Dunyo okeani litoral va pelagial faunistik zonasi oblastlarini hayvonlarini kontur xaritaga tushirish, zoogeografik tarqalishini o’rganish va endemik hayvonlarini ro’yxatini tuzish

Endemizm Yerning biologik xilma-xilligi tarkibining asosidir, chunki u turlarning xilma-xilligiga va hayotning ko'payishiga imkon beradi. Bu, shuningdek, turlanish jarayonining kalitidir, bunda turli turlar geografik ajratish va muayyan muhit sharoitlariga moslashish natijasida rivojlanadi va paydo bo'ladi.
Endemik va mahalliy turlar o'rtasidagi farq

Umuman olganda, barcha endemik turlar mahalliy hisoblanadi, chunki ular o'z yashash joylariga xosdir. Biroq, bu ikki atama sinonim emas. Ko'pgina mahalliy turlarning chegaralangan diapazoni yo'q, chunki ular asl diapazonidan tashqarida tarqalgan bo'lishi mumkin. Bu tabiiy ravishda sodir bo'lishi mumkin yoki inson harakatlari tufayli yuzaga kelishi mumkin. Bunday holda, tur o'zi kiritilgan hududda ekzotik tur hisoblanadi.
Boshqa tomondan, "endemik" atamasi nafaqat turlarga, balki jins, oila yoki kichik turlar kabi yuqori yoki quyi taksonlarga ham tegishli. Masalan, Butiya jinsi Janubiy Amerikaning markaziy-sharqiy mintaqasi uchun endemik hisoblanadi, ya'ni bu turdagi barcha palma daraxtlari faqat shu mintaqada yashaydi.
endemizm turlari
Endemizmlarni tur yoki taksonning tarqalishi yoki tarixiga ko'ra tasniflash mumkin. O'rganilayotgan turlarning tarqalishiga qarab biz quyidagilarni ko'rishimiz mumkin:

• 
  Mikroendemizm. Ushbu atama turlarning diapazoni juda cheklangan bo'lsa ishlatiladi.
  
• 
  kvazidizm. Bu atama turning yashash muhitining uzluksizligi sababli belgilangan chegaralardan (masalan, mamlakat) biroz oshib ketganda qo'llaniladi.
  
• 
  Semidizm. Bu atama tur faqat yilning ma'lum vaqtlarida mamlakat yoki mintaqaga endemik bo'lganida qo'llaniladi.
  

O'rganilayotgan tur yoki takson tarixiga qarab, quyidagilarni aytishimiz mumkin:

• 
  paleoendemizm. Ilgari keng diapazonga ega bo'lgan, ammo hozir tor diapazonga ega bo'lgan takson yoki turlar guruhiga ishora qiladi.
  
• 
  neoendemizm. Berilgan, lekin kengaytirilishi mumkin bo'lgan hudud bilan chegaralangan yangi taksonga (evolyutsiya nuqtai nazaridan) ishora qiladi.
  

Endemik turlarni saqlashning ahamiyati
Endemik turlarni saqlash bir necha sabablarga ko'ra hayotiy ahamiyatga ega. Birinchidan, bu turlar ko'pincha o'z ekotizimlarida noyob ekologik rol o'ynaydi. Ular asosiy changlatuvchilar, urug'larni tarqatuvchilar yoki boshqa turlarning populyatsiyalarini boshqaradigan yirtqichlar bo'lishi mumkin. Agar endemik tur yo'qolib qolsa, uning ekotizimidagi tabiiy muvozanat buziladi va boshqa turlarga va butun tizimga ta'sir qiluvchi kaskad effektlari yuzaga kelishi mumkin.
Shuningdek, endemik turlar ko'pincha mahalliy muhitga o'ziga xos moslashuvga ega. Ular o'ziga xos sharoitlarda, masalan, ekstremal iqlim, ma'lum tuproq yoki boshqa turlar bilan raqobatda omon qolish uchun avlodlar davomida o'ziga xos xususiyatlarni ishlab chiqdilar. Ushbu moslashuvlar ilmiy tadqiqotlar uchun qimmatli ma'lumotlarni o'z ichiga olishi mumkin va kelajakda tibbiy yoki sanoatda qo'llanilishi mumkin bo'lgan kimyoviy birikmalar yoki genlarning potentsial manbalari bo'lib xizmat qilishi mumkin.
Kengroq nuqtai nazardan qaraganda, endemik turlar sayyoramizni shakllantirgan biologik xilma-xillik va evolyutsion jarayonlarning guvohidir. Har bir endemik tur hayot daraxtidagi noyob novdani va evolyutsion jumboqning muhim qismini ifodalaydi. Uning yo'qolishi Yerdagi hayot shakllarining boyligi va xilma-xilligining qaytarilmas qisqarishini anglatadi.
Endemik turlarni saqlash ham o'ziga xos ahamiyatga ega. Har bir organizm mavjud bo'lish va tabiatda o'z rolini bajarish huquqiga ega. Ushbu turlarni saqlash ekotizimlarning yaxlitligini saqlashga va kelajak avlodlar uchun biologik merosimizni saqlab qolishimizga yordam beradi.
Endemik turlarning estetik va madaniy qiymatini unutmasligimiz kerak. Ushbu turlarning aksariyati timsol bo'lib, mahalliy jamoalar uchun o'ziga xoslik timsoliga aylandi. Ular joy tarixi va madaniyatining ajralmas qismidir va ularning yo'qolishi tabiiy merosga va odamlarning atrof-muhit bilan hissiy aloqasiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi.