Dog'' bosqichidagi karies. Klinikasi, tashxislash va qiyosiy tashxislash

Dog'' bosqichidagi karies. Klinikasi, tashxislash va qiyosiy tashxislash.

• 
  Dog'li kariesni kurinishi quyidagicha: emal yuzasida bursimon rangdagi dog' paydo bo'ladi
  

Dog' yaltirok, sillik, atrofdagi sog' emaldan bursimon rangi bilan ajralib turadi. Karies Dog'ida struktura uzgarishlar bulibgina kolmay, balki mineral tuzlarni, ayniksa kalьtsiy, fosfor, ftorlarni mikdori kamayadi. Elektron mikroskopda kurganda emalda demineralizatsiya jarayoni kechishi tufayli kristallar kichiklashadi, natijada kristallararo bushligi kattalashadi va amorf modda bilan tuladi. sog'lom emalda bu bushliklarni umimiy xajmi 0,2% ni tashkil kiladi, kariesda esa yuza kismida 0,8%, markaz kismida esa 16% tashkil kiladi. Shuning uchun emalь radiaktiv va boshka moddalar uchun dentindagi uzgarishlar quyidagicha bo'ladi. Karies kovagicha yakin joylashgan dentinni nur sindirish kobiliyati uzgaradi. Bu tinik dentin deb aytiladi. Tinik dentinni xosil bulishida dentin kanalchalarini gipermineralizatsiyasi yoki kalьtsiy va fosforlar bilan tuyinishi xisoblanadi.

• 
  Dog' yaltirok, sillik, atrofdagi sog' emaldan bursimon rangi bilan ajralib turadi. Karies Dog'ida struktura uzgarishlar bulibgina kolmay, balki mineral tuzlarni, ayniksa kalьtsiy, fosfor, ftorlarni mikdori kamayadi. Elektron mikroskopda kurganda emalda demineralizatsiya jarayoni kechishi tufayli kristallar kichiklashadi, natijada kristallararo bushligi kattalashadi va amorf modda bilan tuladi. sog'lom emalda bu bushliklarni umimiy xajmi 0,2% ni tashkil kiladi, kariesda esa yuza kismida 0,8%, markaz kismida esa 16% tashkil kiladi. Shuning uchun emalь radiaktiv va boshka moddalar uchun dentindagi uzgarishlar quyidagicha bo'ladi. Karies kovagicha yakin joylashgan dentinni nur sindirish kobiliyati uzgaradi. Bu tinik dentin deb aytiladi. Tinik dentinni xosil bulishida dentin kanalchalarini gipermineralizatsiyasi yoki kalьtsiy va fosforlar bilan tuyinishi xisoblanadi.
  

Chukur kismida zararlanmagan jixatidan quyidagi zonalar aniqlanadi:

• 
  I. zona:
  
• 
  Chirigan va demineralizatsiiya zonasida yumshagan dentin, kengaygan dentin kanalchalari, mikroblar kup mikdorda kuzatiladi. Kupincha bu protsess emalь – dentin chegarasiga yetib boradi. Shuning uchun emalь arrasimon kirrali bo'ladi.
  
• 
  II. zona:
  
• 
  Tinik va sog'lom dentin zonasida protsess avj olgan sari tinik dentin sekin – asta buziladi, sog'lom dentin kavati kamaya boradi.
  

III. zona:

• 
  III. zona:
  
• 
  Urinbosar dentin va pulьpadagi uzgarishlar zonasi. Bu zonada urinbosar dentin birlamchi dentindan dentin kanalchalarini notugri joylanishi yoki butunlay yukligi bilan farklanadi. Shuning uchun ba’zi mualliflar irregulyar dentin xam deb atashadi. Uzgarishlar pulьpada xam bo'ladi. Аsosan odontoblastlar qavatida o'zgarish ko'proq kuzatiladi: odontoblastlar miqdori kamayadi, degenerativ uzgarishlar aniqlanadi. Karies zararlanishdagi zonalarni qanchalik kup uzgarishi protsessini tez yoki uzok kechishiga boglik bo'ladi. Masalan tez kechayotgan kariesda urinbosar dentin kam bo'ladi, sekin kechayotgan kariesda kuprok bo'ladi.
  

Chuqur kariesda xam yuqoridagi zonalar bo'ladi. Lekin tishni kattik to'qimasi kuprok buzilishi natijasida tinik dentin va uzgarmagan dentin zonasi bulmasligi mumkin, balki urinbosar dentin kuzatiladi. Chuqur kariesda pulpa tekshirilganda unda juda kup uzgarish bo'ladi. Tomirlar zararlanadi va nerv tomirlarda degenerativ uzgarishlar bulib ukli silindr chirishi mumkin.

• 
  Chuqur kariesda xam yuqoridagi zonalar bo'ladi. Lekin tishni kattik to'qimasi kuprok buzilishi natijasida tinik dentin va uzgarmagan dentin zonasi bulmasligi mumkin, balki urinbosar dentin kuzatiladi. Chuqur kariesda pulpa tekshirilganda unda juda kup uzgarish bo'ladi. Tomirlar zararlanadi va nerv tomirlarda degenerativ uzgarishlar bulib ukli silindr chirishi mumkin.
  

• 
  Kariesni klinik kechishi buyicha ikki etap ajratiladi: Birinchi – emalьni rangini uzgarishi bilan xarakterlanadi, Ikkinchisi – to'qimada nukson xosil bo'ladi (karioz kavak). Ikkinichsi etap adabiyotida keng tarkalgan, lekin uni patalogoanatomik jarayonini asosini bilish uchun boshlangich uzgarishlarni urganish kerak. to'qimalarni morfologik uzgarishlarini baxolashda kup mikdorda xar xil usullar mavjud. Dog'' bosqichidagi kariesni urganish usullaridan eng yaxshisi polyarizatsion mikroskopiya, bunda 50-60 mkm kalinlikda tishni shlifini tekshiradi. Polyarizatsion mikroskopiyada ok Dog' bosqichida emalьni uchburchak shakldagi shikastlanishi uchogini va asosi emalьni tashki yuzasiga karagan bulganligini kurish mumkin. Shikastlanish uchogidagi uzgarishni xarakteri Dog'ni ulchamiga boglik bo'ladi. Аgar 1 mm2 dan yuqori bulmagan soxa shikastlansa, tish shlifida shaffofva korongilik zonalar aniqlanadi
  

• 
  . Karies Dog'ini ulchami kattalashganda 3 ta zona ajratiladi – shikastlanish tanasi, tuk va shaffof zona bo'ladi. Emalьda dentinemalь chegarasi va dentinda uzgarish bulmaydi. Lekin shikastlanish uchogini tashki kavatida kuchsiz uzgarish aniqlanadi.
  

• 
  Shunday kilib uzgarmagan emalni chegaralangan soxada yuza osti uzgarish yanada yaxshirok kurinadi. Shu emaldagi uzgarishi xarakteri ya’ni u polyarizatsion chirokga fiksatsiyalangan bulib, mikro bushlig kupayish bilan xarakterlanadi. Normada emal 1 % gacha mikrobushlik saklaydi, ok Dog' bosqichdagi kariesda mikrobushlik protsenti oshadi: shikastlanish uchogni tashki kavatida – 3-5 % gacha, shikastlanishi tanasida 20 % gacha.