Dorivor o‘simliklar

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM FAN VA INOVASIYALAR VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI
“Dorivor o‘simliklar” kafedrasi
Dorivor sarsabil (Cпаржа луекарствинoй) Asparagus officinalisL.

Dorivor sarsabil (Cпаржа луекарствина) Asparagus officinalisL
Botanik ta’rifi. Sarsabil -Asparagaceae oilasiga mansub yorug’ sevaer o’simlik. U yaxshi drenajga ega nam, organik, qumli tuproq; va neytral (6,0-8,0) ph darajalari tuproqda yaxshi o’sadi. O'simlik buyi50-150 sm balandlikdagi o'simlik, tekis, silliq poyalari bilan o'simlik . O'z-o'zini ko'paytirish uchunrizomatoz ildizlarga ega. Poyaning rangi yashil yoki binafsha rangga ega bo'lishi mumkin, tik va qalin o'sadi, poya bo'ylab uchburchak novdalar bilan. O'simliklar yozda pishib qolganda, poyalari ingichka va ko'p shoxli bo'ladi. Erkak va urg'ochi gullar iyun yoki iyul oylarida kichik, sariq-yashil gulllar hosil qiladi. Yozning oxirida urg'ochi o'simliklar qattiq va bo'lgan qizil mevalarni hosil qiladi. Koʻrinishli, mayin, yashil, tukli, ignasimon barglar aylana shaklida joylashgan. Ommaviy ekish uchun chegaralar bo'ylab yoki kichik guruhlarda qutulish mumkin bo'lgan bog'larda o'simlik. Tuzga chidamlilik hududlariga moslashtiradi. 
Geografik tarqalishi. . Dorivor S. (A. offcinalis) Yevropaning markaziy va jan. qismida, Kavkazorti va Shim. Kavkazda keng tarkalgan. Sabzavot sifatida ekiladi
Kimyoviy tarkibi. Tarkibida 2% oqsil, 2,4% uglevodlar (klechatkadan tashqari), vitaminlar B, B2, PP, provitamin A mavjud. S.-dan asparagin olinadi .Uning ildizpoyasi bilan ildizlari va yosh novdalari

dorivorlik xususiyatiga ega bu organlar o‘z tarkibida asparagin va saponin moddalarini saqlaydi. Yetilgan mevalarida 36% gacha qand moddalari bor .

Ishlatilishi. S. asparagus nomi bilan manzarali oʻsimlik sifatida ham oʻstiriladi.Tibbiyotda sarsabil siydik haydovchi dorilar tarkibiga kiradi U arterial qon bosimini pasaytirib, yurak qisqaruvi ritmini sekinlashtiradi, periferik tomirlarni kengayib boradi va charchoqni oladi. Qolaversa, sarsabil organizmdan zararli moddalarni chiqarib tashlashga yordam beradi, shuning uchun u buyrak, yurak, bod, podagra va boshqa kasalliklarda tavsiya qilininadi.



Manzil: Tosh.vil. Kibray tum.
Universitet ko‘chasi


Toshkent- 2023 y