men bo`laman, - der chelak. 

 

 

 

- Sen emas, men – der mag`rur, 

 

 

 

Turgan yapoloq elak.  

 

 

 

Piyola, choynak, pichoq, 

 

 

 

Go’yo emish o`yinchoq. 

 

 

 

Foyda bermasmish ular, -  

 

 

 

Shunday deb lagan kular. 

 

 

 

Piching otib chovliga, 

 

 

 

Qoshiq qilar masxara, 

 

 

 

- Otvoringlar hovliga,  

 

 

 

Buncha ekan tasqara, 

 

 

 

Buni eshitib kosa, 

 

 

 

O`zin panaga oldi.  

 

 

 

Cho`mich bundoq qarasa,  

 

 

 

Hamma yoq oldi –soldi.  

 

 

 

Shu payt bosiq ovozda,  

 

 

 

- To`xtanglar ! – der samovar,-  

 

 

 

Kerakdirsiz ro`zg`orda, 

 

 

 

Hammangiz  ham barobar. 

 

 

 

Bu so`zdan barcha idish,  

---

19 

 

 

 

 

Hushyor tortib qolishdi.  

 

 

 

Bir-biridan sekin,  

 

 

 

Uzr so`rab qolishdi.  

 

 

 

 

 

 

 

 

(S.Oripova) 

  

2-namuna.  Berilgan  so`zlarni  holat,  payt,  o`rin,  miqdor-daraja  ravishlariga 

ajrating, gaplar tuzing.  

 

Astoydil,  birin-ketin,  bafurja,  qalban,  ertalab,  saharlab,  ataylab,  atayin,  aslo, 

qat`iyan, qishin-yozin, qisman, bexosdan, ichkari, tashqari, olg`a, ko`p, oz.   

 

3-namuna.  Quyidagi  joy  nomlarini  o`z  ma`no  guruhlariga  ko`ra  jadval 

shaklida joylashtiring, so`zlarni lug`at tuzgandek alifbo tartibida keltiring.  

 

Cho`lponota, Amudaryo, Yevropa, Afrika, London, Qashqadaryo, Dashnobod, 

Koson,  Osiyo,  Ellikqal`a,  Shirmonbuloq,  G`ijduvon,  Tomdi,  Samarqand,  Beshkent, 

Qamashi,  Surxondaryo,  Xorazm,  Italiya,  Uzunko`cha,  Uchtepa,  Naymoncha, 

Ispaniya,  Gruziya,  Chorsu,  Jartepa,  Sariosiyo,  Yaponiya,  Xovos,  G`azalkent, 

Mang`it, Xonqa, Shirmonpazlik, Temirchilik, Avstraliya, O`rtasaroy.    

 

   

 

 

 

 

Qit`a 

nomlari 

Davlat 

nomlari 

Shahar 

nomlari 

Qishloq  

nomlari 

Viloyat  

nomlari 

Tuman 

nomlari 

Mahalla 

nomlari 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4-namuna. Matnni o`qing. Ajratilgan so`zlarning ma`nodoshini topib, uni 

ro`yxatini tuzing.  

                                           Chin dugona 

Zumrad uyiga kelsa, oyisi karovatda yotibdi, isitmasi baland. U hayron bo`ldi, 

darrov choy damlab keltirdi. Sharofat opa choydan ichib, ko`rpaga o`ranib yotdi.  

Zumrad  qurt  boqiladigan  uyning  eshik  va  derazalarini  ochdi.  Xonani  biroz 

shamollatdi.  Pechkaga  o`t  qalab,  uyni  isitdi.  Keyin  o`tirib  choy  ichdi.  Shu  payt 

ko`cha  eshikdan  Hanifa  kirib  keldi.  Ular  o`qituvchi  bilan  chorva  fermasiga 

bormoqchi edilar.  

Zumrad  bir  zum  o`ylanib  qoldi...  Hanifa  maktabga  bordi  va  voqeani 

o`qituvchisiga  tushintirdi.  Zumradga  yordamlashmoqchi  ekanligini  aytdi.    U  tezda 

Zumradlarnikiga qaytib keldi.  

 Ikki dugona Sharofat opaga ovqat tayyorlashdi.    

 

 

5-namuna. Mavhum otlarni aniqlang. Yasalishiga diqqat qiling, ular 

ishtirokida gaplar tuzing.  

Ovunch, tinch, xurramlik, ahillik, axmoqlik, yupanch, yaxshilik, yomonlik, 

o‟kinch. 

---

20 

 

Saylanma diktant  

 

 

 

1-namuna. Matndagi sonlarni o`zi bog`langan so`zlar bilan birga ko`chiring va 

qanday so`roqqa javob bo`lishini aniqlang.  

Choy  

Choy  odamlarga  juda  qadimdan  ma`lum.  Kishilar  choyni  dastlab  dori 

o`rnidagina  iste`mol  qilishgan.  Bundan  besh  ming  yil  muqaddam  yozib  qoldirilgan 

qo`lyozmalardan  birida:  «Choy  kishining  ruhini  ko`taradi,  yurakning  ishini 

muloyimlashtiradi, hordiq chiqaradi, tanani tozalaydi va zehnni  ravshanlantiradi» - 

deyilgan.  

Hozirgi  vaqtda  bir  yilda  dunyo  bo`yicha  taxminan  sakkiz  yuz  ming  tonnadan 

bir  million  tonnagacha  choy  yetishtiriladi,  shuning  uchdan  bir  qismi  Hindistonga 

to`g`ri keladi.  

Rossiyaga  dastlab  Mongoliyadan  1638-yilda  dori  sifatida  choy  yuborilgan. 

1833-yili Qrimda, 1846-yili Gruziyada tajriba uchun choy ekilgan…. 

 

 

 

 

 

 

        («Qiziqarli geografiya» dan)