Dinshunoslik 1-kurs

Fan: Dinshunoslik Mavzu: Yahudiylik ta’limoti

Abdusaidova Shoxsanam

Reja:

• Yahudiylik dininig paydo bo‘lishi
• Muqaddas kitoblari
• Mazhablari
• Ibodatlari
• Bayramlari

Yahudiylikning paydo bo`lishi

• Yahudiylik mil. avv.
• 2000-yillar oxirida Falastinda vujudga kelgan.Yahudiy xalqiga nisbatan evrey zamonaviy adabiyotlarda’’yahudiy’’ atamasi qullaniladi.

Payg’ambarlari

• Muso alayhissalomga’’Tavrot’’ Sino tog’ida vahiy qilingan bo`lib
• Ilmiy va amaliy hukmlarni o`zida mujassamlashtirgan.

Muqaddas kitoblari

• Yahudiylikning muqaddas kitobi’’Tanah’’(yozilgan diniy adabiyotlar)
• “Talmud’’(og’zaki diniy adabiyot)

Tavrot ,,To’ra’’

• Tavrot – qonun, shariat,
• Amr, dars kabi ma’nolarini anglatadi.
• Muso alayhissalomga nozil qilingan.Hozirgi matni mil. avv. 1000-400- yillarda yuzaga kelgan hisoblanadi.
• Tavrot besh kitobdan tashkil topgan.

Tavrot qismlari

1-Takvin-ibroniycha Bereshit

2-Chiqish(shemot, exodus)

3-Loviy(bayikra, levitisus)

4-Sonlar (Bamidbar, Numbers)

5-Tasniya (Dvarim, Deuteronomium

Besh kitobdan tashkiltopgan:

Naviim

Naviim payg’ambarlar haqidagi kitob.bu kitob ikkiga bulinadi.’’Ilk payg’ambarlar’’(Naviim rishonim), ‘’Oxirgi payg’ambarlar’’(Naviim ahoranim) deya tasnif qilinadi.

Katuviim

• 1- Mazmurlar
• 2-Sulaymon masalalari
• 3-Nashidalar nashidasi
• 4-Ayyub(Iyov-Job)
• 5-Voiz(kohelet)
• 6-Rut
• 7-Ester
• 8-Eremyaning marsiyalari
• 9-Daniel
• 10-11-Yezdra vanehemya
• 12-13-tarixlar Divre Ayamim

• Kitoblar va yozuvlar kabi ma’nolarini anglatadi.yahudiylarning 3- muqaddas kitobini tashkil etadi. 13 ta kitob joy olgan.

Talmud

• TALMUD (Qad. yah.lameyd- urganish) mil. Avv IV asrda vujudga kelgan.Talmud og’zaki qonun (torah shebe’al peh) deb yurutiladi.

Diniy urf-odat va bayramlari

• Yahudiylar Yahvega sodiq ekanligini isbotlash uchun bir necha rasm rusum larni ijro etadilar.bayramlari orasida eng e’tiborlisi Peysax bayramidir.

Quddus. Yig`I devori.

Yahudiy ruhoniylari – Ravvinlar

Magen david

• Qirol DOVUDNING MUHRI SIFATIDA QABUL QILINGAN IKKI UCHBURCHAKDAN IBORAT’’Magen David ‘’ deb nomlanuvchiolti burchakli bir yulduz qabul qilingan.

Ibodatlari

• Ibodatlari
• Yahudiylar ibodatlarini ‘’sinagoga’’lardaamalga oshirganlar.Sinagoga Quddusdagi ibodatxonaning vayron qilinishidan keyin yahudiylarning ibodat qilidigan uylariga nisbatan shunday nomlangan.Sinagogalarda yahudiylarningramzi bulgan 7-shoxoli shamdon bulgan

Ibodatlari

• Yahudiylar Yahvega sodiqligini ifodalash uchun bir necha bayramlarni nishonlashadi.yillik bayramlari orasida eng e’tiborlisi ‘’Peysax’’ bayramidir.

Mazhablari

• Yahudiylik mazhablari uch alohida guruhga bulinadi.mil avv IIasrda klassik mazhablar
• Urta asr mazhablari
• Zamonaviy davr mazhablari

Klassik mazhablar

• Xristianlikdan oldingi
• Farisiylar
• Saduqiylar
• Essaniylar
• Zealotlar

O’rta va zamonaviy mazhablar

• O’rta asr mazhablari
• Rabboniy yahudiylik
• Qaroiylik
• Issaviyya
• Yudganiyava Shazkaniya

• Zamonaviy mazhablar
• Ortodoks
• Reformist
• Muhofazakor
• Qayta tuzilishga ega
• Somiriylar

ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT