Din niqobidagi tahdidlarga qarshi immunitetni shakllantirish asoslari
Download 0.67 Mb.
|
din niqobi umk 2021
- Bu sahifa navigatsiya:
- Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar
- GLOSSARIY JAMOAT TASHKILOTLARINING VAZIFALARI
? Mavzu bo‘yicha savollar
1. O‘zbekistonda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilgan islohotlar haqida ma’lumot bering? 2. “Jaholatga qarshi ma’rifat” tamoyili haqida ma’lumot bering? Mustaqil ish topshiriqlari: Yoshlar – din niqobidagi mafkuraviy tahdidlarning asosiy ob’yekti TAVSIYA ETILADIGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI: 1.“Diniy ekstremizm va terrorizmga qarshi kurashning ma’naviy-ma’rifiy asoslari / Mualliflar jamoasi. – Toshkent: «Toshkent islom universiteti» nashriyot-matbaa birlashmasi, 2017. 2.Shermuhamedov K., Karimov J., Najmiddinov J., Diniy ekstremizm va terrorizmga qarshi kurashning ma’naviy-ma’rifiy asoslari /O‘quv qo‘llanma. – Toshkent: «Toshkent islom universiteti» nashriyot-matbaa birlashmasi, 2017 3.Hasanboyev O‘. O‘zbekistonda davlat va din munosabatlari: diniy tashkilotlar, oqimlar, mafkuraviy kurashning dolzarb yo‘nalishlari. –Toshkent: “Toshkent islom universiteti” nashriyot-matbaa birlashmasi, 2014. 4.Tulepov A. Islom va aqidaparast oqimlar. To‘ldirilgan nashr. Mas’ul muharrir Shayx Abdulaziz Mansur. – Toshkent: Sharq, 2014.
GLOSSARIY JAMOAT TASHKILOTLARINING VAZIFALARI – fuqaro-larning ijtimoiy ruhiyati (ijtimoiy psixologiyasini) muayyan tizimga solib, ijtimoiy – iqtisodiy manfaatlarini ro’yobga chiqarishni o’z oldiga maqsad qilib qo’yuvchi, xalqning irodasini izchil va tizimli bayon etuvchi, dasturlarni ishlab chiqish va qonun chiqaruvchi organda (Oliy Majlisda) demokratik jamiyat uchun kurash olib borish va h.k.dan iboratdir. IJTIMOIY RIVOJLANISHDA FIKRLAR XILMA-XILLIGI – xato va kamchiliklarni aniqroq ko’rishga, uni o’z vaqtida bartaraf qilishga yordam beradi, adolatni yo’zaga chiqaradi, fikrlarning aqidalashuvidan xalos qiladi. “Fikrlar muvozanati jamiyat muvozanatini saqlaydi”. O’zbekistonda fikrlar xilma-xilligi mavjud. U 5 partiya va ijtimoiy harakatlar ishtirokida amalga oshiriladi. IYMON - arabcha so’z bo’lib, lug’aviy ma’nosi - ishonch demakdir. SHariatda esa janob payg’ambarimiz Muhammad alayhissalom Olloh tarafidan keltirgan barcha xabarlarga til bilan iqror bo’lib, dil bilan tasdiqlashga iymon deyiladi. YA’ni Qur’oni Karim va Hadisi SHariflar orqali Olloh, to’g’risida, jannat, do’zax, qiyomat qabilar haqida berilgan xabarlarga ishonch - iymondir. Ma’naviy-axloqiy fazilat sifatida esa iymon faqat odam-zotgagina xos ruhiy hodisa jumlasiga kiradi. ILOHIY KITOBLAR - muayyan dinda muqaddas va ilohiy hisoblanadigan kitoblar. Diniy ta’limotga ko’ra, Alloh o’tgan payg’ambarlarning ba’zilariga sahifalar, bazilariga esa, kitoblar nozl etgan. 100 sahifa va 4 kitob - 100 sahifadan 10 sahifani Odam (as)ga, 50 sahifani SHis (as)ga, 30 sahifani Idris (as)ga, 10 sahifani Ibrohim (as) ga yuborgan. Muso (as)ga Tavrot, Dovud (as)ga Zabur, Iso (as)ga Injil va Muxammad (as)ga Qur’onni nozil qilgan. Qur’ondan boshqa ilohiy kitob va sahifalar bir yo’la bir daf’ada nozil qilingan, deb hisoblanadi. Qur’on hazrati Jabroil orqali 23 yil mobaynida oyat-oyat, sura-sura shaklida yuborilgan. INSONPARVARLIK - (“inson” – arabcha “parvar” - fors-tojikcha “lik” – o’zbekcha – kishiga g’amxo’rlik, gumanizm ) – odamzodning qadri, uning erkinligi, qobiliyatlari har tomonlama namoyon bo’lishi uchun kurashish, insonning baxt-saodati, teng xuquqliligi, adolatli hayotni ta’min etishga intilish, insoniylikning barcha tamoyillari yo’zaga chiqishiga shart-sharoitlar yaratish ma’nosini anglatadi. Insonparvarlik bu o’zbek xalqi milliy ruhiyatining ajralmas fazilatidir. ISLOM TARAQQIYOT BANKI (ITB) – xalqaro bank. 1974 yil musulmon davlatlari tashqi ishlar vazirlarining kengashida ITB ni to’zish haqida qaror qabo’l qilingan, bank o’z faoliyatini 1975 yilda boshlagan. Qarorgohi Jiddada. ITBni Boshqaruvchilar kengashi va Direktorlar kengashi boshqaradi. Bank prezidenti 5 yil muddatga saylanadi. Maqsadi – Musulmon mamlakatlarining iqtisodiy va ijtimoiy taraqqiyotiga yordam berish. Islomda pulga foyda olish taqiqlangani sababli bankka qo’yilgan mablag’lar uchun foiz olinmaydi va berilmaydi. ISLOM FUNDAMENTALIZMI – Qur’on va hadislarga so’zma-so’z talqin etuvchi, ilk islomga qaytishga qaratilgan aqidalarni targ’ib qiluvchi diniy-konservativ ruhdagi oqim. Islom fundamentalizmi vakillari islomning fundamental (asosiy) tamoyillari jamiyatning taraqqiyot yo’lini belgilab beradi, deb hisoblaydilar va faqat ularga amal qilishga da’vat etadi. Keyingi paytlarda mutaassib musulmonlar “fundamentalistlar” deb atalmoqda. ISLOM – (arabcha-bo’ysunish, itoat etish, o’zini Alloh irodasiga topshirish) – jahonda keng tarqalgan uch din (buddaviylik va xiristianlik bilan bir qatorda) dan biri. Islom diniga e’tiqod qiluvchilar arabcha “muslim” (“islomni qabo’l qilgan”, “itoatli ”, “sadoqatli”; ko’pligi “muslimum”) deb ataladi. “Muslim”, “muslimum” so’zining boshqa xalqlar orasida o’zgacha talaffo’z etish (masalan, forslarda – musalmon, o’zbeklarda - musulmon, qirg’iz va qozoqlarda – musurmon, Uqraina va Rossiyada – basurmon) natijasida bu dinga e’tiqod qiluvchilar turli nom bilan ataladi. Lekin bo’larning ichida hozir musulmon iborasi keng tarqalgan.Jahonda qarib 1,2 mlrd kishi Islomga e’tiqod qilishadi. MAFKURA – (arabcha – fikrlar majmui) ijtimoiy jarayonlar ma’no - mazmunini anglashni va uning boshqarish usulini bilishni da’vo qiladigan, ong va hatti-harakatni yo’naltiradigan ideallar, qadriyatlar maqsadlar, qarashlar yig’indisidir. U ma’lum maqsadni va unga erishish usullarining haqiqiyligiga, amalga oshirish mumkinligiga ishonch tug’diradi. Unda manfaatlari ifodalanadigan kuch va qatlamlarning o’tmishi, bugungi kuni va istiqbollari haqidagi tasavvurlari o’z ifodasini topadi. MAFKURAVIY JARAYONLARNING GLOBALLASHUVI – mafku-raviy kurash umumbashariy miqyos kasb etganini ifodalovchi tushuncha. Insoniyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida ijtimoiy hayotning barcha sohalarini globallashuv jarayoni qamrab oldi. Natijada jamiyat bir butun yaxlit bo’lib, insoniy munosabatlar makon va zamon chegaralarini pisand qilmasdan butun er yo’zidan yagona jarayonga aylandi. MAFKURAVIY IMMUNITET – ma’naviy barkamol, irodasi baquvvat, iymoni butun shaxsni tarbiyalashda, har qanday reaksion, bo’zg’unchi harakterdagi g’oyaviy tashabbuslarga bardosh bera oladigan yoshlarni tarbiyalashda qo’l keladi. Davlat va millatning ma’naviy birligi, ma’naviy sog’lomligini himoya qiluvchi g’oyaviy qalqon vazifasini bajaradi. MAFKURAVIY PLYURALIZM – (lotincha xilma-xillik, rang-baranglik) - bir mamlakat doirasida bir vaqtning o’zida bir-biridan farq qiladigan hatto o’zaro kurashadigan g’oyalar, qarashlar. mafkuralarning majmuini ifodalaovchi tushuncha. Demokratik jamiyatda bunday holat tabiiy, zaruriy bo’lib jamiyatning turli ijtimoiy qatlamlardan, guruhlardan, sinflardan, siyosiy kuchlardan iboratligi in’ikosidir. MAFKURAVIY POLIGON — odamlar va xalqlarning qalbi va ongini egallashga qaratilgan turli g’oyalarning sinov maydoni. MAFKURAVIY PROFILAKTIKA — mafkuraviy parokanda-likning oldini olish, mafkuraviy bo’shliqni tugatish, biror-bir hudud, qatlam, ijtimoiy institutlar tomonidan amalga oshiriladigan g’oyaviy-tarbiyaviy, ma’naviy-mafkuraviy ishlar majmui. MAFKURAVIY SIYOSAT – Muayyan mafkuraviy qarashlarni odamlar ongiga singdirish, ularni ma’lum maqsad atrofida uyushtirish, boshqarish uchun uslub va vositalar, ularni ishlab chiqish, tartibga solish bilan bog’liq faoliyatlar majmui. MILLATLARARO TOTUVLIK – umumbashariy qadriyat bo’lib, turli xil xalqlar birgalikda istiqomat qiladigan mintaqa va davlatlar milliy taraqqiyotini belgilaydi, shu joydagi tinchlik va barqarorlikning kafolati bo’lib xizmat qiladi. G’OYAVIY BO’SHLIQ - deb, eski xo’qmron mafkura halokatga uchrab, u bilan bog’liq tushunchalarning qadrsizlanishi, bugungi hayot, o’tmish va kelajakka dahldor qadriyatlar, tushuncha va tasavvurlarni to’liq anglab etmasligi oqibatida odamlarning qalbi va ongida vujudga keladigan bo’shliqqa aytiladi. Download 0.67 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling