Dunyoda mineral o'g'itlarning ko'pligi tabiiy resurslarni ko'paytirmaydi, balki hosilning sifati hajmini yaxshilaydi. Ommabop biogumsdir bu -biogumusdir


Download 165.9 Kb.
bet5/10
Sana21.06.2023
Hajmi165.9 Kb.
#1645750
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Kirish (3)

2.1. Gidrogeologik sharoitlar
Mirzacho’l tuprog’ining meliorativ holatini bilish va uni yaxshilash chora-tadbirlarini ishlab chiqishda joyning gidrogeologik sharoiti muhim va hal qiluvchi omil hisoblanadi. Ma’lumki, ko‘plab mutaxassislar Jizzax cho‘li tuprog‘ining meliorativ va gidrogeologik sharoitlarini o‘rganish bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar olib borganlar. Jumladan, N.A.Dimo, M.M.Bushev, N.I.Kurbatov, M.M.Reshetkin, G.I.Arxangelskiy V.S.Maligin, L.P.Rozov, V.A.Kovda, A. ... .Kats, N.N.Xodjiboyev, X.T.To‘laganov va O.K.Komilovlar izobrajeniyani qo‘llaydilar.
Bugungi kunda gidrogeologik nuqtai nazardan Mirzacho‘l hududi bo‘yicha ko‘plab ma’lumotlar to‘plangan bo‘lib, ularda yer osti suv resurslari, cho‘kindi va chiqindi elementlarining dinamikasi va balansi to‘liq aniqlangan. Geologik nuqtai nazardan Mirzachoʻl hududining yuqori qatlamlarida erostitlar uch turga boʻlinadi. 19-asr oʻrtalarida sugʻorish va sugʻorish suvini melioratsiya qilishda irrigatsiya va melioratsiya katta ahamiyatga ega.
N.A.Dimoning [ ] Mirzachol magazonlari er osti suvlari, iynyy tyfi va maneralizatsii otvershiy birinchi bor sdelamirin M.A. Pankov [ ] bizyranib, giterli igrytylni topiladi. Oʻsha paytda N.A.Dimo Mirzachoʻl qurilishiga qadar sizot daryolarining chuqurligi 20 m va undan ham chuqurroq boʻlganini, 5 m va undan ham yaqin maydonlar esa Sirdaryo oʻrmoni atrofidagi uzun va tor tizmalarda topilgan boʻshliqlargina ekanligini taʼkidlagan.
V.E.Sektimenko va A.J.Ismonov [ ] ma’lumotlariga asoslanib, er usti suvlari yuzasi 1-2,5 m chuqurlikda bo‘lishi va u davriy yoki mavsumiy bo‘lishi kerak, ya’ni yer usti suvlarining oqimi er yuzasida sekin bo‘lishi kerak. yuza ــــــــــــr ular dalada yigʻilganidan, kun oxirida esa yerning tuprogʻi quruq va nam boʻladi.
2.2. Iqlim sharoitlari va o'simliklari
Mirzacholninnyy kliami mejdyx ot Uzbezkiy xudiga jigaash butropik kontennitelnyy mejduga. Musson davrida tropik havoning o'zgarishi, yozda quruqlikning pasayishi, transpiratsiya jarayonlarining kuchayishi va qishning nisbatan salqinligi hisobga olinadi. Xududning yana bir zernyy xos xoroshiy programmy issiklik, quruqlik va kishning bekarorligidir. Mirzacholnin klimaiy cherezdaríniy uchennyy uchast izobrajeniya 2.1-jadvalni vturtys mugal.
2.2.1-jadval
Havaning köp michnili irrtacha oylik temena, 0 S

Meteorologiya



O Y L A R

Yillik


I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

2016 yil

-4,4

-0,2

6.5

14.0

20,7

25,4

28.0

25,8

19,0

11.7

3.9

-0,8

12,4

2017 yil

-4.0

-1,2

7,4

14.0

20.0

24,8

26.6

24,7

19,0

12.5

5,2

-0,3

12,4

2018

-2,3

-1,0

8.1

15,3

21,2

25.9

27,2

24.9

19,0

12,6

5,8

-1,0

13,3

2019

-1,1

1.7

8.0

15.0

20.9

26,2

28.5

26,8

21.0

13,8

7.0

-2,0

14,2

Ushbu jadval ko‘rsatkichlariga ko‘ra, Mirzacho‘l va uning atrofidagi o‘rtacha yillik havo harorati 12,4 dan 14,2 S gacha. N projestan milnyx past tempernaya novortiy va novortiy-Sharkiy mygongalraga torga malir. Shunday qilib , havo harorati nisbatan shimoliy , ko'rsatkichi 1 2,4 S ga etadi.


Bundan ko'rinib turibdiki, Mirzacho'l viloyatining iqlim sharoiti har xil bo'lib, ochiq maydonlarga o'tish bilan bu ko'rsatkichlar ko'proq o'zgaruvchan bo'ladi. Maydonning shimoliy-g'arbiy va g'arbiy chegaralari mintaqalarning o'ta og'irligi tufayli ko'pincha quruq va sovuq iqlim bilan almashtiriladi. Xududni kliami onlayn ispolzovatsya meteostantsiigan Azynyy Assifitsii bilan bir-biridan Ajralib turadi. Mirzachoʻl meteorologiya stansiyalari teksiklarda joylashgan boʻlib, boʻz hududlarni tasvirlaydi. Shu bois, mazkur stansiyalardan olingan ma’lumotlar jamlanganda, tekshiruv o‘tkazilgan hududning keskin kontinental iqlimi borligi ma’lum bo‘ladi.
Demak, Mirzacho`lning iqlim sharoiti o`ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi va u nisbatan past iqlimli ekanligini ko`rsatadi. Bu hududda erta bahor so‘q kunlari 2.1-jadval asosida 18-19-martdan 10-11-aprelgacha, birinchi yozgi so‘q esa 13-oktabrdan 5-noyabrgacha. S ovuksiz dar bu xududda 184-234 kunni va yumyy issiklik izivindisi 4274-5051,2 S ni razginyy.
Boshqa ma'lumotlarga asoslanib, tekshirishlar o'tkazilgan hududda havoning o'rtacha yillik harorati 13-14 darajani tashkil qiladi, degan xulosaga kelish mumkin. S नि शुर्जण वर्ण , keyin eng yuqori harorat iyulda 30 C, eng past harorat yanvarda -4,4 C. E ng sovuk dorlar yanvarda -18 dan -4,4 gacha eng issik kunlari yul oyi da 28 30 ni tashkil qiladi. Izlashlar shu pansani rozonadiki minimal harorat -28 S maksimal harorat 42 47 Bu tashkil qiladi.
Natijalarga asoslanib, shunday xulosaga kelish mumkinki, atmosferadan yillik yogʻingarchilik turli koʻrsatkichlarga ega, Mirzachoʻl viloyatida esa oʻrtacha 230-300 mm. Shundan keladi muzyk bu erlarda xavanin nesbiy namligi xam zkaluvchandir. Qishloq joylarda o'rtacha 65-81%, eng kichik ( 26-36% ) esa qishloq joylarida .
Mirzacho'lning iqlimi va gidrogeologik sharoitining o'ziga xosligi, yer qobig'ining murakkab tuzilishi tufayli bu hududlarning o'simliklari ham xilma-xildir. Mirzachoʻl tekisligining oʻsimliklari tafsilotlari E.N.Korovin [ ] va boshqalarning ishlarida toʻliq tavsiflangan.
Mirzacholninnyy baxargi, ozgi vag kuzgi osimklar koplami paynyy berib, bahargi osimklarni bolinishiga geomorfologik rayonny karab chertta kizigan.

  1. Mirzachulning tekislik gabi;

  2. Sirdaryo vodiysning Kizilkum old xajgi zamon kumli va k umakli baland pastli tekisklari;

  3. Kiyalik tekisliklari;

  4. Tog yon ba girlari.

Mirzacholninnyy janubi-garbiy papisi ozgi va kuzgi osimklar ma'lumotlariga bo'linadi. Masalan: chalov-eremostaxis, labgul (Stupa-sp, Eremostachys), okkuray labguldosh (Psoralea drupaccae) bu assotsiatsiya asosan toshli shaqqal va legi yordamli tipiku ochiq tuproklarga tekislik myagonlarini esa gorik och tuproklarga tenglashuvchi oktupacea-shushka (oktupa-sp, Eremostachys) hisoblanadi. -Artemisia) fergauensis), okkuray-kelinsupurgi (Psoralea drupacea-Diarthron, Vesiclosum) oʻimiklar astatsionatsii ishlabilan. Boz-o'tloki tuprokarladard Azrikli usymklar xappirgan glapigan lyubim, yaran shore Ajrik (Aeluropus litoralis), kuyonjun-shura Ajrik (Halocharis hispida-Aeluropus litoralis) Bu wsymklạr ạwgyn-swkyndạn ạry̰ syyzwt swlạry̱ ạstbry̰d ʿrby namlạyb twrydạn trạdyạn wsạdạdạdạd tmbra.
Umuman, Mirzachoʻl tekisliklarining eng xarakterli oʻsimlik shakllari efemer oʻsimliklari boʻlib, ular boʻz-gʻarbiy releflarning oʻrta va yengil qumli mexanik tarkibli hududlarida keng tarqalgan. Changlanmagan va zaif changlanadigan yovvoyi gulli tuproqlarda efemer o'simliklarning ustunligi bilan birga; piegali hongirbosh (Poabulbosa), martabali qorabosh (Carex, pachystylis), sarik yongʻichka (Trigonella grandiflora), boychechak (Yagea stipitata), lolakizgaldok (Papover pavoninum) va boshqalar uchraydi. bu wsymkrạd ạdẖry wsymlykr myrzạtẖwl tykyslydạ kertyn kywk byly̰, yrẑ VEGETATION ạlạdạd. Masalan: kovrak (Ferula assafaetida), okkuray (Psoralea drupacea) va boshqalar.
Yozning quruq va quruq davrlarida bu ekinlar yozgi ekinlar bilan almashtiriladi. Yuqoridagi nomlarning nomlari endi faqat chekka hududlarda uchraydi. Tavsiya etilgan hududlarda bu oʻsimliklar oʻrnida ajriq, boshoqli shoʻro, doimiy suvi va salomalaykum, qiyoq va gumay oʻsimliklari oʻsadi. Shu bila bereda cultural osimlik ekan turlarindi g'eza, bugdoy, arpa, zuli, makkazhyohori, tarik, ok zhyohori, beda, dukkakli ikkinlar (mosh, loviya, 'xat), vezuchani ekinlari (pomidor, bolgar qalampiri, sabzi, kartoshka, sholgom, lavanda) , poliz ekinlari (tarvuz, qwwn, osh qwwq, bodring) va boshqa ekinlar ehetitiriladi.


Download 165.9 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling