Dolzarb masalalari

 
H.U. Usmonov (1916–1994). O‘zFA akademigi, kimyo fanlari doktori, professor. 
O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan va texnika arbobi. Beruniy nomidagi 
O‘zbekiston Davlat mukofoti laureati.
1951-yilda Respublikada polimer moddalar laboratoriyasini tashkil etgan. Uning 
rahbarligida paxta sellulozasi olishning jahon standarti talablariga javob beradigan 
bir qancha texnologik tizimlari ishlab chiqilgan olim hisoblanadi 
 
A.A. Abduvahobov (1941). O‘zFA akademigi, kimyo fanlari doktori, professor.
400 dan ortiq ilmiy maqolalar, 20 dan ortiq ixtiro va 5 ta monografiyalar muallifi.
Ilmiy ishlari element organik birikmalar kimyosi, nozik organik sintez muammolari, 
quyi molekulyar bioregulatorlar ta’siri mexanizmining kimyoviy mohiyatini 
aniqlash, fazoviy kimyo sohalariga mansub bo‘lib, feromonlar sintez usullarini 
ishlab chiqib, qishloq xo‘ja ligiga joriy etgan olim. 
Obid Sodiqovich Sodiqov- o’zbek fanini dunyoga tanitgan kimyogar olim.
-O. Sodiqov bioorganik kimyo sohasida respublikamizda shonli maktab yaratgan 
olim. Sodiqov g’o’za va paxta chiqindilarini kompleks o’rganishga katta ahamiyat 
beradi. U g’o’zapoya barglaridan oziq-ovqat kislotalari va biologik stimulyatorlar 
olish mumkinligini isbotladi. Natijada paxta zavodlarining chiqindilaridan 
chorvachilik uchun oqsil-vitaminli qo’shimcha ozuqa mahsulotlari ishlab chiqarila 
boshlandi. 

---

O. Sodiqov rahbarligida itakon kislotasi olishning arzon yo’li ishlab hiqilishi 
sun’iy sherst olish sanoatini rivojlantirishga ulkan hissa bo’lib qo’shildi.
O. Sodiqovning 600 ga yaqin ilmiy ishlari e’lon qilingan,“Organik kimyo kursi” 
darsligini muallifi. 34 yoshida O’zbekiston Fanlar Akademiyasining akademigi qilib 
saylangan. O.S.Sodiqov rahbarligida 1954- yili O’zbekiston Fanlar Akademiyasida 
g’o’za kimyosi laboratoriyasiga asos slogan. 1958- yili Toshkent Davlat 
universitetida tabiiy birikmalar kimyosi laboratoriyasi ochildi. Bu laboratoriyalarda 
olim boshchiligida xinolizidin alkoloidlari sohasida katta ilmiy muammolar hal 
etildi 
O.S.Sodiqov bizga ma’lumki, ayrim o’simliklarda uchraydigan asosiy 
xossasiga ega bo’lgan azot saqlovchi birikmalar, ya’ni alkoloidlarni olish 
texnologiyasi bilan shug’ullangan. Alkoloidlarni o’simliklardan tuz va asoslar 
holida ekstraksiyalar yo’li bilan ajratib olganlar. Bunda alkoloidlarni tuzlari suvda 
va spirtda eritib boshqa organik erituvchilarda erimasligini alkoloidlarni o’zi esa 
suvda yomon erib organik erituvchilarda yaxshi erishidan foydalanganlar.
Tuzlar holida ekstraksiyalashda erituvchi sifatida eritilgan xlorid va sulfat 
kislotalar qo’shimcha moddalarni ajratib olish uchun har xil usullardan, masalan, 
kislotali ekstraksiyada ohak yoki ammiakni suvli eritmasini qo’shib cho’kmaga 
tushirib, bunda alkoloidlar spirt, benzol, efir yoki xloroform bilan olingan