Dotsent raxmanov sh

.

TJABT larning yordamchi funksiyalari quyidagilardan iborat:

TJABT larning yordamchi funksiyalari quyidagilardan iborat:

• 1) tayyor mahsulot ishlab chiqarishda smena va kunlik vazifalarga operativ o ‘zgarishlar kiritish;
• 2) hisoblash masalalarini hal etish;
• 3) texnologik uskunalarning to ia ishlashini nazorat qilish;
• 4) tizimdagi g‘ayritabiiy vositalarni oldindan ko‘rsatish;
• 5) yuqori bosqich tizimlar bilan aloqani ta’minlab berish;
• 6) tizimning texnologik vositalar buzilishini oldindan ko‘rsatish

16- rasmda TJABT ishining umumlashtirilgan blok-sxemasi berilgan,bunda U{t) — kirishda nazorat qilinayotgan boshqaruvchi ta’sirlar; X{t) — kirishda nazorat qilinayotgan parametrlar; Z{t) — kirishda nazorat qilinadi

• 16- rasmda TJABT ishining umumlashtirilgan blok-sxemasi berilgan,bunda U{t) — kirishda nazorat qilinayotgan boshqaruvchi ta’sirlar; X{t) — kirishda nazorat qilinayotgan parametrlar; Z{t) — kirishda nazorat qilinadi

Umumiy ko‘rinishda tizimning matematik modelini quyidagicha ifodalash mumkin:

• Umumiy ko‘rinishda tizimning matematik modelini quyidagicha ifodalash mumkin:

y(t + At) = A- V(t) + By(t) C[X(z), Z (t)];

t0 < t< t0 + T; t < x < t + A t,

У = {У1,У2>->Уп}’, V(0 ={U!(0,U2{t),....,Un{t)]\Z(t)= =Z 1(t), Z 2(t),

bu yerda: A t — TJABT ning harakat sikli boshidan bu harakat natijasida olingan nazorat axborotgacha ketgan vaqt; tQ — hisoblashning boshlanishi; T —jarayonni kuzatish vaqtining muddati; A —TJABT butun harakatining operatori; В va С — boshqariladigan va boshqarilmaydigan kirish ta’sirlarining operatorlari. Boshqarish tizimining dastla

• bu yerda: A t — TJABT ning harakat sikli boshidan bu harakat natijasida olingan nazorat axborotgacha ketgan vaqt; tQ — hisoblashning boshlanishi; T —jarayonni kuzatish vaqtining muddati; A —TJABT butun harakatining operatori; В va С — boshqariladigan va boshqarilmaydigan kirish ta’sirlarining operatorlari. Boshqarish tizimining dastla

TJABT ni axborot bilan ta’minlash muammosi quyidagi masalalarni
yechishga bog`liq:
1) boshqarish obyektlarini bir xil ko‘rinishga keltirish maqsadida
axborotning yetarli hajmini aniqlash;
2) axborotning ishonchliligini ta’minlash va uni yechish usullarini
isbotlash;
Texnologik jarayonlarning avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari
obyektlarni bevosita boshqarishi lozim. Bu sharoitda boshqarish tizimidagi
har qanday buzilish yoki chetga chiqish jarayonning normal borishini
yo‘qotadi, bu esa katta qiymatdagi iqtisodiy yo‘qotishlarga olib keladi.
TJABT faoliyatining ishonchliligiga qo‘yiladigan talablar juda katta.
Tizimning ishonchliligini ta’minlash uchun quyidagilar zarurdir:
1) tizim va uning komponentlari ishonchlilik parametrlarining optimal
qiymatlarini aniqlash;
2) konkret tizim xususiyatlariga to‘la javob beruvchi va ishonchliligini
oshiruvchi maxsus usullarni ishlab chiqish;
3) ishonchlilik va samaradorlik ko‘rsatkichlarini e’tiborga olgan holda
tarkib variantini tanlash;
4) talab etilgan ishonchlilikni ta’minlovchi tizim texnik xizmatining
shakl va tartibini o‘rnatish;
5) butun tizim va uning ayrim komponentlari uchun ishonchlilik
sinovi dasturlarini mukammal ishlab chiqish

Nazorat savollari

1. TJABTlarning umumiy tavsiflari va tasnifini keltiring.

2. TJABTlarini boshqarish obyektlari murakkabligi bo‘yicha qanday sinflarga

ajratiladi?

3. Lokal TJABTlar deganda nimani tushunasiz?

4. Integrallashgan TJABTlarning ishlab chiqarishdagi ahamiyati haqida gapirib

bering.

5. TJABTlarning axborot va boshqarish funksiyalari haqida gapirib bering.

6. TJABTlarning umumlashgan sxemasini keltiring va uni atroflicha yoriting.