Diodlarni yaratish va rivojlantirish tarixi. Diodlarning rivojlanishi XIX asrning uchinchi

Diodlarni yaratish va rivojlantirish tarixi. Diodlarning rivojlanishi XIX asrning uchinchi choragida bir vaqtning o'zida ikki yo'nalishda boshlandi: 1873 - yilda ingliz olimi Frederik Guthrie, 1874 - yilda nemis olimi Karl Ferdinand Braun kristalli (qattiq hol) diodlarning ishlash tamoyilini kashf etdi. Termik diodning ishlash tamoyillari Tomas Edison tomonidan 13-fevral 1880-yilda qayta ochilgan va keyin 1883-yilda patentlangan (AQSh patent № 307031). Biroq, Edison asarlarida yanada rivojlanish g'oyasi qabul qilinmadi. 1899-yilda nemis olimi Karl Ferdinand Braun kristalli rektifikatorni patentladi. Jedish Chandra Bous radio aniqlash uchun qo'llaniladigan qurilmaga yanada Braun ochilishini rivojlangan. 1900-yil haqida godagrinlif Picard kristalli dioddan birinchi radio qabul qiluvchini yaratdi. Birinchi termik diod Angliyada jon Ambrose Fleming (Marconi ilmiy maslahatchisi va Edisonning sobiq
xodimi) tomonidan 1904-yil 16-noyabrda (AQSh patent № 803684, 1905-yil noyabr) patentlangan. 20-noyabr 1906-yil, Picard silikon kristalli detektorni patentladi (AQSh patent № 836531). XIX asrning oxirida ushbu turdagi qurilmalar rektifikatorlar nomi bilan tanilgan va faqat 1919-yilda Uilyam Genri Ikls yunoncha "di" ildizlaridan tashkil topgan "diod" so'zini — ikki va "odos" — yo'l. 1930-yilda birinchi mahalliy yarimo'tkazgich diodlarini ishlab chiqishda asosiy rol sovet fizikasi B. M. Vul tomonidan ijro etildi.
Diod - (yunoncha di... ikki martalikni bildiruvchi old qo’shimcha va еlektrod) – bir tomonlama еlektr o’tkazuvchanlik xossasiga еga bo’lgan ikki еlektrodi asbob. Еlektrvakuumli, yarim o’tkazgichli diod, gazotron xillari bor. Radiotexnika, еlektronika, еnetgetika va texnikaning boshqa sohalarida asosan, o’zgaruvchan tokni to’g’rilash, detektrlash, chastotani qayta o’zgartirish, еlektr zanjirlarni almashlab ulashda ishlatiladi.
Diod - elektr tokini bir tomonlama o'tkazish xususiyatiga ega bo'lgan elektron asbobdir. Diodlar ikki xil: vakuumli (shisha ballonga joylashtirilgan ikki elektrodli elektron lampa) va yarim o'tkazgichli (asosi - germaniy va kremniy kristallari) bo'ladi. Diod quyidagicha tuzilishga ega (rasm): germaniy monokristalidan yasalgan plastinka (a) dan iborat bo'lib, uning bir tomoniga bir tomchi indiy (b) ayvandlangan. Bir-biridan chegara bilan ajralib turadigan elektron (n) va teshikli (p) o'tkazuvchanlikka ega bo'lgan ikkita soha hosil qilingan. Bu soha elektr tokini bir tomonlama o'tkazish xususiyatiga ega. Germaniy plastinkasi
metall korpus (g) asosiga qalay (q) bilan kavsharlangan va u manfiy qutb hisoblanadi. Ikkinchi kontakt (d) indiy tomchisiga ulangan va u musbat + qutb hisoblanadi. U shisha (f) izolator orqali korpusdan izolatsiyalangan.

Quyida yarim o'tkazgichli diodni tavsiflovchi eng muhim parametrlarni (muhit temperaturasi 20°C bo'lgan hoi uchun) keltiramiz: teskari kuchlanishning eng katta qiymati 400 V; eng katta teskari kuchlanishda teskari tok (o'rtacha qiymati) 0,3 mA; eng katta to'g'rilangan tok (to'g'ri tokning o'rtacha qiymati) 300 mA; eng katta to'g'ri tokda diodda kuchlanishning tushishi 0,5 V. Diod deb odatda bir yoki bir necha elektr o‘tishlar va tashqi zanjirga ulanish uchun ikkita chiqishga ega bo‘lgan elektr o‘zgartirgich asbobga aytiladi. Yarim o‘tkazgichli diodlar ma’lumotnomalarda radioelektron apparaturalarda qo‘llanilish sohalari yoki vazifasiga ko‘ra sinflanadilar. To‘g‘rilovchi diodlar kuchlanish manbai o‘zgaruvchan kuchlanishini o‘zgarmasga o‘girishda qo‘llaniladi. To‘g‘rilovchi diodlarning asosiy xossasi– bir tomonlama o‘tkazuvchanlik bo‘lib, uning mavjudligi to‘g‘rilash effekti bilan aniqlanadi. To‘g‘rilovchi diodlarning ishlatilish chastota diapazoni juda keng. Shu sababli
ular ishchi chastota diapazoni bo‘yicha sinflanadilar.