Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik
Download 2.32 Mb. Pdf ko'rish
|
Dunyo dinlari tarixi. 10-sinf (2017, Z.Islomov, D.Rahimjonov)
- Bu sahifa navigatsiya:
- DUNYOVIYLIK — DAHRIYLIK EMAS 27-§ FAOLLASHTIRISH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
- DUNYOVIYLIKNING MOHIYATI
|
MUSTAHKAMLASH UCHUN
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 1. Xristianlik dinida o‘z joniga qasd qilish haqida nima deyiladi? 2. Qadimgi slavyan va Xitoy dinlarida o‘zini o‘ldirgan insonga qanday munosabat bildirilgan? 3. Qur’oni karimda nohaq qon to‘kish haqida nima deyiladi? 4. «Shahidlik» va o‘z joniga qasd qilish o‘rtasidagi farqni tushuntirib bering. 133 DUNYOVIYLIK — DAHRIYLIK EMAS 27-§ FAOLLASHTIRISH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 1. Dunyoviy inson deganda kimni tushunasiz? Diniy kishi deganda-chi? 2. Dunyoviy demokratik davlat deganda nimani tushunasiz? 3. O‘zbekistonda davlat va din munosabatlarining asosiy tamoyillari ni- malardan iborat? 4. Sizningcha, zamonaviy hayot kechiradigan inson dindor bo‘lishi mumkinmi? DUNYOVIYLIKNING MOHIYATI Dunyoviylik deganda barcha dinlar hamda turli qa- rashlarni teng hurmat qilish, fuqarolarning dinidan qat’i nazar qonun oldida tengligi nazarda tutiladi. Dunyoviy tur- mush tarziga dinning moslashish jarayonini ifodalash va din bilan siyosatning o‘zaro nisbatini tavsiflash uchun ilmiy ada- biyotlarda «seku lyarizatsiya» atamasi keng qo‘llaniladi. Masalan, O‘zbekiston aholisining ko‘pchilik qismi muayyan dinga e’tiqod qiladi. Davlat diniy tashkilotlar- ga hurmat bilan munosabatda bo‘ladi, ularning qonun asosida faoliyat yuritishiga va dindorlarning emin-er- kin e’tiqod qilishlariga sharoit yaratib beradi. Shu bi- lan birga, uning hech qaysi dinga alohida ustunlik yoki imtiyoz bermaydigan o‘z Konstitutsiyasi, qonunchilik asoslari, davlat ramzlari mavjud. «Sekulyarizatsiya» so‘zi lotincha «saeculum» so‘zidan olingan bo‘lib, «dunyoviy» degan ma’noni anglatadi. U davlat va jamiyat boshqaruvida diniy an’analar o‘rnini dunyoviy qonunchilik tizimi egallashiga nisbatan ishlatiladi. Yurib ketayotgan kishiga otliq, o‘tirgan kishiga yurib ketayot gan, ko‘pchilik ka ozchilik salom bersin! Hadis 134 Din faqatgina diniy aqida va ibodatlarni o‘z ichiga o lish bilan kifoyalanmay, jamiyatdagi insonlarning o‘zaro hurmat, mehr-shafqat, insoniylik fazilatlari mezonlarini belgilab kelgan. Shuning uchun ham har qanday dunyoviy davlat- da jamiyatning birdamligi, o‘zaro ahilligi, jipsligi, tinchligi va barqarorligini saqlashda din o‘zining alohida o‘rniga ega. Faraz qiling, ikki inson ko‘rishganda bir-birlariga «Assalomu alaykum», «Va alaykum assalom» deya tinchlik tilaydilar. Bir inson: «Salom so‘zi diniy mohiyatga ega bo‘lgani uchun dunyoviy kishilar uni ishlatmaydi», deb salom bermasa yoki alik olmasa, juda xunuk holat bo‘lgan bo‘lar edi. Diniy manbalarda faqatgina e’tiqod va ibodat masalalari yoritilmagan, balki o‘tgan xalqlar hayotidan ibratli hikoyalar ham mujassam. Ularda og‘ir si- novlarni boshdan kechirgan payg‘ambarlar hayoti, buzg‘unchiliklarga berilgan xalqlar va ular boshiga jazo sifatida tushgan falokatlar namuna qilib ko‘rsatila- di. Ularni o‘qib, to‘g‘ri xulosa chiqargan kishi gunohlardan tiyilishga, savobli ishlarni ko‘proq qilishga harakat qiladi. Bu esa har qanday jamiyatda sog‘lom ijtimoiy holatning yuzaga kelishiga yordam beradi. Dunyoviy davlatda xalqning urf-odat, an’ana va axloqiy qadriyatlari qonun darajasiga ko‘tarilishi mumkin. Diniy qad riyatlar umuminsoniy qadriyatga, xalqning ma’naviy mulkiga, axloqiy normalariga aylangan holdagina u davlat miqyosida ahamiyatga molik bo‘lishi mumkin. Yurtimizda Ramazon va Qur- bon hayitlarining mamlakat miqyosida dam olish kuni deb e’lon qilinishi shu kabi milliy va diniy qadriyatlarning uyg‘unlashuviga misol bo‘la oladi. Download 2.32 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|