Don va donni qayta ishlash jarayonlarining ilmiy asoslari Reja

A = A_u + A_s
Bu yerda: A_u - parchalanadigan jismning egiluvchan va plastik defor­matsiyasiga sarf bo’lgan energiya;


A_s - yangi yuzani hosil qilish uchun sarf bo’lgan energiya.
SHunday qilib maydalash jarayonining vazifasi ancha yirik zarrachalarni parchalash natijasida yangi yuzalarni olish, bunda fakat A_s energiya sarfini hisoblash foydali. Bu maydalash jarayonining foydali ish koeffitsiyentini shartli baholash imkonini beradi:
Rebender P.A. maydalashning umumlashgan qonunini quyidagicha yozishni taklif kiritdi.
Bu yerda: A₀ - deformatsiya jarayoniga va maydalovchi mashina ishchi organlarining yemirilishiga sarf bo’ladigan energiya sarfi;


mu - maydalanadigan material zarrachalarini deformatsiya tsiklining soni;
σ_r-maydalanadigan materialni parchalovchi kuchlanish;
V- parchalanadigan materialning hajmi;
E-materialning egiluvchanlik moduli;
ω - materialdan 1 sm² yangi yuza hosil bo’lishiga sarflangan energiya;
S=Sk-Sn-qayta hosil bo’lgan yuza kattaligi;
= (Sk/Sn) =iⁿ- o’lchamsiz ko’paytiruvchi, mashina konstruktsiyasidan bog’liq holda yangi yuzani hosil qilish jarayonini tavsiflaydi. Bu ifoda n maydalanish shartiga bog’liq ko’rsatkich (zarracha qanchalik mayda maydalansa, u holda n > 0 bo’ladi) .
Maydalash jarayonining energiya sarfini kamaytirish uchun quyidagilarni bajarish kerak:
- maydalash mashinalarining ishchi organlarini (qattiqligini oshirish) tayyorlashda qo’llanadigan materiallarning egiluvchanlik deformatsiyasini kamaytirish , ularni yeyilishiga chidamliligini oshirish;
- parchalanadigan mahsulot zarrachalarining deformatsiya tsiklini kamaytirish (m_y);
- maydalanadigan mahsulotni parchalovchi kuchlanishini kamaytirish (G_p), bunga gidrotermik ishlov berishni ratsional rejimlarini qo’llash natijasida erishish mumkin, ya’ni donlarning mustahkamligini oldindan kamaytirish (maydalashgacha);
- tayyor mahsulotlarning (un, yormachalar, omuxta yemlar) belgilangan fraktsiyali tarkibini olish va zarrachalarni keragidan ortiq darajada mayda bo’lishiga yo’l qo’ymaslik kerak, bu S va  ni ko’payishiga olib keladi, bunga qo’shimcha energiya miqdori sarf bo’ladi.
olinadi.

6. Maydalash jarayonining energiya sarfini kamaytirish uchun nimalarni bajarish kerak?

“O‘zdonmahsulot” aksiyadorlik kompaniyasi korxonalarida don va don mahsulotlarini qabul qilish, saqlash va qayta ishlash hisobi va hisoboti tashkil etilishining amaldagi tizimini o‘rganib chiqish natijasida donni qabul qilish jarayonida hisobotlar buzib ko‘rsatilishining oldini olishga hamda don tayyorlash, uni saqlash va qayta ishlashda normativlarga rioya qilinishi ustidan amalda natija beradigan nazoratni olib borishga to‘sqinlik qilayotgan bir qancha muammolar va kamchiliklar aniqlandi.
Don va donni qayta ishlash mahsulotlari saqlanishi ustidan ta’sirchan nazoratni ta’minlash, talon-toroj qilish holatlariga, hisobotning buzib ko‘rsatilishiga yo‘l qo‘ymaslik, shuningdek hisobga olish tizimini takomillashtirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Don va don mahsulotlarini qabul qilish, yuklab jo‘natish, saqlash va qayta ishlash jarayonlari hisobi va hisobotining amaldagi tizimi hisobotlar buzib ko‘rsatilishi, talon-toroj qilish holatlariga yo‘l qo‘yilmasligi ustidan nazorat qilishni, don va donni qayta ishlash mahsulotlari saqlanishi ta’minlanishi ustidan, shuningdek normativlarga, shu jumladan tabiiy kamayish normalariga rioya qilish ustidan nazoratni to‘liq darajada ta’minlamayotganligi qayd etilsin.
2. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi, viloyatlar hokimlari, “O‘zdonmahsulot” aksiyadorlik kompaniyasi va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat don inspeksiyasi rahbarlari davlat ehtiyojlari uchun xarid qilinadigan donning saqlanishini ta’minlash bo‘yicha zarur chora-tadbirlar ko‘rilmaganligi, tayyorlanayotgan don hajmi bilan bog‘liq hisobot buzilishiga yo‘l qo‘yilganligi va kamomad holatlari uchun qat’iy ogohlantirilsin.
3. Don va don mahsulotlarini qabul qilish, saqlash, ichki tashish, qayta ishlash va sotishning dastlabki hisobini yuritish va hujjatlar bilan rasmiylashtirish tartibi to‘g‘risidagi nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
4. Belgilab qo‘yilsinki: