Диссертация илмий раҳбар: т ф. н., доцент Э. Х. Нурматов тошкент- 2013

2-боб бўйича хулоса. 
1. 
Мамлакатимиз ер ресурсларидан оқилона, экологик жиҳатдан хавфсиз 
фойдаланиш - ҳар бир фуқаронинг, корхонанинг ва бутун жамиятнинг 

---

48 
конституциявий бурчи ҳисобланади. Қонун ердан ва ер ости 
бойликларидан, сув ресурсларидан, ўсимлик ва ҳайвонот дунѐсидан 
оқилона фойдаланиш ва уни мухофаза қилиш, сувнинг ва ҳавонинг 
тозалиги ва уларни сақлаш, табиий бойликларнинг тикланишини 
таъминлаш бўйича барча зарур чораларни амалга оширишни талаб этади. 
2. 
Ер табиий муҳитнинг бирламчи ўзгармас омиллари жумласига 
киради, сув кенгликлари, ер ости бойликлари, ўсимлик, ҳайвонот дунѐлари 
эса ўзларининг жойлашишлари бўйича ҳаракатланувчанлик характерига 
эга. Ўсимлик қопламасининг йўқолиб кетиши ѐки кескин ўзгариши, 
ҳайвонларнинг ҳозирги сахро ҳудудларидаги ва абадий музликлар 
минтақаларидаги миграцияси ва ҳалокати тўғрисидаги кўплаб далиллар 
маълум. Минерал хом-ашѐ ва ѐнилғига бой бўлган конларнинг заҳиралари 
камаяди, сув ресурсларининг қайта тақсимланиши юз беради. 
3. 
Ердан оқилона фойдаланишни, минтақавий табиий тизимларни 
ривожлантиришга комплекс ѐндашишда унинг ишончли муҳофазасини 
таъминлашдан ажратиб бўлмайди. Ерни ҳимоялаш тадбирларининг 
мазмуни ерга хўжалик таъсирининг кучайишига мос келиши, тупроқлар 
унумдорлигининг тўхтовсиз ошишига ѐрдам бериши керак. 
4. 
Бизнинг давлатимизда узоқ вақтларгача ердан текин фойдаланиш 
тамойили амалда бўлди, етиштирилган маҳсулотнинг асосий қисми эса 
давлат томонидан тасарруф этилди. 
5. 
Мустакиллик 
шароитида 
ер 
ресурсларидан 
окилона 
фойдаланишнинг хукукий, конуний таъминланиши зарур ва мухимдир. 
Бирок ердан фойдаланишни рационализациялаштиришнинг халкилувчи 
воситаси эмас. Бу ерда асосий услуб ижтимоий - иктисодий муаммоларни 
ечишга хукукий ва иктисодий ендашувлар бирламчилиги сифатида 
иктисодий услуб булиши керак. Ердан окилона фойдаланишни иктисодий
рагбатлантиришнинг икки ягона максадли вазифаларини таѐминлашдан 
иборат.

---

49