Dinshunoslik asoslari faniga kirish. Reja - Dinshunoslik asoslari fanini ukitishdan kuzda tutilgan maksadlar va bu soxada erishilgan yutuklar.
- Dinning jamiyatdagi funktsiyalari. Din ijtimoiy xodisa sifatida.
- Dinning paydo bulish msalasi. Dinlar tasnifi.
Dinshunoslik asoslari fanini ukitishdan kuzda tutilgan maksadlar va bu soxada erishilgan yutuklar. - 1991 yil 31 sentyabr` Uzbekiston mustakilligi kuni deb e`lon kilingandan sung uning 1992 yil 8 dekabr`da kabul kilingan Konstitutsiyasida vijdon erkinligi konun sifatida kafolatlangan. Ushbu asosiy konunning 31 moddasida bunday deb ezilgan: “Xamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanadi. Xer bir inson xoxlagan dinga e`tikod kilish eki xech kaysi dinga e`tikod kilmaslik xukukiga ega. Diniy karashlarni majburan singdirishga yul kuyilmaydi”.
Dinning jamiyatdagi funktsiyalari. Din ijtimoiy xodisa sifatida - Mustakillik izoxli lugatida dinga kuyidagicha ta`rif berilgan: din ijtimoiy xaetni, vokelikni, uning xodisalarini uziga xos tarzda in`ikos ettiruvchi ijtimoiy ong shakllaridan biri. Ibtidoiy dinlar usha davr odamlarining tabiat kuchlari oldidagi ojizliklari, bularning sirlarini anik bilmasliklari, turli uydirmalarga ishonganliklarining okibati sifatida yuzaga keldi. Demak din ibtidoiy jamoa tuzimi davrida vujudga kelgan va usha davrda muayyan odamlarning dunekarashini aks ettirgan.
Dinning paydo bulish masalasi. Dinlar tasnifi. - Dinshunoslik murakkab, sintetik, ya`ni kurama fan soxasidir. Dinni turli jixatlardan xar xil fanlar urganadi. Masalan, dinlar tarixiy – ibtidoiy jamiyatdan xozirgi davrlargacha utgan dinlar evolyutsiyasini urgatadi; din psixologiyasi – dinni inson psixik faoliyati bilan boglik xolda urgatadi; din sotsiologiyasi – dinga ijtimoiy xodisa sifatida endashishni, uning ijtimoiy funktsiyasini urgatadi: din antropologiyasi – aloxida olingan shaxs madaniyati tizimida din kanday rol uynashini urgatadi; din urgatadi; din falsafasi – dinni turli goya, karash, ta`limotlar tizimi sifatida urgatuvchi falsafadir; diniy axlok – umuminson axloki xazinasidan din tanlab terib olgan, ularga tus bergan xulk-odob, ugit pand- nasixat, da`vat, cheklash, koralash, ma`kullash, ta`kiklash, ragbatlantirishni urgatadi, diniy estetika eki san`at- dinni tasvirlash, tasvirlash, tarkatish, dindorlarni jalb etish.
- Dinshunoslikning eng yirik, muxim soxalaridan biri islomshunoslik, xurfikrlilikdir.
- Xulosa shuki, «Dinshunoslik asoslari» ijtimoiy, gnoseologik, dunekarashlik, tarbiyaviy funktsiyalarini bajaradi. U XIX asr urtalarida evropada paydo bulib, butun dunega, XIX asrda jumladan Uzbekistonga XX asrning 30 yillarida tarkalgan. Bu erda oldin islomshunoslik bor edi, xolos.
- Dinni turli jixatlardan xar xil fanlar urganadi, urgatadi. Bular katoriga dinlar tarixi, din psixologiyasi, din sotsiologiyasi, din antropologiyasi, din falsafasi, diniy axlok, diniy san`at va x. Urganadi. Bu predmet, kursni urganish goyat muxim nazariy va amaliy axamiyatga egadir.
- 1-dan u udinga ob`ektiv, ya`ni xolisona, ilmiy, okilona baxo berishni urgatadi, uni idealizatsiya kilmasdan, ya`ni kuklarga kutarib, xaddan oshirib yubormosdan va erga urmasdan baxo berishni urgatadi
Utilgan mavzu buyicha savollar - Dinshunoslik fanining asosiy maksadi nimalardan iborat?
- Dinni urganishda kanday endashuv turlarini bilasiz?
- Dinlar nimalar asosida tasnif kilinadi?
Foydalanilgan adabietlar - 1. Juraev U, Saidjanov Y. Dune dinlari tarixi. T., 1998
- 2. Men` A. Istoriya religii. M., 1995.
- 3. Mifы narodov mira. V 2-x tomax. M., 1993
- 4. Vasil`ev A.S. Istoriya religii Vostoka. M., 1997
- 5. Dinshunoslik. Ma`ruzalar matni. T., 2000.
- 6.Dinshunoslik asoslari. Professor A.Abdusamedov taxriri ostidla. T., 1985 y.
Do'stlaringiz bilan baham: |
